پرش به محتوا

انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۳)

صفحه حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران
ایران
→ ۱۴۰۰
اعضا 		۱۵ تیر ۱۴۰۳
}}}}
نظرسنجی‌ها
دور دوم
 
نامزد مسعود پزشکیان سعید جلیلی
حزب مستقل مستقل
اتحاد اصلاحات پایداری
شورای ائتلاف
دور نخست
نظرسنجی‌ها
۸ تیر ۱۴۰۳
مشارکت ۳۹٫۹۲٪ کاهش
 
نامزد مسعود پزشکیان سعید جلیلی
حزب مستقل مستقل
اتحاد اصلاحات پایداری
رأی‌های مردمی ۱۰٬۴۱۵٬۹۹۱ ۹٬۴۷۳٬۲۹۸ افزایش
درصد رأی ۴۲٫۴۵٪ ۳۸٫۶۱٪ افزایش
درصد واجدان ۱۶٫۹۴٪ ۱۵٫۴۱٪
 
نامزد محمدباقر قالیباف مصطفی پورمحمدی
حزب پیشرفت و عدالت روحانیت مبارز
اتحاد شورای ائتلاف شورای وحدت
رأی‌های مردمی ۳٬۳۸۳٬۳۴۰ کاهش ۲۰۶٬۳۹۷
درصد رأی ۱۳٫۷۹٪ کاهش ۰٫۸۴٪
درصد واجدان ۵٫۵۰٪ ۰٫۳۳٪

نتیجهٔ انتخابات در دور نخست به تفکیک استان

میزان مشارکت در دور نخست انتخابات به تفکیک استان
سرپرست ریاست‌جمهوری کنونی

محمد مخبر
مستقل

چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران برای انتخاب نهمین رئیس‌جمهور ایران جمعه ۸ تیر ۱۴۰۳ برگزار شد. در دور نخست هیچ‌یک از نامزدان نتوانست به اکثریت آرا دست یابد و دور دوم انتخابات روز جمعه ۱۵ تیر با رقابت مسعود پزشکیان و سعید جلیلی برگزار خواهد شد.

رئیس‌جمهور پیشین ایران، سید ابراهیم رئیسی، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ در سانحهٔ سقوط بالگرد کشته شد. براساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی، با موافقت رهبری معاون اول او محمد مخبر از فردای همان روز و به مدت ۵۰ روز به عنوان مسئول ادارهٔ دولت آغاز به کار کرد. طبق همین اصل، شورایی سه‌نفره متشکل از محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور، غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضائیه و محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، موظف شدند ترتیبی دهند که حداکثر ظرف ۵۰ روز، رئیس‌جمهور جدید با برگزاری انتخاباتی زودهنگام مشخص شود. مطابق تصویب جلسهٔ سران قوا انتخابات بعدی روز جمعه ۸ تیر ۱۴۰۳ برگزار شد و نامزد پیروز، دولت چهاردهم را تشکیل خواهد داد. ثبت‌نام داوطلبان از ۱۰ تا ۱۴ خرداد انجام شد و اسامی نامزدهای تأییدشده از سوی شورای نگهبان، ۲۰ خرداد اعلام شد.

براساس اعلام وزارت کشور، پزشکیان، پورمحمدی، جلیلی، زاکانی، قاضی‌زاده هاشمی و قالیباف شش نامزدی بودند که صلاحیت‌شان برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ احراز شده و از ۲۰ خرداد تا ۷ تیر برای کارزار انتخاباتی خود فرصت داشتند. قاضی‌زاده هاشمی ۶ تیر و زاکانی ۷ تیر از رقابت در انتخابات انصراف دادند.

در دور اول ۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ نفر در داخل و خارج کشور واجد شرایط رأی دادن بودند.[۱] روند انتخابات از ساعت ۸ تا ۲۴ روز جمعه ۸ تیر ۱۴۰۳ به اجرا درآمد. وزارت کشور آمار مشارکت را ۲۴ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۱۸۵ نفر، معادل ۳۹٫۹۲٪ واجدین شرایط اعلام کرد[۲] که پایین‌ترین نرخ مشارکت در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری ایران محسوب می‌شود.[۳]

زمینه

مقالهٔ اصلی: سانحه سقوط بالگرد در ورزقان

در جریان سانحهٔ سقوط بالگرد ورزقان که در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ رخ داد، ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور وقت و همراهانش درگذشتند. سپس جلسهٔ فوق‌العادهٔ هیئت دولت به ریاست محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور آغاز شد.[۴] طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی، مخبر پس از تأیید رهبر ایران به‌عنوان مسئول ادارهٔ دولت آغاز به کار کرد. او به‌مدت ۵۰ روز مسئولیت‌های ریاست‌جمهوری را بر عهده دارد و طبق قانون اساسی، پس از آن انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام برگزار می‌شود.[۵]

محسن اسلامی، مدیرکل انتخابات وزارت کشور ۳۱ اردیبهشت اعلام کرد برنامهٔ زمان‌بندی انتخابات، همان روز در ستاد انتخابات کشور مورد بررسی قرار گرفت و نهایی شد. ۸ تیر به‌عنوان تاریخ برگزاری انتخابات توسط شورای نگهبان تأیید شد و ثبت‌نام داوطلبان از ۱۰ تا ۱۴ خرداد انجام شد.[۶]

سامانهٔ رأی‌گیری

ستاد انتخابات کشور برای برگزاریِ رأی‌گیریِ الکترونیک در چند حوزه از جمله کلان‌شهر تهران و بعضی دیگر کلان‌شهرها اعلام آمادگی کرده بود اما اجرای این طرح منوط به پذیرش از سوی شورای نگهبان اعلام شد.[۷] طبق قانون تا قبل از این امکان اخذ رأی فقط با شناسنامه امکان‌پذیر بود که در ماده جدیدی که در قانون انتخابات ریاست‌جمهوری اخیراً تصویب شد، کارت ملی نیز به آن افزوده شده است.[۸] سخنگوی ستاد انتخابات کشور در ۲۲ خرداد اعلام کرد تمام تعرفه‌های رأی کاغذی بوده و همچنین در شناسنامه رأی‌دهندگان مهر انتخابات درج نمی‌شود.[۹]

اخذ رأی در تمامی شعب داخل و خارج از کشور به مدت یک روز در ۸ تیر ۱۴۰۳ از ساعت ۸ صبح انجام شد.[۱۰] افراد زادهٔ تاریخ ۸ تیر ۱۳۸۵ به قبل می‌توانستند در انتخابات شرکت کنند. رأی‌دهی در داخل کشور با کارت ملی یا شناسنامه انجام شد. سخنگوی ستاد انتخابات کشور توصیه کرده بود رأی‌دهندگان با کارت ملی در شعب اخذ رأی حضور یابند. در شعب اخذ رأی، احرار هویت الکترونیکی انجام شد، اما تعرفهٔ رأی کاغذی بود. در ۳۴۴ شعبه خارج کشور، احراز هویت با گذرنامه انجام شد. اگر نامزدها در مرحله نخست اکثریت مطلق آرا را به‌دست نیاورند، دو نفری که بیشترین آرا را به‌دست آورند، به مرحله دوم خواهند رفت.[۱۱]

داوطلبان

ثبت‌نام نامزدها از ساعت ۸ صبح ۱۰ خرداد تا ساعت ۱۸ روز ۱۴ خرداد انجام شد.[۱۲][۱۳] بنا بر اعلام احمد وحیدی، در این پنج روز ۲۸۷ نفر برای ثبت‌نام به وزارت کشور مراجعه کردند که از بین آن‌ها، ۸۰ نفر واجد شرایط اولیه بودند و پروندهٔ آن‌ها جهت احراز صلاحیت به شورای نگهبان ارسال شده است.[۱۴][۱۵] سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد پس از اعلام فهرست نهایی نامزدها، امکان اعتراض به ردصلاحیت‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری وجود ندارد.[۱۶] سید محمدتقی شاهچراغی، رئیس ستاد انتخابات کشور، با مقایسه تعداد ثبت‌نام‌کنندگان این دوره با انتخابات سال ۱۳۹۶ (۱۶۳۶ متقاضی) و انتخابات سال ۱۴۰۰ (۵۹۲ متقاضی) کاهش آمار ثبت‌نام را ناشی از منوط کردن ثبت‌نام نامزدها به داشتن شرایط اولیه دانست.[۱۷]

نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی در میان ثبت‌نام‌کنندگان این دوره حضور چشمگیری داشتند که با واکنش‌هایی در بین شخصیت‌های سیاسی همراه شد. از جمله سعید حجاریان با اشاره به نمایشی بودن حضور کاندیداها در وزارت کشور و عدم ارائه برنامه توسط آن‌ها، اعلام کرد نام این روند هرچه که باشد، سیاست‌ورزی و انتخابات نیست.[۱۸] در واکنشی دیگر غلامحسین کرباسچی در انتقاد از نحوه برگزاری انتخابات، از روند ثبت‌نام‌ها به عنوان یک «مراسم فکاهی» نام برد.[۱۹] خبرآنلاین در گزارشی اعلام کرد بیش از ۷۰ درصد کاندیداهای این دور از انتخابات سابقه حضور در پارلمان را داشته‌اند.[۲۰] ایسنا هم نوشت اگرچه بر اساس قانون نمایندگان مجلس امکان ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری را دارند؛ اما بسیاری از آن‌ها عرفاً برای جایگاه ریاست‌جمهوری مناسب نیستند. برخی از نمایندگان ادوار مجلس که سال‌ها از آن‌ها خبری نبوده یا برخی نمایندگان هم که در انتخابات اخیر مجلس رأی نیاورده‌اند در بین افراد ثبت‌نام شده دیده می‌شوند.[۲۱]

بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری در شورای نگهبان از ۱۵ خرداد آغاز شد و در ۲۰ خرداد به پایان رسید.[۲۲][۲۳] احمد جنتی دبیر شورای نگهبان در روز پنج‌شنبه ۱۷ خرداد در جریان بررسی صلاحیت نامزدها مدعی شد که هیچ نهاد یا فردی برای تأیید یا رد صلاحیت نمی‌تواند به این شورا فشار بیاورد؛ او دراین‌باره گفت که کسی «جرئت» انجام این کار را ندارد.[۲۴] یک روز بعد نامه‌ای با امضای ۱۵ عضو دولت به شورای نگهبان منتشر شد که در آن از آن شورا درخواست شد تا صلاحیت محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد دولت رئیسی را تأیید کند که در نهایت مورد تأیید صلاحیت شورای نگهبان قرار نگرفت.[۲۵]

نامزدهای تأیید صلاحیت‌شده

اسامی نامزدها در ۲۰ خرداد اعلام شد.[۹۸] بر اساس اعلام وزارت کشور، پزشکیان، پورمحمدی، جلیلی، زاکانی، قاضی‌زاده هاشمی و قالیباف شش نامزدی بودند که صلاحیت‌شان برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ احراز شده و از ۲۰ خرداد تا ۷ تیر برای کارزار انتخاباتی خود فرصت داشتند.[۹۹][۱۰]

همچنین علی لاریجانی، سید وحید حقانیان، محمود احمدی‌نژاد، مهرداد بذرپاش، سید صولت مرتضوی، اسحاق جهانگیری، محمدمهدی اسماعیلی، عباس آخوندی، محمد شریعتمداری، محمود صادقی و عبدالناصر همتی از جمله افراد سرشناسی هستند که صلاحیت‌شان رد شده است.[۱۰۰][۱۰۱]

نام نگاره جناح سیاسی حزب سوابق برجسته وضعیت توضیحات
مسعود پزشکیان
 اصلاح‌طلب مستقل نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی (اکنون–۱۳۸۷)
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (۱۳۸۴–۱۳۸۰) 		به دور دوم انتخابات راه یافت ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۹۹۱ رای در دور اول انتخابات
سعید جلیلی
 اصول‌گرا مستقل دبیر شورای عالی امنیت ملی (۱۳۹۲–۱۳۸۶)
معاون اروپا و آمریکا وزیر امور خارجه (۱۳۸۶–۱۳۸۴) 		به دور دوم انتخابات راه یافت ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۸ رای در دور اول انتخابات
محمدباقر قالیباف
 اصول‌گرا پیشرفت و عدالت رئیس مجلس شورای اسلامی (اکنون–۱۳۹۹)
شهردار تهران (۱۳۹۶–۱۳۸۴)
رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز (۱۳۸۴–۱۳۸۳) 		انتخاب نشد ۳ میلیون و ۳۸۳ هزارو ۳۴۰ رای
مصطفی پورمحمدی
 اصول‌گرا روحانیت مبارز وزیر دادگستری (۱۳۹۶–۱۳۹۲)
رئیس سازمان بازرسی کل کشور (۱۳۹۲–۱۳۸۷)
وزیر کشور (۱۳۸۷–۱۳۸۴)
قائم‌مقام وزیر اطلاعات (۱۳۷۸–۱۳۷۶) 		انتخاب نشد ۲۰۶ هزار و ۳۹۷ رای
علیرضا زاکانی
 اصول‌گرا رهپویان شهردار تهران (اکنون–۱۴۰۰)
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی (۱۴۰۰–۱۳۹۹؛ ۱۳۹۵–۱۳۸۷) 		انصراف داد. در بیانیهٔ انصرافش از جلیلی و قالیباف خواست تا با «وحدت» مانع از تشکیل «دولت سوم روحانی» شوند.[۱۰۲]
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
 اصول‌گرا قانون رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران (اکنون–۱۴۰۰)
نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی (۱۴۰۰–۱۳۸۷) 		انصراف داد. در بیانیهٔ انصرافش از نامزد مشخصی حمایت نکرد و صرفاً به لزوم انسجام نیروهای انقلاب اشاره کرد.

رقابت‌های انتخاباتی

مسعود پزشکیان

مقالهٔ اصلی: مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۳)

مسعود پزشکیان پس از تأیید صلاحیت خود با شعار «برای ایران» به رقابت‌های انتخاباتی پرداخت.[۱۰۳] او اذعان داشت که به دنبال ایجاد انسجام داخلی با حمایت از نخبگان و کارشناسان است[۱۰۴] و از حمایت سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاحات، و جبهه اصلاحات ایران برخوردار بود.[۱۰۵][۱۰۶] پزشکیان هدف خود را احیای برجام، بهبود روابط با دنیا،[۱۰۷] پذیرش قرارداد FATF[۱۰۸] و کاهش فیلترینگ اعلام کرد[۱۰۹] و برنامه خود را اجرای سیاست‌های رهبر جمهوری اسلامی دانست.[۱۱۰] او از مخالفان برخورد خشونت‌آمیز حکومت در خصوص تحمیل حجاب اجباری به زنان است[۱۱۱] اما در خصوص گشت ارشاد، قول قطعی نداد و اعلام کرد باید با دیگران گفتگو کند تا آن‌ها را در خصوص برچیده شدن گشت ارشاد قانع کند.[۱۱۲] اما او تضمین داد «تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن‌بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات تمام قد بایستد».[۱۱۳] پزشکیان از حمایت مهدی کروبی، محمدجواد ظریف، حسن روحانی، علی‌اکبر ناطق‌نوری، محمدجواد آذری جهرمی، محسن هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی برخوردار بود.[۱۱۴][۱۱۵][۱۱۶]

سعید جلیلی

مقالهٔ اصلی: سعید جلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۳)

سعید جلیلی با شعار «یک جهان فرصت، یک ایران جهش؛ هر ایرانی یک نقش باشکوه» وارد کارزار انتخاباتی شد.[۱۱۷] او که از حمایت رسمی جبهه پایداری برخوردار بود،[۱۱۸] با دفاع از فیلترینگ فضای مجازی[۱۱۹] و دفاع از برخورد حکومت با زنان بدون حجاب اجباری،[۱۲۰] کمپین تبلیغاتی خود را پیش برد. او ضمن خسارت‌بار شمردن برجام، اعلام کرد هدف دولتش مقاومت در برابر دولت ایالات متحده است تا آن‌ها را از اعمال تحریم‌های اقتصادی پشیمان کند.[۱۲۱] در مناظرات انتخاباتی، جلیلی توسط پورمحمدی به خیانت در خصوص پرونده کرسنت متهم شد و اقدام جلیلی برای جلوگیری از اجرای این قرارداد را خسارت‌بار خواند.[۱۲۲] جلیلی ضمن تکذیب ادعای پورمحمدی او را متهم کرد که چرا به قرارداد کرسنت در زمان تصدی خود در سازمان بازرسی کل کشور رسیدگی نکرده است.[۱۲۳] بیژن نامدار زنگنه- وزیر نفت وقت در زمان قرارداد کرسنت- در پاسخ به جلیلی اقدامات او را خیانت‌بار دانست و جلیلی را به مناظره دعوت کرد.[۱۲۴]

محمدباقر قالیباف

مقالهٔ اصلی: محمدباقر قالیباف در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۳)

قالیباف با شعار «خدمت و پیشرفت» به رقابت انتخاباتی پرداخت.[۱۲۵] او اعلام کرد در صورت رسیدن به قدرت، در مرزهای شرقی ایران دیوار خواهد کشید تا از ورود مهاجران غیرقانونی افغانستان به خاک ایران جلوگیری کند.[۱۲۶] همچنین قالیباف ایده تبدیل مکران به پایتخت دوم اقتصادی ایران را به همراه دفاع از واردات خودروهای خارجی به عنوان کمپین تبلیغاتی خود برگزید.[۱۲۷][۱۲۸]

مصطفی پورمحمدی

مقالهٔ اصلی: مصطفی پورمحمدی در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۳)

پورمحمدی شعار «دولت قرار» را برای کمپین خود برگزید.[۱۲۹] او خواستار تکمیل طرح اینترنت ملی و ایجاد یک پیام‌رسان داخلی قوی و برچیدن فیلترشکن‌ها شد.[۱۳۰] همچنین از تقویت تحزب در فضای سیاسی دفاع کرد[۱۳۱] و مدل اقتصادی مدنظر خود را اقتصاد آزاد بازار نامید.[۱۳۲]

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی

قاضی‌زاده هاشمی با شعار «دولت مردم و خانواده» به عرصه انتخابات پا گذاشت[۱۳۳] و عمده تمرکز او در مناظره‌های انتخاباتی، دفاع از دولت سید ابراهیم رئیسی بود.[۱۳۴] او در ۶ تیر ۱۴۰۳ بدون حمایت از نامزدی مشخص از انتخابات انصراف داد. او انصراف خود را پاسخ به درخواست مکتوب شورای عالی اجماع نیروهای انقلاب دانست و خواستار اجماع سه نامزد باقی‌مانده اصولگرا شد.[۱۳۵]

علیرضا زاکانی

علیرضا زاکانی با شعار «پاک باش و خدمتگزار» وارد عرصه انتخابات شد.[۱۳۶] او ایده پرداخت اعتبار طلا به هر ایرانی،[۱۳۷] کاهش قیمت بنزین به ۱۵۰۰ تومان[۱۳۸] و تحویل گوشت به منزل هر ایرانی را در کمپین تبلیغاتی خود مطرح کرد.[۱۳۹] زاکانی توسط پزشکیان متهم شد که حضورش در انتخابات صرفاً برای پوشش نامزدی دیگر است. اما او ضمن تکذیب این ادعا اعلام کرد تا پایان رقابت‌ها در انتخابات حاضر خواهد بود تا نگذارد پزشکیان به ریاست‌جمهوری برسد.[۱۴۰] زاکانی در ۷ تیر ۱۴۰۳ از انتخابات انصراف داد. او در متن انصرافش بدون حمایت از نامزدی مشخص، از جلیلی و قالیباف خواست تا با «وحدت» مانع از تشکیل «دولت سوم روحانی» شوند.[۱۰۲]

نظرسنجی‌ها

پس از اعلام نامزدهای تأیید صلاحیت شده
تاریخ مجری / کارفرما اندازهٔ
نمونه 		پزشکیان پورمحمدی جلیلی زاکانی قاضی‌زاده هاشمی قالیباف هیچ‌کدام/نمی‌دانم پیشتازی
۶ تیر ایسپا[۱۴۱] ۳۵۸۹ ۳۳٫۱٪ ۱٫۴٪ ۲۸٫۸٪ ۲٫۱٪ ۲٫۸٪ ۱۹٫۱٪ ۲٫۲٪ ۴٫۳٪
۵ تیر مناظره پنجم
۴ تیر مناظره چهارم
۴–۲ تیر ملت/ مرکز پژوهش‌های مجلس[۱۴۲] ۱۱۰۰ ۲۳٫۵٪ ۰٫۵٪ ۱۶٫۳٪ ۱٫۲٪ ۳٫۲٪ ۱۶٫۹٪ ۳٪ ۶٫۶٪
۳–۲ تیر شناخت[۱۴۳] ۱۰۰۰ ۲۸٪ ۱٪ ۲۰٪ ۱٪ ۳٪ ۱۹٪ ۱۲٪ ۸٪
۳–۲ تیر متا/دانشگاه امام صادق[۱۴۴] ۱۵۰۰ ۲۴٫۴٪ ۲٪ ۲۱٫۵٪ ۲٫۴٪ ۴٫۵٪ ۲۳٫۴٪ — ۱٪
۳–۲ تیر ایسپا[۱۴۵] ۴۰۵۷ ۲۴٫۴٪ ۰٫۷٪ ۲۴٪ ۱٫۷٪ ۲٪ ۱۴٫۷٪ ۱٫۲٪ ۰٫۴٪
۱ تیر مناظره سوم
۳۱ خرداد مناظره دوم
۳۱–۲۹ خرداد مرکز تحقیقات صداوسیما[۱۴۶] — ۱۹٫۴٪ ۰٫۹٪ ۲۲٫۵٪ ۲٫۲٪ ۲٫۷٪ ۱۹٫۵٪ ۱٪ ۳٪
۳۱–۲۹ خرداد ملت/ مرکز پژوهش‌های مجلس[۱۴۷] ۸۵۰ ۱۸٫۹٪ ۱٫۸٪ ۱۸٫۲٪ ۲٪ ۴٫۶٪ ۲۰٫۷٪ ۲٫۷٪ ۱٫۸٪
۳۰–۲۹ خرداد ایسپا[۱۴۸] ۴۵۴۵ ۱۹٫۸٪ ۰٫۹٪ ۲۶٫۲٪ ۲٪ ۲٫۶٪ ۱۹٪ ۰٫۵٪ ۶٫۴٪
۳۰–۲۸ خرداد گمان[۱۴۹] — ۳۷٫۷٪ ۰٫۹٪ ۲۹٫۴٪ ۱٫۳٪ ۲٫۳٪ ۸٫۳٪ ۱٫۷٪ ۸٫۳٪
۲۸ خرداد مناظره اول
۲۶–۲۴ خرداد شناخت[۱۵۰] ۱۰۰۰ ۲۱٪ ۱٪ ۲۱٪ ۱٪ ۲٪ ۳۴٪ ۴٪ ۱۳٪
۲۴–۲۲ خرداد ایسپا[۱۴۸] ۴۵۴۵ ۱۳٫۷٪ ۰٫۸٪ ۲۳٫۷٪ ۲٪ ۲٫۴٪ ۱۵٫۳٪ ۰٫۷٪ ۸٫۴٪
۲۴–۲۲ خرداد شناخت[۱۵۱] ۱۰۰۰ ۱۳٫۴٪ ۰٫۸٪ ۲۰٪ ۱٫۲٪ ۳٫۳٪ ۲۸٫۷٪ ۵٫۷٪ ۸٫۷٪
۲۲ خرداد یک مرکز دانشگاهی[۱۵۲] — ۱۹٪ ۴٪ ۲۵٪ ۵٪ ۲٪ ۳۰٪ ۱۵٪ ۵٪
۲۰ خرداد اعلام رسمی اسامی نامزدان
پیش از اعلام نامزدهای تأیید صلاحیت شده
تاریخ مجری /
کارفرما 		اندازهٔ
نمونه 		احمدی‌نژاد جلیلی ظریف مخبر قالیباف فتاح پزشکیان جهرمی لاریجانی زاکانی بذرپاش هیچ‌کدام پیشتازی
۱۰ خرداد آغاز ثبت‌نام نامزدان
۹–۸ خرداد متا /
دانشگاه امام صادق 		۱٬۱۰۰ ۲۳٫۷٪ ۲۰٫۷٪ ۱۷٫۷٪ ۷٫۳٪ ۴٫۸٪ ۴٫۸٪ ۴٫۶٪ ۴٫۱٪ ۳٫۴٪ ۰٫۷٪ ۰٫۷٪ ۶٫۷٪ ۳٫۰٪
مشارکت
تاریخ مجری / کارفرما اندازهٔ
نمونه 		حاشیهٔ خطا برآورد مشارکت حتماً احتمال زیاد احتمال کم اصلاً نمی‌دانم
۶ تیر ایسپا[۱۴۱] ۳۵۸۹ ٪±۲ ۵۱٪ ۴۶٪ ۷٫۹٪ ۵٫۱٪ ۲۸٫۸٪ ۱۲٫۲٪
۴–۲ تیر ملت/ مرکز پژوهش‌های مجلس[۱۴۲] ۱۱۰۰ ٪±۳ ۴۵٫۷٪ ۴۵٫۷٪ — — ۲۲٫۶٪ ۳۱٫۶٪
۳–۲ تیر شناخت[۱۴۳] ۱۰۰۰ — ۵۳٪ ۵۳٪ — — ۳۲٪ ۱۵٪
۳–۲ تیر متا/دانشگاه امام صادق[۱۴۴] ۱۵۰۰ — ۵۱٫۷٪ ۵۱٫۷٪ — — — —
۳–۲ تیر ایسپا[۱۴۵] ۴۰۵۷ — ۵۱٫۶٪ ۴۳٫۹٪ ۷٫۷٪ ۵٫۷٪ ۲۷٫۹٪ ۱۴٫۸٪
۳۱–۲۹ خرداد ملت/ مرکز پژوهش‌های مجلس[۱۴۷] ۸۵۰ ٪±۳٫۴ ۴۵٫۵٪ ۴۵٫۵٪ — — ۲۱٫۴٪ ۳۱٫۸٪
۳۰–۲۹ خرداد ایسپا[۱۴۸] ۴٬۵۴۵ — ۵۰٫۲٪ ۴۲٫۵٪ ۷٫۷٪ ۶٫۵٪ ۲۷٫۲٪ ۱۶٫۱٪
۲۴–۲۲ خرداد ایسپا[۱۴۸] – — ۵۲٫۱٪ ۴۵٪ ۷٫۱٪ ۴٫۶٪ ۳۱٫۶٪ ۱۱٫۷٪
۲۴–۲۱ خرداد ملت/ مرکز پژوهش‌های مجلس[۱۴۷] ۱٬۰۰۰ ٪±۳٫۱ ۴۴٫۳٪ ۴۴٫۳٪ — — ۲۷٫۴٪ ۲۸٫۴٪
۲۰ خرداد اعلام رسمی اسامی نامزدان
۲۰–۱۹ خرداد ایسپا[۱۵۳] ۳٬۹۰۶ — ۵۱٫۷٪ ۴۴٫۴٪ ۷٫۳٪ ۴٫۸٪ ۲۸٫۷٪ ۱۴٫۹٪
۱۰ خرداد آغاز ثبت‌نام نامزدان
۹–۸ خرداد متا / دانشگاه امام صادق ۱٬۱۰۰ — ۴۸٫۳٪ ۴۸٫۳٪ — — — —
۹–۶ خرداد ملت/ مرکز پژوهش‌های مجلس[۱۴۷] ۱٬۰۰۰ ٪±۳ ۵۳٫۴٪ ۵۳٫۴٪ — — ۱۷٫۷٪ ۲۸٫۹٪

تحریم انتخابات

رضا پهلوی پیش از آغاز انتخابات، آن را سیرک انتخابات نامیده بود. وی در ایکس نوشت پاسخ ملت بزرگ ایران به کل این مضحکه یک نه قاطع است.[۱۵۴] فرین عاصمی در گزارشی در BBC فارسی به تحریم‌کنندگان انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم پرداخت. این گزارش با اشاره به حضور نداشتن زنان، مخالفان حکومت و گروه‌های مختلف قومی و دینی در انتخابات، آن را رویدادی غیر آزاد و مهندسی‌شده ارزیابی کرد. در این گزارش با تعدادی از شهروندان ناشناس ایرانی گفتگو شده که دلایل تحریم انتخابات را سرکوب‌های خونین حکومت در اعتراضات آبان ۱۳۹۸، خیزش سراسری سال ۱۴۰۱، احترام به کشته‌شدگان اعتراضات ضد حکومتی، عدم امید به تغییر و بهبود آینده و مخالفت با کلیت نظام جمهوری اسلامی بیان کردند.[۱۵۵] همچنین صدیقه وسمقی، فعال سیاسی و اجتماعی، مشارکت در انتخابات را ریختن سرمایه اجتماعی به جیب حکومت ارزیابی کرد و ضمن دعوت به عدم مشارکت، پایین بودن نرخ رای‌دهندگان را موجب ریزش حامیان حکومت دانست.[۱۵۶] مولوی عبدالحمید امام جمعه زاهدان نیز در این دوره از انتخابات از نامزدی حمایت نکرد.[۱۵۷]

دور اول انتخابات چهاردهم کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری را از زمان تشکیل جمهوری اسلامی ثبت کرد. ایران اینترنشنال با مقایسه نرخ مشارکت در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری بر اساس شیب نزولی شرکت‌کنندگان از سال ۱۴۰۰، این خبر را با تیتر «مرگ تدریجی مشروعیت جمهوری اسلامی» پوشش داد.[۱۵۸]

زندانیان سیاسی به شکل گسترده انتخابات را تحریم کردند. از جمله مجید توکلی، نرگس محمدی، مصطفی تاجزاده، فائزه هاشمی، کیوان مهتدی و شماری دیگر از زندانیان.[۱۵۹] میرحسین موسوی و زهرا رهنورد نیز از حضور صندوق رای در محل حصر ممانعت به عمل آوردند.[۱۶۰] همچنین محمود احمدی‌نژاد به سیاق انتخابات پیشین در رای‌گیری شرکت نکرد.[۱۶۱]

پژمان طهوری در تحلیل تحریم انتخابات توسط اکثریت مردم ایران، اصلاح‌طلبان را بدون پایگاه اجتماعی ارزیابی کرد. به عقیده او از آن‌جایی که برخی مشارکت کم مردم در انتخابات‌های پیشین را در نتیجه عدم حضور کاندیدای جدی اصلاح‌طلبان می‌دانستند؛ ولی در انتخابات چهاردهم با وجود حضور حداکثری اصلاح‌طلبان، نرخ مشارکت از انتخابات قبلی ریاست‌جمهوری ۸ درصد کمتر شد. او معترضان جمهوری اسلامی را دگرگون‌خواه توصیف کرد و اصلاح‌طلبان را ناتوان از جذب آن‌ها.[۱۶۲] منتقدان و مخالفان جمهوری اسلامی از جمله حسین رزاق، عدم مشارکت شصت درصد مردم را نه گفتن اکثریت قاطع مردم به علی خامنه‌ای تفسیر کردند. سارا کرمانیان، کارشناس روابط بین‌الملل، اذعان داشت نمی‌توان اکثریت تحریم‌کننده را در خواسته‌های خود خیلی یکدست و همگون در نظر گرفت اما در سال‌های گذشته حقوق مردم به صورت سیستماتیک توسط حاکمیت نقض شده است. مهدی نصیری، فعال سیاسی، نیز با اشاره به تحریم انتخابات، «تداوم نظامی ضد جمهوریت، سرکوبگر، عمیقاً فاسد و ناکارآمد که هیچ رئیس‌جمهوری نمی‌تواند آن را اصلاح کند» را همچنان سنگین‌ترین، هولناک‌ترین و تراژیک‌ترین مسئله ایران و تحریم‌کنندگان انتخابات دانست.[۱۶۳]

مناظرات تلویزیونی

دور اول

مناظرات تلویزیونی دور اول انتخابات با حضور شش کاندیدا از ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ آغاز شد و تا ۵ تیر ادامه داشت.[۱۶۴] چهار مناظرهٔ نخست از ساعت ۲۰ تا ۲۴ برگزار شد.[۱۶۵] مناظرهٔ پنجم و آخر ساعت ۱۲:۳۰ برگزار شد.[۱۶۶]

برنامه مناظرات دور اول انتخابات بدین شرح است:

مناظرات تلویزیونی[۱۶۷]
برنامه تاریخ
مناظره اول ۲۸ خرداد
مناظره دوم ۳۱ خرداد
مناظره سوم ۱ تیر
مناظره چهارم ۴ تیر
مناظره پنجم ۵ تیر

