امارت بنی‌خالد
امارت بنی‌خالد إمارة بنی‌خالد Bani Khalid Emirate | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۶۶۹–۱۷۹۶ | |||||||||||||||
 پرچم
 نشان ملی
| |||||||||||||||
 قلمرو و مناطق تحت نفوذ امارت بنی‌خالد | |||||||||||||||
| پایتخت | هفوف (اولین) شهرستان احساء (آخرین) | ||||||||||||||
| زبان(های) رایج | عربی | ||||||||||||||
| دین(ها) | اسلام | ||||||||||||||
| حکومت | امارت | ||||||||||||||
• ۱۶۶۹–۱۶۸۲ | براک بن غریر (اولین) | ||||||||||||||
• ۱۷۹۳–۱۷۹۶ | براک بن عبدالمحسن (آخرین) | ||||||||||||||
| دوره تاریخی | قرن ۱۷–۱۸ | ||||||||||||||
• بنیان‌گذاری | ۱۶۶۹ | ||||||||||||||
• فروپاشی | ۱۷۹۶ | ||||||||||||||
| واحد پول | دینار بنی خالد | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| امروز بخشی از |  عربستان سعودی کویت قطر امارات متحده عربی | ||||||||||||||
امارت بنی‌خالد (به عربی: إماراة بني‌خالد)، امارتی از خاندان حمید و از قبیله بنی‌خالد بود که در سال ۱۶۶۹ میلادی در منطقه شرقی شبه‌جزیره عربستان ساخته شد. باراک بن غریر در سال ۱۰۸۱ قمری توانست با تکیه بر نیروهای قبیله بنی‌خالد نیروهای ارتش عثمانی را در الاحساء و شرق عربستان شکست دهد و حکومت مستقلی را در شرق شبه‌جزیره عربستان با مرکزیت شهر المبرز در الاحساء تشکیل دهد.
تاریخچه
[ویرایش]نخستین دولت خالدی
[ویرایش]ریاست بر بنی‌خالد، به شکل سنتی از سوی خاندان حمید انجام می‌شد. دولت بنی‌خالد در طی سده‌های ۱۵ و ۱۸ میلادی بر بیابان‌های اطراف احساء و قطیف تسلط داشت. بنی‌خالد، توانست در زمان براک بن غریر از خاندان آل حمید، نیروهای عثمانی را از شهرها و روستاها بیرون و فرمانروایی خود را بر منطقه اعلام کند. بر پایهٔ فرهنگ فولکلور عرب، یکی از رؤسای بنی‌خالد کوشید با جلوگیری از شکار غیرقانونی تخم‌مرغ بادیه در قلمرو خود، از جانور وحشی بیابان (هوبره) در برابر نابودی نگهبانی کند و این‌گونه این قبیله به لقب «نگاهبان تخم‌های هوبره» که کنایه از برتری مطلق رئیس بر قلمرو خود بود شهرت یافت.
سرنگونی توسط سعودی‌ها
[ویرایش]بنی‌خالدِ خاور عربستان با اعضای قبیله خود که در مهاجرت قبلی خود به سمت شرق در نجد ساکن شده بودند، روابط خود را پابرجا نگه داشتند و همچنین در میان فرمانروایان شهرهای نجدی، مانند معمرِ عیینه، طرفدارانی را به دست آوردند. هنگامی که امیر عیینه باورهای محمد بن عبدالوهاب را پذیرفت، رئیس خالدی به او دستور دست برداشتن از پشتیبانی عبدالوهاب و بیرون‌راندن او از شهر را داد. امیر موافقت کرد و ابن عبدالوهاب به شهر همسایه، یعنی درعیه رفت و در آنجا به آل سعود پیوست.
بنی‌خالد همچنان دشمن سرسخت سعودی‌ها و هم‌پیمانان آنها بودند و برای جلوگیری از گسترش سعودی‌ها سعی در یورش به نجد و درعیه را داشتند. تلاش‌های آنها با شکست روبه‌رو شد و سعودی‌ها پس از تسخیر نجد به قلمرو بنی‌خالد در احساء حمله کردند و العُرَیعر را در سال ۱۷۸۹ از حکومت خلع کردند.
بازگشت دوباره و برافتادن از قدرت
[ویرایش]هنگامی که عثمانی‌ها به عربستان حمله و آل سعود را در سال ۱۸۱۸ سرنگون کردند، احساء و قطیف را گشودند و اعضای العُرَیعر را به عنوان فرمانروایان منطقه بازگرداندند.
بنی‌خالد، دیگر آن نیروی توانمند نظامی پیشین را از دست داده‌بود و قبایلی مانند عُجمان، دواسر، سبیع و مُطیْر شروع به دست‌درازی به سرزمین‌های بیابانی بنی‌خالد کردند. آنها همچنین درگیر اختلافات داخلی بر سر رهبری بودند. اگر چه بنی‌خالد در این دوره توانست با قبیله «عَـنِزّه» هم‌پیمان شود، ولی سرانجام از اتحاد چندین قبیله به همراه آل سعود که در سال ۱۸۲۳ فرمانروایی خود را دوباره در ریاض برپا داشتند محروم بود. و نبردی دیگر با سُبیْع و آل سعود در سال ۱۸۳۰، حکومت بنی خالد را به پایان رساند. عثمانی بار دیگر در سال ۱۸۷۴ یک فرماندار از بنی‌خالد بر احساء گماشت، ولی فرمانروایی او نیز کوتاه بود.
فهرست حاکمان خالدی
[ویرایش]| نام | آغاز حکومت (میلادی) | پایان حکومت (میلادی) |
|---|---|---|
| بارک بن غریر | ۱۶۶۹ | ۱۶۸۲ |
| محمد بن غریر | ۱۶۸۲ | ۱۶۹۱ |
| سعدون بن محمد | ۱۶۹۱ | ۱۷۲۲ |
| علی بن محمد | ۱۷۲۲ | ۱۷۳۶ |
| سلیمان بن محمد آل خلیدی | ۱۷۳۶ | ۱۷۵۲ |
| عریعر بن دجین بن سعدون | ۱۷۵۲ | ۱۷۷۴ |
| بطین بن عریعر | ۱۷۷۴ | ۱۷۷۵ |
| دجین بن عریعر | ۱۷۷۵ | ۱۷۷۵ |
| سعدون بن عریعر | ۱۷۷۵ | ۱۷۸۶ |
| دویحس بن عریعر | ۱۷۸۶ | ۱۷۹۳ |
| زید بن عریعر | ۱۷۹۳ | ۱۷۹۳ |
| براک بن عبدالمحسن السرداح | ۱۷۹۳ | ۱۷۹۶ |
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Bani Khalid Emirate». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴.
- Anscombe, Frederick F. , The Ottoman Gulf: the creation of Kuwait, Saudi Arabia, and Qater, 1870–1914, انتشارات دانشگاه کلمبیا، New York 1997
- Fattah, Hala Mundhir, The Politics of Regional Trade in Iraq, Arabia, and the Gulf, 1745–1900, SUNY Press, 1997 [۱]
- Ibn Agil al-Zahiri, Ansab al-Usar al-Hakima fi al-Ahsa ("The Genealogies of the Ruling Families of al-Ahsa, Part II: Banu Humayd (Al 'Uray'ir)"), Dar al-Yamama, ریاض، عربستان سعودی (Arabic)
- أبو عبدالرحمن بن عقیل الظاهری، "أنساب الأسر الحاکمة فی الأحساء، القسم الثانی: بنو حمید (آل عریعر)"، من منشورات دار الیمامة، الریاض، المملکة العربیة السعودیة
- Ingham, B. (1960–2005). "Muṭayr". The Encyclopaedia of Islam, New Edition (12 vols.). Leiden: E. J. Brill.
- Al-Jassir, Hamad, Jamharat Ansab al-Usar al-Mutahaddirah fi Nejd ("Compendium of the Geanologies of the Settled Families of Nejd"), entry on "Banu Khalid" (Arabic)
- al-Juhany, Uwaidah, Najd Before the Salafi Reform Movement, Ithaca Press, 2002
- Lorimer, John Gordon, دانشنامه خلیج فارس، عمان و عربستان مرکزی, republished by Gregg International Publishers Limited Westemead. Farnborough, Hants. , England and Irish University Press, Shannon, Irelend. Printed in Holland, 1970
- Mandaville, Jon E. , "The Ottoman Province of al-Hasā in the Sixteenth and Seventeenth Centuries", Journal of the American Oriental Society, Vol. 90, No. 3. (Jul. - Sep. , 1970), pp. 486–513 JSTOR 597091
- Meglio, R. Di (1960–2005). "Banū Ḵh̲ālid". The Encyclopaedia of Islam, New Edition (12 vols.). Leiden: E. J. Brill.
- Nakash, Yitzhak,[چه کسی؟] Reaching for Power: The Shi'a in the Modern Arab World, Princeton University Press, 2006, online excerpt at [۲]بایگانی‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine, retrieved ۵ دسامبر ۲۰۰۷
- Oppenheim, Max Freiherr von, with Braunlich, Erich and Caskill, Werner, Die Beduinen, 4 volumes, Otto Harrassowitz Wiesbaden 1952 (German)
- Szombathy, Zoltan, Genealogy in Medieval Muslim Societies, Studia Islamica, No. 95. (2002), pp. 5–35 JSTOR 1596139
- Al-Rasheed, Madawi, A History of Saudi Arabia, Cambridge University Press, 2002 (through GoogleBooks [۳])
- Rentz, George, "Notes on Oppenheim's 'Die Beduinen'", Oriens, Vol. 10, No. 1. (31 Jul. 1957), pp. 77–89 JSTOR 1578756
- Al-Wuhaby, Abd al-Karim al-Munif, Banu Khalid wa 'Alaqatuhum bi Najd ("Banu Khalid and their Relations with Nejd"), Dar Thaqif lil-Nashr wa-al-Ta'lif, 1989 (Arabic)
- عبدالکریم الوهیبی، "بنو خالد وعلاقتهم بنجد"، دار ثقیف للنشر والتألیف، ۱۹۸۹