الگو:جدول زبانهای ایرانی
ظاهر
فارسی | زازاکی | کرمانجی/سورانی | پشتو | تاتی | بلوچی | مازندرانی | پارسی | پارسی میانه | پارتی | پارسی باستان | اوستایی | آسی | لکی | لارستانی |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
زیبا، خوش چهره | hewl, weş, rınd | rind, delal/cwan | ʂkulai/xkulai, ʂɑjista/xɑjista, خجسته | xojir | sharr, soherâ | xojir | zibâ/ xuš-chehreh | hučihr, hužihr | hužihr | naiba | vahu-, srîra | ræsughd | Rengên , Jûanîdar | jawān, |
خون | goyni | xwîn/xwên | wina | xevn | hon | xun | xūn | xōn | xōn | vohuni | tug | xwên | ||
نان | nan/non | nan | ɖoɖəi, nəɣɑn | nun | nân, nagan | nûn | nân | nân | nân | dzul | nan | |||
آوردن | ardene | anîn/hênan/weranîn, hawirdin | rɑ wɺ̡əl | vârden, biyordon | âurten, yārag, ārag | biyârden | âvardan/biyar | âwurdan, āwāy-, āwar-, bar- | āwāy-, āwar-, bar- | bara- | bara, bar- | xæssyn | Awirdin,hawirdin | |
برادر | bıra | bira | wror | bərâr | brāt, brās | berâr | barādar | brād, brâdar | brād, brādar | brâtar | brâtar- | æfsymær | bira | |
آمدن | ameyene | hatin/wara | rɑ tləl | biyâmiyan | āhag, āyag | Biyamoan | âmadan | âmadan, awar | awar, čām | ây-, âgam | âgam- | cæwyn | hetin , hatin | |
گریه | bermayene | girîn | ʒaɺ̡əl | bərma | greewag, greeten | bərmə/ qâ | geristan/geryeh | griy-, bram- | kæwyn | girê | ||||
تار، تاریک | tari | tarî/tarîk | tjɑrə | ul, gur, târica, târek | thár | siyo | târîk | târīg/k | târīg, târēn | sâmahe, sâma | tar | tem | ||
دختر | keyne/keyna/çeneke | keç, kîj, dot/kiç, kîj, kenîşk | lur | titiye, dətar | dohtir, duttag | kijâ/ deter | doxtar | duxtar | duxt, duxtar | duxδar | čyzg (Iron), kizgæ (Digor) | dit , kimaça , kenîşk | ||
روز، روشن | roce/roje/roze | roj | wrad͡z | revj, ruz | roç | rûj, rûz | rûz | rōz | raucah- | bon | řûj , řûşin , řûşta | |||
کردن | kerdene | kirin/kirdin | kawəl | korden | kanag, kurtin | hâkerden | kardan | kardan | kartan | kạrta- | kәrәta- | kænyn | kirdin | |
در، دروازه، دریچه | ber, keyber, çeber | derge/derke, derga | war, daɺ̡a | darvâca | gelo, darwāzag | bəli | dar | dar | dar, bar | duvara- | dvara- | dwar | der , derveç | |
مردن | merdene | mirin/mirdin | mrəl | bamarden | mireg | bamerden | murdan | murdan | mạriya- | mar- | mælyn | mirdin | ||
خر | her | ker | xar | astar, xar | her | xar | xar | xar | xæræg | xer | ||||
تخم، خاویار، خایه | hak | hêk/hêlke | hagəi | merqâna, karxâ | heyg, heyk | merqəna | toxm | toxmag, xâyag | taoxmag, xâyag | taoxma- | ajk | tom , xa | ||
زمین | êrd (uncertain origin) | erd/herd (uncertain origin) | zməka | zemin | zemin | zemi | zamin | zamīg | zamīg | zam- | zãm, zam, zem | zæxx | zemîn | |
سر شب، پگاه | şan | êvar/êware | mɑʂɑm/mɑxɑm | nomâzyar, nomâšon | begáh | nəmâşun | begáh | sarshab | êbêrag | izær | êware | |||
چشم | çım | çav/çaw | stərga | coš | ch.hem, chem | bəj, Çəş | chashm | chašm | chašm | čaša- | čašman- | cæst | çem | |
پدر | pi/pêrde | bav/bab, bawk | plɑr | piya, piyar, dada | pit, piss | piyer | pedar | pidar | pid | pitar | pitar | fyd | bawa | |
ترس | ters | tirs | vera, tars | târs | turs, terseg | təşəpaş | tars | tars | tars | tạrsa- | tares- | tas | tirs | |
نام زد، خواستگار | washti | dezgîran | t͡ʃanɣol | numzâ | nām zād | nûmzə, xasgar | nâm-zad | - | - | usag | desüran | |||
خوش | weş | xweş | ʂa/xa | xojir | wash, hosh | xaar | xosh | dârmag | srîra | xorz / dzæbæa | xweş | |||
