برون‌چرخه‌زاد

برون‌چرخه‌زاد (به انگلیسی: Epitrochoid) در ریاضیاتی به منحنی غلتانی گفته می‌شود که توسط نقطه‌ای ترسیم می‌شود که به دایره‌ای به شعاع r چسبیده و این دایره در بیرون یک دایره ثابت با شعاع R می‌غلتد در حالی که نقطهٔ مذکور در فاصلهٔ d از دایره بیرونی قرار گرفته باشد.

خم قرمزرنگ، یک برون‌چرخه‌زاد است که با چرخش دایرهٔ کوچک سیاه‌رنگ در درون محیط دایرهٔ بزرگ آبی‌رنگ پدید می‌آید. (پارامترهای آن عبارتند از: R = 3, r = 1, d = ۱/۲).

معادله‌های پارامتری برای برون‌چرخه‌زاد عبارتند از:

$x(\theta )=(R+r)\cos \theta -d\cos \left({R+r \over r}\theta \right),\,$

$y(\theta )=(R+r)\sin \theta -d\sin \left({R+r \over r}\theta \right).\,$

حالت‌های ویژه از درون‌چرخه‌زاد شامل برون‌چرخ‌زاد با d = r و لیماسون با R = r می‌شود.

بازی‌هایی که به نام چرخ‌نگار در بازار هستند منحنی‌های درون‌چرخه‌زاد و برون‌چرخه‌زاد ترسیم می‌کنند.

جستارهای وابسته

• درون‌چرخه‌زاد
• چرخ‌زاد
• درون‌چرخ‌زاد
• برون‌چرخ‌زاد
• چرخ‌نگار

منابع

• J. Dennis Lawrence (1972), A catalog of special plane curves (به انگلیسی), Dover Publications, p. 165–168

پیوند به بیرون

• پویانمایی برون‌چرخ‌زاد با فلَش.
• برون‌چرخه‌زاد در فرهنگ لغت مصور خم‌های ویژهٔ صفحه‌ای، ژاه لی.