مطابق نظرسنجی ایسپا، ۷۳ درصد مردم مناظره اول را تماشا نکردند و تنها ۷ درصد مردم پیگیر جدی اخبار انتخاباتی هستند.[۱۶۸] مجری مناظرات مهدی خسروی بود و ساختار آن اینگونه طراحی شده بود که هر نامزد در سه نوبت ۸ دقیقه‌ای به سوالات کارشناسانی که به صورت ضبط‌شده پخش می‌شد، پاسخ می‌دادند و در پایان ۶ دقیقه فرصت جمع‌بندی داشتند.[۱۶۹] سوالات هر مناظره پیش از برگزاری به ستادهای نامزدان اعلام می‌شد.[۱۷۰] چند نماینده مجلس و فعالان سیاسی در گفتگو با خبرنگاران روزنامه دنیای اقتصاد، شیوه اجرای مناظره‌ها را غیرجذاب ارزیابی کردند. به عقیده آن‌ها مناظره‌ها چالش‌برانگیز نبود و میان نامزدها گفتگو ایجاد نمی‌کرد و از طرفی دیگر فرصت ۸ دقیقه‌ای برای بیان برنامه‌ها کافی نبود. همچنین به عقیده آن‌ها نامزدها کلی‌گویی می‌کردند و صرفاً شعار می‌دادند.[۱۷۱] روزنامه جام‌جم نیز در گزارشی با تیتر «مناظره به جای مناقشه» ضمن دفاع از شیوه اجرای مناظره‌ها، ارزیابی کرد که در این دوره فضایی فراهم شده است تا به جای درگیری نامزدها با همدیگر، افشاگری آن‌ها علیه هم و ایجاد دعوا و زد و خورد، نامزدها در فضایی آرام به تشریح برنامه‌های خود بپردازند تا مخاطب بتواند آن‌ها را با همدیگر مقایسه کند.[۱۷۲]

دور دوم

با راهیابی مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به دور دوم انتخابات، دو مناظره میان این دو به شرح ذیل از ساعت ۲۱:۳۰ برگزار شد.[۱۷۳]

مناظرات تلویزیونی
برنامه تاریخ
مناظره اول ۱۱ تیر
مناظره دوم ۱۲ تیر

نتایج دور اول

رئیس ستاد انتخابات تا قبل از ظهر شنبه ۹ تیر نتایج انتخابات را اعلام کرد.[۱۷۴]

و • ب نتیجهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۳)
نامزد گرایش حزب ائتلاف رأی ٪
مسعود پزشکیان اصلاح‌طلب مستقل اصلاحات ۱۰٬۴۱۵٬۹۹۱ ۴۲٫۴۵
سعید جلیلی اصول‌گرا مستقل پایداری ۹٬۴۷۳٬۲۹۸ ۳۸٫۶۱
محمدباقر قالیباف اصول‌گرا پیشرفت و عدالت شورای ائتلاف ۳٬۳۸۳٬۳۴۰ ۱۳٫۷۹
مصطفی پورمحمدی اصول‌گرا روحانیت مبارز شورای وحدت ۲۰۶٬۳۹۷ ۰٫۸۴
رأی‌های سفید و باطله ۱٬۰۵۶٬۱۵۹ ۴٫۳۱
مجموع کل رأی‌ها
رأی‌های داخلی/درصد مشارکت داخلی ۲۴٬۵۳۵٬۱۸۵ ۳۹٫۹۲٪
رأی‌های خارجی/درصد مشارکت خارجی
واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد کل واجدان شرایط رأی‌دهی ۶۱٬۴۵۲٬۳۲۱ ۱۰۰٪
رأی‌ندادگان داخلی/درصد عدم مشارکت داخلی ۳۶٬۹۱۷٬۱۳۶ ۶۰٫۰۸٪
رأی‌ندادگان خارجی/درصد عدم مشارکت خارجی
منبع: [۱۷۵]
نمودار میله‌ای
پزشکیان
 
 ۴۲٫۴۵٪
جلیلی
 
 ۳۸٫۶۱٪
قالیباف
 
 ۱۳٫۷۹٪
پورمحمدی
 
 ۰٫۸۴٪
باطله
 
 ۴٫۳۱٪

مشارکت

میزان مشارکت دور اول در مقایسه با دورهٔ پیشین انتخابات ریاست جمهوری با روند کاهشی همراه بود و تنها در استان قم و استان تهران (منهای شهر تهران) افزایش یافت.

با اعلام آرای نهایی دور اول، مشخص شد که تمام اعداد مربوط به تعداد آرای همه نامزد‌ها و آرای باطله مضرب ۳ هستند. برخی به احتمال بسیار کم این اتفاق اشاره کرده[۱۷۶] و با توجه به سابقه احتمال تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸)، این احتمال مطرح شد که آرا دستکاری و سه‌برابر شده‌اند.[۱۷۷]

جدول مقایسهٔ آمارهای اعلامی جمهوری اسلامی دو دورهٔ اخیر به شرح زیر است:[۱۷۸]

استان درصد اعلامی ۱۴۰۰ درصد اعلامی ۱۴۰۳ میزان تغییرات(%)
شهر تهران ۲۶ ۲۳ -۳ کاهش
کردستان ۳۷٫۴ ۲۳ -۱۴٫۴ کاهش
خوزستان ۵۰ ۲۹٫۶ -۲۰٫۴ کاهش
سیستان و بلوچستان ۶۲٫۸ ۳۰ -۳۲٫۸کاهش
گیلان ۵۷٫۴ ۳۱٫۳ -۲۶٫۱کاهش
سمنان ۵۴٫۲ ۳۲ -۲۲٫۲کاهش
کرمانشاه ۴۶ ۳۲٫۸ -۱۳٫۲کاهش
لرستان ۴۸٫۲ ۳۵ -۱۳٫۲کاهش
گلستان ۶۱ ۳۶ -۲۵کاهش
البرز ۴۱٫۴ ۳۶ -۵٫۴کاهش
فارس ۴۹ ۳۶٫۳ -۱۲٫۷کاهش
چهارمحال و بختیاری ۵۴٫۴ ۳۸ -۱۶٫۴کاهش
مرکزی ۴۹ ۳۹٫۴ -۹٫۶کاهش
همدان ۴۶٫۵ ۴۰ -۶٫۵کاهش
آذربایجان غربی ۴۶٫۸ ۴۰٫۱ -۶٫۷کاهش
اصفهان ۴۳٫۸ ۴۱ -۲٫۸کاهش
مازندران ۶۰٫۸ ۴۱٫۸ -۱۹کاهش
قزوین ۵۲٫۳ ۴۲ -۱۰٫۳کاهش
آذربایجان شرقی ۴۴٫۳ ۴۴ -۰٫۳کاهش
خراسان شمالی ۶۳٫۹ ۴۴٫۵ -۱۹٫۴کاهش
کهگیلویه و بویراحمد ۶۲٫۶ ۴۵ -۱۷٫۶کاهش
کرمان ۶۰٫۶ ۴۵ -۱۵٫۶کاهش
استان تهران ۳۴٫۴ ۴۵ +۱۰٫۶افزایش
بوشهر ۵۸٫۷ ۴۶ -۱۲٫۷کاهش
اردبیل ۵۵ ۴۶ -۹کاهش
زنجان ۵۳٫۷ ۴۶ -۷٫۷کاهش
ایلام ۶۳٫۱ ۴۷ -۱۶٫۱کاهش
هرمزگان ۵۸٫۷ ۴۸ -۱۰٫۷کاهش
خراسان رضوی ۵۵٫۱ ۴۹٫۲ -۵٫۹کاهش
قم ۵۳٫۲ ۵۷ +۳٫۸افزایش
یزد ۵۸٫۵ ۵۸٫۳ -۰٫۲کاهش
خراسان جنوبی ۷۴٫۴ ۶۰٫۳ -۱۴٫۱کاهش

دور دوم

براساس تأیید وزارت کشور و به دلیل عدم کسب اکثریت مطلق آراء، این انتخابات میان دو نام نامزد برگزیده (سعید جلیلی و مسعود پزشکیان) در دور دوم ادامه خواهد یافت. براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی، دور دوم در نخستین جمعه پس از دور اول انتخابات (۱۵ تیر) برگزار خواهد شد.[۱۷۹]

