اکوئیان

نقشهٔ قبایل ایتالیا در سدهٔ پنجم قبل از میلاد که در آن اکوئیان با نام Aequians نمایانده شده‌اند. گفتنی است که در این دوران (سده‌های ششم تا پنجم قبل از میلاد) جمهوری روم هنوز بر کل شبه‌جزیرهٔ ایتالیا مسلط نشده بود.

اکوئیان (به لاتین: Aequi) یکی از مردمان ایتالیک ساکن دامنه‌های کوهستان آپنین در شرق لاتیوم و در ایتالیای مرکزی (حدوداً استان‌های لاتسیو و اَبروتسو) بودند که در اوایل تاریخ روم باستان ظاهر شدند. ایشان پس از دهه‌ها نبرد با جمهوری روم سرانجام در ۳۰۴ قبل از میلاد تماماً مطیع روم شدند، و رومیان مستعمره‌های متعدد در خاکشان ساختند. تنها دو کتیبه باقی مانده‌اند که می‌نماید به زبان اکوئی نوشته شده باشند و فقط در حدی می‌توان نتیجه‌گیری علمی کرد که زبان مزبور از شاخه زبان‌های ایتالیک و، در نتیجه، از خانواده زبان‌های هندواروپائیست.

تاریخ

برطبق گفتهٔ استرابون، اکوئیان پیش از تأسیس شهر روم (محققاً در ۷۵۳ ق. م) وجود داشته‌اند. نخستین بار، تیتوس لیویوس، مؤلف کتاب از پیدایش روم، به ایشان به‌عنوان یک ملت اشاره کرد که رومیان اصول و تشریفات اعلان جنگ را از آنان اقتباس کردند. لیویوس همچنین می‌افزاید که لوکیوس تارکوئینیوس متکبر، آخرین پادشاه روم، با اکوئیان صلح کرد.

آنان جنگ‌های بسیار با رومیان داشتند که از جمله آن‌ها نبرد کوه آلگیدوس در ۴۵۸ ق.م. است. می‌گویند که شهر اصلی‌شان در حدود ۴۸۴ ق.م. و سپس نود سال بعد به تصرف رومیان درآمد.

در ۳۹۰ ق. م، یک سپاه گل‌ها ارتش روم را در نبرد آلیا شکست داد و سپس روم را غارت کرد که نخستین غارت تاریخ روم بود. نویسندگان باستانی نوشته‌اند که در ۳۸۹ ق.م. اتروسکان و ولسکیان و اکوئیان همگی سپاهی راست داشتند و به خیال بهره‌برداری از این ضربهٔ وارده بر روم برآمدند. بر طبق نوشته‌های لیویوس و پلوتارک، اکوئیان سپاه خویش را در بولای متجمع کردند. با این‌حال، دیکتاتور مارکوس فوریوس کامیلوس شکست سنگینی بر ولسکیان وارد کرد و سپاه اکوئیان را غافلگیر نموده هم لشکرگاه و هم شهرشان را متصرف شد. برطبق گفتهٔ لیویوس، در ۳۸۸ ق.م. بار دیگر یک سپاه روم قلمرو اکوئیان را ویران کرد و این‌بار با مقاومتی مواجه نشد.

جستارهای وابسته

• روم باستان
• جمهوری روم
• مردمان ایتالیک

منابع

• تیتوس لیویوس، از پیدایش روم.
• دیودور سیسیلی، Bibliotheca historica.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Aequi». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳.