استاندارد اویل
 | |
| نوع | نفت |
|---|---|
| بنا نهاده | ۱۸۷۰ |
| از بین رفته | ۱۹۱۱ |
| دفتر مرکزی | نیویورک، ایالات متحده آمریکا ۱۸۷۰-۱۸۸۵ کلیولند، اوهایو ۱۸۸۵-۱۹۱۱ نیویورک، ایالت نیویورک |
| افراد کلیدی | جان دیویس راکفلر (مدیرعامل و مؤسس) |
| محصولات | بنزین سوخت صنایع پتروشیمی |
| تعداد کارکنان | ۶۰٫۰۰۰ نفر (۱۹۰۹) |
استاندارد اویل (به انگلیسی: Standard Oil) اولین شرکت نفتی چندملیتی آمریکایی بود، که در سال ۱۸۸۲ توسط جان دیویس راکفلر تأسیس گردید. زمینه فعالیت این شرکت تولید، حمل و نقل، پالایش و بازاریابی نفت و مشتقات آن بود.
تاریخچه
[ویرایش]تا اول اکتبر ۱۹۰۸[۱] که هنری فورد، نخستین خودرو فورد مدل تی خود را به بازار عرضه کرد، نفت هنوز کالایی کم‌اهمیت شمرده می‌شد و عمدتاً برای روشنایی و گرمایش بکار می‌رفت.[۲] با این حال شرکت استاندارد اویل که یک شرکت خانوادگی بود، توانست تقریباً انحصار نفت و مشتقات آن در آمریکا را بدست بگیرد. با ورود اتومبیل‌های فورد به بازار، سهم درآمد این شرکت به قدری شد که راکفلر را به ثروتمندترین فرد جهان (تا آن تاریخ) مبدل ساخت.[۳]
انحلال
[ویرایش]در سال ۱۹۱۱ بر اساس قانون ضد تراست شرمن، دیوان عالی ایالات متحده حکم به انحلال و شکسته شدن این شرکت به اجزای کوچکتر داد. بر اثر این حکم شرکتهای اکسون (استاندارد اویل نیوجرسی که بازمانده شرکت اصلی بود) موبیل (استاندارد اویل نیویورک که بعدها با ادغام با اکسون، شرکت اکسون موبیل را تشکیل داد) شورون (استاندارد اویل کالیفرنیا) و آموکو (استاندارد اویل ایندیانا) شکل گرفتند.[۲][۳] این شرکتها بعدها در کنار شرکتهای نفت ایران و انگلیس (بعدها بریتیش پترولیوم)، گلف و تکزاکو هفت خواهران نفتی را تشکیل دادند.[۴]
نفت شمال ایران
[ویرایش]در سال ۱۹۲۱ مذاکراتی با استاندارد اویل برای واگذاری امتیاز نفت شمال ایران شد. این مذاکرات را حسین علاء وزیرمختار ایران در واشینگتن پیش می برد. در پی ابراز تمایل اولیه استاندارد اویل، مجلس شورای ملی در سی‌ام آبان ۱۳۰۰ قانونی در پنج ماده تصویب کرد که به دولت ایران اجازه می داد جهت اعطای امتیاز کشف و استخراج نفت از منابع آذربایجان، گیلان، مازندران، استرآباد و خراسان به مدت پنجاه سال در برابر دریافت ده درصد از درآمد نفت با استاندارد اویل وارد مذاکره شود.[۵] اما این مذاکرات پیش نرفت چون استاندارد اویل خواهان این بود که شرکت انگلیسی نفت جنوب ایران هم در این امتیاز شریک شود و دولت ایران (در زمان مشیرالدوله) این شرط را نپذیرفت. در این میان شرکت امریکایی نفت سینکلر هم برای بررسی در مورد نفت شمال ایران دو کارشناس به ایران فرستاد و مجلس قانونی را که برای استاندارد اویل تصویب کرده بود اصلاح کرد و به دولت اجازه داد با هر شرکت امریکایی دیگری وارد مذاکره شود. اما در نهایت واگذاری امتیاز نفت شمال به شرکتهای امریکایی به جایی نرسید.[۶]
نگارخانه
[ویرایش]
منابع
[ویرایش]- ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Henry Ford». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ مهر ۸۸.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ منوچهر فرمانفرمائیان (۱۳۷۷)، «بازی خطرناک نفت»، خون و نفت، ترجمهٔ مهدی حقیقت خواه، به کوشش رخسان فرمانفرمائیان.، تهران: ققنوس، ص. ۱۱۴، شابک ۹۶۴-۳۱۱-۱۴۹-۰
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Standard Oil». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ مهر ۸۸.
- ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Seven Sisters (oil companies)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ مهر ۸۸.
- ↑ «مذاکرات جلسه ۴۳ دوره چهارم مجلس شورای ملی سی‌ام عقرب ۱۳۰۰». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد- فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۴.
- ↑ «مذاکرات جلسه ۱۰۲ دوره چهارم مجلس شورای ملی بیستم جوزا ۱۳۰۱». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۲۰.
| شاخصها | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| شرکتها و مؤسسات | |||||||
| اطلاعات و فهرستها | |||||||
| اکتشاف و تولید | |||||||
| تاریخچه | |||||||
| مخازن و میدانها | |||||||
| موضوعات دیگر | |||||||
- استاندارد اویل
- انحلالهای ۱۹۱۱ (میلادی) در نیویورک
- بنیانگذاریهای ۱۸۷۰ (میلادی) در اوهایو
- خانواده راکفلر
- شرکتهای آمریکایی منحلشده در ۱۹۱۱ (میلادی)
- شرکتهای انرژی بنیانگذاریشده در ۱۸۷۰ (میلادی)
- شرکتهای اوهایو
- شرکتهای بنیانگذاریشده در ۱۸۷۰ (میلادی)
- شرکتهای چندملیتی
- شرکتهای کلیولند، اوهایو
- شرکتهای منبع تجدیدناپذیر بنیانگذاریشده در ۱۸۷۰ (میلادی)
- شرکتهای منبع تجدیدناپذیر منحلشده در ۱۹۱۱ (میلادی)
- شرکتهای منحلشده اوهایو
- شرکتهای منحلشده در ۱۹۱۱ (میلادی)
- شرکتهای نفتی ایالات متحده آمریکا
- شرکتهای نیویورک سیتی