منابع

  1. ↑ «بیش از ۶۱ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن هستند/اعلام نتایج روز ۹تیر». ایسنا. ۷ تیر ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۲۴.
  2. ↑ سایت وزارت کشور. «نتایج نهایی انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری».
  3. ↑ «پایین‌ترین میزان مشارکت انتخابات ریاست جمهوری». BBCفارسی. ۹ تیر ۱۴۰۳.
  4. ↑ «جلسه فوق‌العاده هیئت دولت به ریاست مخبر آغاز شد». خبرآنلاین. ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳.
  5. ↑ «محمد مخبر، معاون اول و جانشین موقت رئیس‌جمهوری ایران کیست؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳.
  6. ↑ مهاجرانی، محمد (۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳). «۸ تیرماه روز برگزاری انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری است». مهر. دریافت‌شده در ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳.
  7. ↑ «آخرین تصمیم شورای نگهبان و وزارت کشور دربارهٔ انتخابات الکترونیک در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳». خبرآنلاین. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  8. ↑ خلیل عامری‌نیا (۹ خرداد ۱۴۰۳). «سخنگوی ستاد انتخابات: اخذ رای در انتخابات فقط با کارت ملی یا شناسنامه انجام می‌شود». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  9. ↑ «رای‌دهندگان شناسنامه یا کارت ملی به همراه داشته باشند». خبرگزاری مهر. ۲۲ خرداد ۱۴۰۳.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «زمان‌بندی انتخابات ریاست‌جمهوری منتشر شده در فضای مجازی اعتبار ندارد». ایرنا. ۲۰۲۴-۰۵-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  11. ↑ فرامرزی، محسن؛ رییسی، الهام (۴ تیر ۱۴۰۳). «آغاز انتخابات؛ ساعت ۸ صبح ۸ تیر/شرایط برگزاری انتخابات در مرحله دوم». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴.
  12. ↑ «آغاز ثبت نام از داوطلبان ریاست جمهوری». خبرآنلاین. ۱۰ خرداد ۱۴۰۳.
  13. ↑ «پایان ثبت نام نامزدان انتخابات ریاست جمهوری». انتخاب. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  14. ↑ «وزیر کشور: ۸۰ نفر در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کردند». خبرگزاری برنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  15. ↑ «گزارش وزیر کشور از روند ثبت نام انتخابات». خبرگزاری ایرنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  16. ↑ «امکان اعتراض به ردصلاحیت‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری وجود ندارد». خبرگزاری مهر. ۹ خرداد ۱۴۰۳.
  17. ↑ «اعلام تعداد کل مراجعه‌کنندگان به ستاد انتخابات کشور از سوی شاهچراغی». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  18. ↑ «انتقاد سعید حجاریان از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری/ نام این‌ها هر چه باشد، سیاست‌ورزی و انتخابات نیست!». خبرآنلاین. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  19. ↑ «کنایه کرباسچی به سونامی کاندیداتوری در انتخابات ۱۴۰۳: استندآپ کمدی یا ثبت نام انتخابات؟». خبرآنلاین. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  20. ↑ نیلوفر مولایی (۱۴ خرداد ۱۴۰۳). «سونامی کاندیداتوری نمایندگان ادوار در انتخابات ۱۴۰۳ /شویِ سیاسی در ساختمان فاطمی به اوج رسید». خبرآنلاین.
  21. ↑ «انتقاد تند رسانه دولت از کاندیداتوری نمایندگان ادوار / از برگزاری انتخابات زودهنگام غافلگیر نشدید؟». خبرآنلاین. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  22. ↑ فرامرزی، محسن؛ نوراللهی، محمد (۱۵ خرداد ۱۴۰۳). «آغاز بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات در شورای نگهبان». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴.
  23. ↑ نورمحمدیان، محمدرضا؛ ربی، فاطمه (۲۰ خرداد ۱۴۰۳). «اتمام بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری در شورای نگهبان». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴.
  24. ↑ «انتخابات ریاست‌جمهوری؛ احمد جنتی: در بررسی صلاحیت‌ها هیچ فشاری نیست، جرئت نمی‌کنند». رادیو فردا. ۱۷ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۱۸ خرداد ۱۴۰۳.
  25. ↑ «نامه ۱۵ عضو دولت به شورای نگهبان در حمایت از نامزدی وزیر ارشاد برای ریاست‌جمهوری جنجالی شد». رادیو فردا. ۱۸ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۱۸ خرداد ۱۴۰۳.
  26. ↑ ««محمدرضا صباغیان» داوطلب نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۴-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  27. ↑ «کواکبیان وارد وزارت کشور شد/مصطفی کواکبیان: لغو کامل تحریم‌ها را در برنامه دارم/ ویدئو». خبر فوری - اخبار فوری و لحظه ای | در لحظه با خبر شوید. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  28. ↑ «مقتدایی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  29. ↑ «حشمتیان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد +سوابق - خبرآنلاین». www.khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  30. ↑ «سعید جلیلی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۰ خرداد ۱۴۰۳.
  31. ↑ «علی لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرآنلاین. ۱۱ خرداد ۱۴۰۳.
  32. ↑ «محمود احمدی‌بیغش داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  33. ↑ ««محمد خوش‌چهره» داوطلب نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری شد - خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency». www.mehrnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  34. ↑ «عبدالناصر همتی داوطلب نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری مهر. ۱۱ خرداد ۱۴۰۳.
  35. ↑ «سید احمد رسولی‌نژاد داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرآنلاین. ۱۲ خرداد ۱۴۰۳.
  36. ↑ «وحید حقانیان داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  37. ↑ «مسعود پزشکیان داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۲ خرداد ۱۴۰۳.
  38. ↑ «حبیب‌الله دهمرده در انتخابات ثبت نام کرد - مشرق نیوز». www.mashreghnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  39. ↑ «فوری/ علیرضا زاکانی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد+ فیلم». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  40. ↑ «میرتاج الدینی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  41. ↑ «ثبت‌نام «زهره اللهیان» در انتخابات ریاست جمهوری - خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency». www.mehrnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  42. ↑ «فدا حسین مالکی کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد». دیدبان ایران. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  43. ↑ «محمدمهدی اسماعیلی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  44. ↑ «زریبافان داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  45. ↑ «عکسی از آجودان احمدی‌نژاد در وزارت کشور /او هم کاندیدای ریاست جمهوری شد - خبرآنلاین». www.khabaronline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  46. ↑ «قاسم‌زاده داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  47. ↑ «انتخابات ریاست جمهوری ایران؛ محمود احمدی‌نژاد ثبت نام کرد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  48. ↑ «ثبت نام محمود صادقی برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ - خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency». www.mehrnews.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  49. ↑ «محمد مقیمی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  50. ↑ «ثبت نام صادق خلیلیان در انتخابات ریاست جمهوری». مشرق نیوز. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  51. ↑ «امیر شاهوردی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  52. ↑ «حسن محمدیاری در انتخابات ثبت‌نام کرد». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۶-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  53. ↑ «مجتبی محفوظی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد - ایسنا». www.isna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۰۲.