انگشت | engihst/gisht | til/qamik, engust | gwəta | anquš | lenkutk, mordâneg | angoos | angošt | angust | dišti- | ængwyldz | kilik | |||
آتش، آذر | adır | agir/awir, agir | or | taš | âch, âs | taš | âtaš, âzar | âdur, âtaxsh | ādur | âç- | âtre-/aêsma- | art | agir | |
ماهی | mase | masî | kab | mâyi | mâhi, mâhig | mahi | mâhi | mâhig | mâsyâg | masyô, masya | kæsag | mahî | ||
خوراک، خوردن | werdene | xwarin/xwardin | xoɺ̡ə / xwaɺ̡əl | harden | warag, warâk | Xərak, baxerden | xordan | parwarz / xwâr, xwardīg | parwarz / xwâr | hareθra / ad-, at- | xærinag | xoirak , hûardin | ||
رفتن | şiyayene | çûn | tləl | šiyen, bišiyan | jwzzegh, shutin | shunen / burden | raftan | raftan, shudan | ay- | ai- | ay-, fra-vaz | cæwyn | çên | |
خدا، بغ، پروردگار | homa | xwedê/xwa | xwdai | xədâ | hwdâ | homa, xəda | khodâ | bay, abragar | baga- | baya- | xwycaw | xoida, yezdan | ||
خوب، نیکو | rınd | baş, rind/baş, çak | ʂə/xə | xâr, xojir | jawáin, šarr | xâr | xub / nîuū | xūb, nêkog | vahu- | vohu, vaŋhu- | xorz | xas , xû, baş | ||
سبزه، علف، گیاه | vash | giya, riwek, şênkatî | wɑʂə/wɑxə | vâš | rem, sabzag | sûze, vâš | sabzeh, giyâh | giyâ | dâlūg | urvarâ | kærdæg | siwze | ||
بزرگ، گته | gırd / pil | mezin/gewre, mezin | loj, ɣwara | pilla | mastar, mazan | gat, belang, pila | bozorg | wuzurg, pīl | vazraka- | uta-, avañt | styr | kelling , kiwîn | ||
دست | dest | dest | lɑs | bâl | dast | dess | dast | dast | dast | dasta- | zasta- | k'ux / arm | des | |
سر | ser/sar | ser | sar, kakaɺ̡ai | kalla | saghar | kalə | sar | sar | sairi | sær | ser | |||
دل | zerre | dil | zɺ̡ə | dəl | dil, hatyr | dil/dill | del | dil | dil | aηhuš | zærdæ | dill | ||
اسب | estor/astor | hesp/esp | ɑs | asb, astar | asp | istar | asp | asp, stōr | asp, stōr | aspa | aspa- | bæx | esp , çirawa | |
خانه، سرای | keye | mal/mall, xanu | kor, xuna | kiya | log, dawâr | səre | xâneh | xânag | demâna-, nmâna- | xædzar | mall | |||
گرسنه | veyşan | birçîtî/birsêtî | lwəʐa/lwəga | vašnâ, vešir, gosnâ | shudhagh | vašna | gorosnegi | gursag, shuy | stong | wisê | ||||
زبان) | zıwan / zon | ziman/ziman, ziwan | ʒəba | zobun, zəvân | zevân, zobân | ziwân | zabân | zuwân | izβân | hazâna- | hizvâ- | ævzag | zûn , zûan | |
خندیدن | huyayene | kenîn/pêkenîn, kenîn | xandəl | xurəsen, xandastan | khendegh, hendeg | xanne-hâkerden | xandidan | xandīdan | karta | Syaoθnâvareza- | xudyn | xenîn | ||
زندگی، زیستنی | cewiyayene | jiyan | ʒwandun | zindәgi | zendegih, zind | zendegi | zīndagīh, zīwišnīh | žīwahr, žīw- | gaêm, gaya- | card | ziniî , jîaên | |||
مرد | merd | mêr/ pyaw | saɺ̡ai, meɺ̡ə | mardak, miarda | merd | mardi | mard | mard | mard | martiya- | mašîm, mašya | adæjmag | pêa | |
ماه | ashme | heyv/mang | spoʐmai/spogmai, mjɑʃt | mâng | máh | mûng, mithra | mâh | māh | māh | mâh- | måŋha- | mæj | mang | |
مادر، دایه | maye/marde | dayik, mak | mor | mâr, mâya, nana | mât, mâs | mâr | mâdar | mādar | mādar | mâtar | mâtar- | mad | da , dallke | |
دهان، فک | fek | dev/dem | xwlə | duxun, dâ:ân | dap | tək, dəhûn/kətâr | dahân | dahân, rumb | åŋhânô, âh, åñh | dzyx | dem , çinawa | |||
نام | name | nav/naw | num | num | nâm | num | nâm | nâm | nâman | nãman | nom | nam | ||
شب | şewe | şev/şew | ʃpa | šö, šav | šap, shaw | šö | shab | shab | xšap- | xšap- | æxsæv | şiw | ||