  54. ↑ «شهریار حیدری داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  55. ↑ «علی صوفی نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  56. ↑ «محمدرضا پورابراهیمی نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  57. ↑ «حسین میرزایی نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  58. ↑ «قدیری نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  59. ↑ «غلامحسین رضوانی نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  60. ↑ «محمد شریعتمداری نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  61. ↑ «جلیل جعفری نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  62. ↑ «نظری‌خانقاه داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۳ خرداد ۱۴۰۳.
  63. ↑ «الیاس نادران داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  64. ↑ «حسن سبحانی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  65. ↑ «حمیده زرآبادی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  66. ↑ «حسن کامران داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  67. ↑ «ناظمی‌اردکانی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  68. ↑ «اصغر سلیمی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  69. ↑ «مهدی شیخ داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد». عصر ایران. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  70. ↑ «محمدرضا اسکندری داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  71. ↑ «وحید جلال‌زاده در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  72. ↑ «اسحاق جهانگیری داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  73. ↑ «ثبت نام حسن نوروزی در انتخابات ریاست جمهوری». انتخاب. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  74. ↑ «محمد رویانیان نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  75. ↑ «محمدعلی وکیلی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  76. ↑ «محسن کوهکن در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  77. ↑ «محمدحسن نامی نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  78. ↑ «محمدمهدی زاهدی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  79. ↑ «علیرضا افشار در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  80. ↑ «مصطفی پورمحمدی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  81. ↑ «شمس‌الدین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  82. ↑ «هاجر چنارانی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  83. ↑ «ضرغام صادقی نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  84. ↑ «عبدالرحیم بهاروند در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  85. ↑ «محمدباقر قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  86. ↑ «اکبر نیکزاد در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  87. ↑ «سید احمد موسوی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  88. ↑ «نام‌نویسی مدیرعامل منطقه آزاد ماکو برای انتخابات ریاست جمهوری». پایگاه خبری مملکت آنلاین. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  89. ↑ «ابراهیم عزیزی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  90. ↑ «نام‌نویسی وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی برای انتخابات ریاست جمهوری». پایگاه خبری مملکت آنلاین. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  91. ↑ «علی وقفچی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  92. ↑ «داوود منظور در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  93. ↑ «مهرداد بذرپاش در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  94. ↑ «امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  95. ↑ «سید صولت مرتضوی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  96. ↑ «علی نیکزاد در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». خبرگزاری مهر. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  97. ↑ «رفعت بیات نامزد کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  98. ↑ «اسامی نامزدهای احراز صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری اعلام شد». مهر. ۲۰ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴.
  99. ↑ «برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم در روز ۸ تیر/شروع ثبت‌نام نامزدها از ۱۰ خرداد». ایسنا. ۲۰۲۴-۰۵-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۰.
  100. ↑ «اسامی تأیید صلاحیت شدگان ریاست جمهوری چهاردهم اعلام شد؛ رقابت در شش ضلعی انتخابات». تابناک. ۲۰ خرداد ۱۴۰۳.
  101. ↑ سایت رسمی وزارت کشور. «نتایج نهایی انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری».
  102. ↑ ۱۰۲٫۰ ۱۰۲٫۱ «علیرضا زاکانی انصراف داد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۶-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۷.
  103. ↑ «اولین توئیت پزشکیان بعد از اعلام اسامی با شعار «برای ایران»». انتخاب. ۲۰ خرداد ۱۴۰۳.
  104. ↑ «پزشکیان: ساخت کشور با مشارکت و اعتماد به کارشناسان امکان‌پذیر است». خبرگزاری ایرنا. ۳ تیر ۱۴۰۳.
  105. ↑ «اعلام حمایت جبهه اصلاحات از مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری». خبرگزاری ایرنا. ۲۳ خرداد ۱۴۰۳.
  106. ↑ «فوری/ پیام مهم سیدمحمد خاتمی در حمایت از پزشکیان». روزنامه دنیای اقتصاد. ۵ تیر ۱۴۰۳.
  107. ↑ «پزشکیان: امکان ندارد بدون ارتباط با دنیا به رشد 8درصد برسیم». خبرگزاری مهر. ۲۸ خرداد ۱۴۰۳.
  108. ↑ «پزشکیان: برجام مزیت دولت گذشته بود/ FATF باید نهایی شود». عصر ایران. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  109. ↑ «پزشکیان: بساط فیلترینگ را برمی‌چینیم/در تمام عمرم وعدهٔ دروغین نداده‌ام /خجالت آور است که در خوزستان گاز و نفت است اما این وضع استان است». خبرآنلاین. ۳ تیر ۱۴۰۳.
  110. ↑ «پزشکیان: هرچه با سیاست‌های کلی رهبری تطابق نداشته باشد، خط قرمز است». خبرگزاری ایسنا. ۳۰ خرداد ۱۴۰۳.
  111. ↑ «اظهارات صریح مسعود پزشکیان دربارهٔ حجاب/ قطعاً با زور نخواهیم توانست حجاب را بر سر زنان بپوشانیم+ فیلم». روزنامه دنیای اقتصاد. ۱ تیر ۱۴۰۳.
  112. ↑ «پزشکیان: گشت ارشاد، حذف حجاب اجباری، آزادی زندانیان سیاسی و اقتصاد از اختیارات من نخواهند بود». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۴-۰۶-۱۶.
  113. ↑ «پزشکیان: تضمین می‌دهم در برابر گشت‌های اجباری و فیلتر کردن بایستم». خبرگزاری مهر. ۱۰ تیر ۱۴۰۳.
  114. ↑ «حسن روحانی از نامزدی «مسعود پزشکیان» حمایت کرد». خبرگزاری ایرنا. ۶ تیر ۱۴۰۳.
  115. ↑ «مهدی کروبی از مسعود پزشکیان حمایت کرد». روزنامه دنیای اقتصاد. ۳۰ خرداد ۱۴۰۳.
  116. ↑ «اعلام حمایت ناطق‌نوری از پزشکیان». روزنامه شرق. ۶ تیر ۱۴۰۳.
  117. ↑ «شعار ستاد سعید جلیلی انتخاب شد». خبرگزاری ایسنا. ۲۲ خرداد ۱۴۰۳.
  118. ↑ «جبهه پایداری از سعید جلیلی حمایت کرد». خبرگزاری مهر. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  119. ↑ «مشاور جلیلی: باید طوری فیلتر کرد که هیچ‌کس دیگر نتواند وارد شود». عصر ایران. ۶ تیر ۱۴۰۳.
  120. ↑ «مقایسه عجیب بین بی‌حجابی و مواد مخدر از سوی مشاور سعید جلیلی /باید سخت بگیریم، استثنا هم ندارد /نمی‌شود مردم لُخت به خیابان بیایند». خبرآنلاین. ۳ تیر ۱۴۰۳.
  121. ↑ «جلیلی: عده ای به جای عذرخواهی طلبکار شدند/دشمن را از تحریم پشیمان می‌کنیم». خبرگزاری ایرنا. ۶ تیر ۱۴۰۳.
  122. ↑ «نطق جنجالی پورمحمدی دربارهٔ کرسنت علیه سعید جلیلی و زاکانی:چرا با زنگنه مناظره نمی‌کنید /یا جلیلی خائن است یا… /استخوان لای زخم گذاشته‌ایم». خبرآنلاین. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  123. ↑ «ببینید | واکنش تند جلیلی به پورمحمدی: موضوعات را نمی‌دانید/ خواب‌نما شده‌اید!». خبرآنلاین. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  124. ↑ «ویدیوی آتشین بیژن زنگنه: جلیلی و نوچه اش در کوچه خلوت راجع به کرسنت حرف می‌زنند». تابناک. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  125. ↑ «شعار قالیباف در دوره چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری». همشهری آنلاین. ۲۱ خرداد ۱۴۰۳.