باز کردن | akerdene | vekirin/kirdinewe | prɑnistəl, xlɑsawəl | vâz-korden | pabožagh, paç | vâ-hekârden | bâz-kardan | abâz-kardan | būxtaka- | būxta- | gom kæny | vazkirdin | ||
آرام | pêameyış | aştî | roɣa | dinj | ârâm | âshti, ârâmeš, ârâmî | âštih, râmīšn | râm, râmīšn | šiyâti- | râma- | fidyddzinad | yawaş , araç | ||
خوک | xoz | beraz | xug, seɖar | xu, xuyi, xug | khug | xi | xūk | xūk | hū | xwy | huü | |||
جایگاه، جا | ja | cih/jê | d͡zɑj | yâga | hend, jâgah | jâ | jâh/gâh | gâh | gâh | gâθu- | gâtu-, gâtav- | ran | ja | |
خواندن | wendene | xwendin/xwêndin | lwastəl | baxânden | wánagh | baxûnessen | xândan | xwândan | kæsyn | xwanîn | ||||
گفتن، گپ زدن، آوا سردادن | vatene | gotin/witin, gutin | wajəl | vâten, baguten | gushagh | baotena | goftan, gap(-zadan) | guftan, gōw-, wâxtan | gōw- | gaub- | mrû- | dzuryn | vitin , gepdaên, hawarkirdin | |
خواهر | waye | xweşk | xor | xâke, xâv, xâxor, xuâr | gwhâr | xâxer | xâhar/xwâhar | xwahar | x ̌aŋhar | xo | xue | |||
کوچک، کم، خرد، ریز، بچه | qıj | biçûk | kut͡ʃnai, waɺ̡ukai, kam | qijel, ruk | gwand, hurd | pətik, bechuk, perushk | kuchak, kam, xurd, rîz | kam, rangas | kam | kamna- | kamna- | chysyl | goijîn , gojer, kiçewrû | |
پسر | laj | kur/kurr | zoj | pur, zâ | baç, phusagh | rika | pesar, baça | pur, pusar | puhr | puça | pūθra- | fyrt | kur | |
روان | gan | gyan, rewan | arwɑ | rəvân | rawân | ravân | rūwân, gyân | rūwân, gyân | urvan- | ud | gêan , rewan | |||
بهار | wesar | bihar/behar | psarlai | vâ:âr | bhârgâh | wehâr | bahâr | wahâr | vâhara- | θūravâhara- | vehar | |||
برز، برجسته، بلند | berz | bilind/berz | lwaɺ̡, d͡ʒəg | pilla | bwrz, buland | belan | boland / bârez | buland, borz | bârež | barez- | bærzond | kelling , zor | ||
دَه | des | deh/de | les | da | deh | da | dah | dah | datha | dasa | dæs | de | ||
سه | hiri/hirê | sê | dre | so, se | sey | se | se | sê | hrē | çi- | θri- | ærtæ | si | |
دِه | dewe | gund/dê | kəlai | döh, da | helk, kallag, dê | deh | deh, wis | wiž | dahyu- | vîs-, dahyu- | vîs | qæw | deşt , abadî | |
خواستن | waştene | xwestin/wîstin | ɣuʂtəl/ɣuxtəl | begovastan, jovastan | lotagh | bexâssen | xâstan | xwâstan | fændyn | gistin | ||||
آب | owe | av/aw | obə | âv, ö | âp | ö | âb/aw | âb | âb | âpi | avô- | don | aw | |
کِی | key | kengê/key, kengê | kəla | key | ked | ke | kay | kay | ka | čim- | kæd | kiê | ||
باد | va | ba | bɑd | vâ | gwáth | wâ | bâd | wâd | vâta- | dymgæ / wad | va | |||
گرگ | verg | gur/gurg | lewə, ʃarmuʂ/ʃarmux | varg | gurkh | varg | gorg | gurg | varka- | vehrka | birægh | goirg | ||
زن | cêniye | jin | ʂəd͡za/xəd͡za | zeyniye, zenak | jan | zənâ | zan | zan | žan | gǝnā, γnā, ǰaini-, | sylgojmag / us | jen | ||
سال | serre | sal/sall | kɑl | sâl | sâl | sâl | sâl | sâl | θard | ýâre, sarәd | az | sall | ||
آری/ نه | ya / né | erê, a / na | ho (wo) / na, ja | ahan / na | ere / na | are | baleh, ârē, hā / na, nee | hâ / ney | hâ / ney | yâ / nay, mâ | yâ / noit, mâ | o / næ | e , ne | |
دیروز | vizêri | duh/dwênê | parun | azira, zira, diru | zí | direz | diruz | dêrûž | diya(ka) | zyō | znon | dweke , done | ||
پارسی | زازاکی | کرمانجی/سورانی | پشتو | تاتی | بلوچی | مازندرانی | پارسی | پارسی میانه | پارتی | پارسی باستان | اوستایی | آسی | لکی | لارستانی |