  126. ↑ «انتخابات ۱۴۰۳/ قالیباف: باید مرزهای شرقی با افغانستان و پاکستان را با یک دیوار ببندیم». خبرگزاری میزان. ۳۱ خرداد ۱۴۰۳.
  127. ↑ «وعده قالیباف دربارهٔ قانون واردات خودروهای کارکرده». روزنامه دنیای اقتصاد. ۱۶ خرداد ۱۴۰۳.
  128. ↑ «قالیباف:سواحل مکران پایتخت اقتصادی کشور خواهد شد+ فیلم». خبرگزاری ایرنا. ۶ خرداد ۱۴۰۳.
  129. ↑ «پورمحمدی: «دولت قرار» را تشکیل می‌دهم». خبرگزاری ایسنا. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳.
  130. ↑ «انتخابات ۱۴۰۳/ پورمحمدی: باید یک پیام‌رسان داخلی قوی ایجاد کنیم». خبرگزاری میزان. ۱ تیر ۱۴۰۳.
  131. ↑ «پورمحمدی: تحزب در کشور ما ناقص است/ هیچ وقت آسانسوری بالا نیامدم». خبرگزاری دانشجو. ۲۶ خرداد ۱۴۰۳.
  132. ↑ «فیلم/ پورمحمدی: رقابت در اقتصاد بازار شکل می‌گیرد». مشرق نیوز. ۳۱ خرداد ۱۴۰۳.
  133. ↑ «قاضی زاده: هدف دولت خانواده افزایش سرمایه اجتماعی است». جوان آنلاین. ۳ تیر ۱۴۰۳.
  134. ↑ «قاضی زاده هاشمی: ما مرد بودیم و از دولتمان دفاع کردیم شما هم مرد باشید». دیده‌بان ایران. ۴ خرداد ۱۴۰۳.
  135. ↑ «قاضی زاده رسماً پوششی از آب درآمد: برای تقویت جبهه انقلاب انصراف می‌دهم». انتخاب. ۵ تیر ۱۴۰۳.
  136. ↑ «زاکانی با شعار «پاک باش و خدمتگزار» رسماً تبلیغات انتخاباتی را آغاز کرد». خبرگزاری ایسنا. ۲۳ خرداد ۱۴۰۳.
  137. ↑ «زاکانی: به هر نفر در سال ۶ گرم طلا می‌دهیم». خبرگزاری مهر. ۳ تیر ۱۴۰۳.
  138. ↑ «ادعای جدید زاکانی: قیمت بنزین را از ۳۰۰۰ به ۱۵۰۰ تومان می‌رسانم (فیلم)». عصر ایران. ۲۹ خرداد ۱۴۰۳.
  139. ↑ «وعده عجیب زاکانی برای تهرانی‌ها؛ گوشت را درب منزل تحویل خواهیم داد». عصر ایران. ۲۴ خرداد ۱۴۰۳.
  140. ↑ «دعوا در مناظره سوم بالا گرفت /پزشکیان: آقای زاکانی تا آخر می‌مانی؟ /زاکانی: می‌مانم تا تو رئیس‌جمهور نشوی». خبرآنلاین. ۱ تیر ۱۴۰۳.
  141. ↑ ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ «تازه‌ترین نظرسنجی ایسپا منتشر شد». مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران. ۶ تیر ۱۴۰۳.
  142. ↑ ۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ «نتایج موج چهارم نظرسنجی درخصوص مشارکت در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری(4تیر1403)». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۶ تیر ۱۴۰۳.
  143. ↑ ۱۴۳٫۰ ۱۴۳٫۱ «پیشتازی پزشکیان، سرنوشت‌سازی مرددها». موسسه افکارسنجی شناخت. ۵ تیر ۱۴۰۳.
  144. ↑ ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ «نظرسنجی سبد رأی نامزدهای ریاست جمهوری چهاردهم». خبرگزاری تسنیم. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  145. ↑ ۱۴۵٫۰ ۱۴۵٫۱ «آخرین نظرسنجی انتخاباتی ایسپا منتشر شد». مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران. ۴ تیر ۱۴۰۳.
  146. ↑ "Poll of Polls: Where do candidates stand ahead of June 28 presidential election". PressTV. 21 June 2024.
  147. ↑ ۱۴۷٫۰ ۱۴۷٫۱ ۱۴۷٫۲ ۱۴۷٫۳ «روند مشارکت مردم در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۲ تیر ۱۴۰۳.
  148. ↑ ۱۴۸٫۰ ۱۴۸٫۱ ۱۴۸٫۲ ۱۴۸٫۳ «میزان مشارکت در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری». مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران. ۳۰ خرداد ۱۴۰۳.
  149. ↑ «انتشار نتایج نظرسنجی مؤسسه گمان؛ ۶۵ درصد پاسخ‌دهندگان می‌گویند در «انتخابات ۸ تیر» شرکت نمی‌کنند». صدای آمریکا. ۲ تیر ۱۴۰۳.
  150. ↑ «نتایج سومین نظرسنجی شناخت پیرامون انتخابات ریاست‌جمهوری». موسسه افکارسنجی شناخت. ۲۷ خرداد ۱۴۰۳.
  151. ↑ «نتایج دومین نظرسنجی شناخت پیرامون انتخابات ریاست‌جمهوری (موج دوم)». موسسه افکارسنجی شناخت. ۲۵ خرداد ۱۴۰۳.
  152. ↑ TABNAK، تابناک | (۲۲ خرداد ۱۴۰۳). «نتایج یک نظرسنجی بعد از اعلام نام کاندیداها». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۲.
  153. ↑ «تشریح تازه‌ترین نظرسنجی ایسپا؛ میزان مشارکت در انتخابات افزایشی است». www.ispa.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۲.
  154. ↑ «شاهزاده رضا پهلوی: پاسخ ملت به سیرک انتخابات رژیم یک نه قاطع است». ایران اینترنشنال. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۳.
  155. ↑ فرین عاصمی (۴ تیر ۱۴۰۳). «تحریم‌کنندگان انتخابات ایران: انگشت به خون کشته‌ها نمی‌زنیم». BBC فارسی.
  156. ↑ «انتخابات در ایران؛ بالا گرفتن بحث‌ها بر سر تحریم یا مشارکت». دویچه وله فارسی. ۱ تیر ۱۴۰۳.
  157. ↑ «مولوی عبدالحمید حمایتش از برخی کاندیداها را تکذیب کرد». روزنامه دنیای اقتصاد. ۱ تیر ۱۴۰۳.
  158. ↑ «مرگ تدریجی مشروعیت جمهوری اسلامی در ۱۴ انتخابات ریاست‌جمهوری». ایران اینترنشنال. ۹ تیر ۱۴۰۳.
  159. ↑ «گزارش‌ها از تحریم انتخابات از سوی گروهی از زندانیان سیاسی». BBCفارسی. ۸ تیر ۱۴۰۳.
  160. ↑ «انتخابات در ایران؛ موسوی و رهنورد اعلام کردند رأی نمی‌دهند». دویچه وله فارسی. ۸ تیر ۱۴۰۳.
  161. ↑ «محمود احمدی‌نژاد رأی داد؟». خبرآنلاین. ۹ تیر ۱۴۰۳.
  162. ↑ پژمان طهوری (۹ تیر ۱۴۰۳). «پنج پیام مهم انتخابات ۱۴۰۳؛ فرو ریختن افسانه وابستگی مشارکت به اصلاح‌طلبان». ایران وایر.
  163. ↑ مسعود آذر (۱۰ تیر ۱۴۰۳). ««صدای خاموش»۶۰ درصدی؛ چرا هشتم تیر روز مهمی در جمهوری اسلامی ایران شد؟». BBCفارسی.
  164. ↑ «تاریخ و ساعت مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ اعلام شد». دیدبان ایران. ۲۰۲۴-۰۶-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۲.
  165. ↑ «زمان دقیق 5 مناظره انتخاباتی اعلام شد». روزنامه دنیای اقتصاد. ۲۰۲۴-۰۶-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۲.
  166. ↑ «پوشش زنده مناظره پنجم انتخابات ریاست جمهوری». برنا. ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴.
  167. ↑ «تاریخ و ساعت مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ اعلام شد». دیدبان ایران. ۲۰۲۴-۰۶-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۱۲.
  168. ↑ «نتایج معنادار نظرسنجی جدید ایسپا دربارهٔ انتخابات ریاست جمهوری /۷۳ درصد مناظره اول را ندیده‌اند /فقط ۷ درصد اخبار را جدی دنبال می‌کنند». خبرآنلاین. ۳۱ خرداد ۱۴۰۳.
  169. ↑ «گزارش ایسنا از اولین مناظره ۶ کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳». خبرگزاری ایسنا. ۲۸ خرداد ۱۴۰۳.
  170. ↑ «دبیر ستاد انتخابات دربارهٔ مناظره تلویزیونی: سوالاتی که تا انتهای مناظره قرار است از نامزدها پرسیده شود، روی میزشان قرار دارد/ به میزان زمان نامزدها برای پاسخ دهی به سوالات اضافه شده». انتخاب. ۲۸ خرداد ۱۴۰۳.
  171. ↑ «انتقادها به مناظره اول». روزنامه دنیای اقتصاد. ۳۰ خرداد ۱۴۰۳.
  172. ↑ «مناظره به جای مناقشه». روزنامه جام‌جم. ۲۹ خرداد ۱۴۰۳.
  173. ↑ «تاریخ مناظره‌ها و برنامه‌های تبلیغاتی دور دوم انتخابات ریاست جمهوری». عصر ایران. ۱۰ تیر ۱۴۰۳.
  174. ↑ «ببینید | فوری؛ زمان اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری مشخص شد!». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۴-۰۶-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۶-۲۸.
  175. ↑ فرامرزی، محسن (۹ تیر ۱۴۰۳). «نتایج نهایی انتخابات ۸ تیر ۱۴۰۳؛ پزشکیان و جلیلی به مرحله دوم رفتند». ایسنا.
  176. ↑ "رسوایی جمهوری اسلامی در آمارسازی انتخابات؟". news.gooya.com (به انگلیسی). Retrieved 2024-07-02.
  177. ↑ «گمانه‌زنی دربارهٔ عددسازی وزارت کشور؛ آرای همه کاندیداها مضرب عدد ۳ است». ایران وایر.
  178. ↑ «عکس/مقایسه درصد مشارکت در انتخابات 1400 و 1403 به تفکیک استان». اقتصاد 24. ۱۴ خرداد ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۳.
  179. ↑ «انتخابات ریاست‌جمهوری به دور دوم رفت». ایرنا. ۹ تیر ۱۴۰۳. دریافت‌شده در ۹ تیر ۱۴۰۳.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=انتخابات_ریاست‌جمهوری_ایران_(۱۴۰۳)&oldid=39825438»