اجتهاد در مقابل نص
| نویسنده(ها) | سید عبدالحسین شرف‌الدین عاملی |
|---|---|
| موضوع(ها) | امامت و خلافت |
تاریخ نشر | ۱۳۵۱ شمسی |
اجتهاد در برابر نص، کتابی در موضوع امامت و خلافت نوشتهٔ سید عبدالحسین شرف الدین عاملی است.[۱] این کتاب در سال ۱۳۵۱ شمسی، چاپ شده‌است.[۲]
این کتاب دربارهٔ خلافت علی بن ابیطالب نوشته شده‌است. نویسنده بدون قضاوت دربارهٔ انگیزه مخالفت‌ها با علی بن ابیطالب، تنها به بیان موارد آنها از منابع اصلی اهل سنت می‌پردازد.[۳]
دربارهٔ نویسنده کتاب
[ویرایش]نویسنده کتاب سیدعبدالحسین شرف‌الدین موسوی عاملی است. وی از مجتهدان شیعه لبنانی و عالمان مدافع تقریب مذاهب بود؛ که تلاش بسیاری برای وحدت شیعه و سنی و حل کردن ریشه‌های اختلاف آنان انجام داد. وی این کتاب را زمانی که حدود ۸۵ سال داشت نوشت.
دربارهٔ کتاب
[ویرایش]واژه «نص» به معنای هر کلام صریحی که واضح و آشکار باشد، است. آنچه که جز یک معنا ندارد و تأویل‌بَردار نیست. واژه «اجتهاد» نیز در لغت به معنای کوشش و سعی و در اصطلاح به معنای استنباط احکام شرعی است.
فصل‌های کتاب
[ویرایش]در این کتاب حدود یکصد مورد اجتهاد در مقابل نص (اعمال نظر شخصی در مقابل کلام صریح پیامبر) را که خلفا، حاکمان و برخی از بستگان آنان، در زمان محمد (پیامبر اسلام) یا بعد از رحلت آن حضرت مرتکب شدند، ذکر شده‌است.[۴]
فصل اول
[ویرایش]نویسنده در فصل اول، اجتهادهای خلیفه اول را ـ که مخالف با نص بوده ـ چنین نقل می‌کند:
- ماجرای روز سقیفه
- مخالفت با فرماندهی زید بن حارثه
- تخلف از پیوستن به سپاه اسامه
- اسقاط سهم «مؤلفة قلوبهم»
- اسقاط سهم «ذی القربی»
- غصب فدک
- سرپیچی از فرمان پیامبر دربارهٔ قتل ذوالثدیة در دو مرتبه
- جنگ با کسانی که از پرداخت زکات به او کوتاهی ورزیدند
- کشته شدن مالک بن نویره به امر خالد بن ولید و بی‌اعتنایی خلیفه اول به آن
- منع از نوشتن احادیث محمد بن عبدالله
- تصدیق مشرکانی که قصد برگرداندن بردگانِ مسلمان‌شده خود راداشتند
فصل دوم
[ویرایش]نویسنده در فصل دوم، اجتهادهای خلیفه دوم را ـ که مخالف با نص بوده ـ چنین آورده‌است:
- ممانعت از نوشتن وصیت پیامبر اسلام در واپسین لحظات زندگی
- اعتراض به صلح حدیبیه
- اعتراض به این گفتار محمد بن عبدالله که که خداپرستان بهشتی‌اند
- نهی از حج تمتّع
- نهی از متعه زنان
- بدعت در اذان صبح
- بدعت در اذان و اقامه
- طلاق سوم
- نماز تراویح
- چهار تکبیر در نماز بر اموات
- جهل به برخی احکام روشن
- ارث جدّ با وجود برادر
- ارث بردن دایی از خواهرزاده
- عده زن باردار بعد از مرگ همسر
- ازدواج با زنی که شوهرش مفقود شده
- فروش کنیزان بچه دار
- ترک نماز در صورت نبودن آب
- منع از خواندن دو رکعت نماز مستحبی بعد از نماز عصر
- جابه‌جا کردن مقام ابراهیم
- ممانعت از گریستن بر اموات
- زیرپا گذاشتن احکام روزه در آغاز اسلام
- نوشیدن شراب حتی بعد از نزول آیات
- نهی محمد بن عبدالله از قتل عباس و بنی هاشم در جنگ بدر و اصرار عمر بن خطاب بر کشتن آنان
- گرفتن فدیه از اسیران جنگ بدر و مخالفت عمر با آن
- کشتن اسیران جنگ حنین
- فرار از جنگ
- تجسّس از خانه‌های مسلمانان
- بدعت عمر در تعیین مَهر برای زنان
- تغییر حد سرقت و برداشتن آن از غلامانی که دزدی کرده بودند
- اقامه حد زنایی که ثابت نشد
- تعطیل حد زنا بر مغیرة بن شعبه
- تبعید ضبیع تمیمی ومضروب ساختن او به سبب پرسش از آیات دشوار قرآن
- تبعید نابجای نصر بن حجاج
- تجاوز عمر از حد شرعی نسبت به پسرش
- قطع درخت حدیبیه
- شکایت امّ هانی از عمر
- مسامحه عمر با معاویه
- صدور اوامری که مخالف شرع بود و انصراف پس از پی بردن به فساد آنها
فصل سوم
[ویرایش]- بذل و بخشش عثمان به خویشان خود
- بزرگداشت طرد شدگان از سوی محمد بن عبدالله
- نماز کامل در سفر
فصل چهارم
[ویرایش]نویسنده اجتهادهای عایشه همسر محمد بن عبدالله را ـ که مخالف با نص بوده ـ چنین نقل می‌کند:
- نماز کامل در سفر
- تهمت عایشه به ماریه همسر پیامبر
- ازدواج محمد بن عبدالله با اسماء جونیه
- تبانی حفصه و عایشه بر ضدّ محمد بن عبدالله
- تکلیف حفصه و عایشه به توبه کردن
- اعتراض به محمد بن عبدالله
- نکوهش از عثمان و امر به قتل وی
- احادیث عایشه از محمد بن عبدالله
- شورش عایشه بر ضدّ علی بن ابیطالب
اجتهادهای خالد بن ولید
[ویرایش]- سرپیچی خالد از فرمان محمد بن عبدالله
- کشتار خالد در قبیله بنی جذیمه
اجتهادهای معاویه
[ویرایش]- الحاق زیاد بن ابیه به ابوسفیان
- اجبار به بیعت با یزید
- مظالم معاویه در یمن
- اعمال معاویه و عمّال وی
- دشمنی معاویه با علی بن ابیطالب
- جنگ معاویه با علی بن ابیطالب
- معاویه و جعل حدیث در نکوهش علی بن ابیطالب
- خیانت معاویه نسبت به حسن بن علی[۲]
ترجمه
[ویرایش]اصل کتاب به زبان عربی است و به زبان‌های فارسی و انگلیسی ترجمه و منتشر شده‌است.[۵]
پانویس
[ویرایش]- ↑ «یادداشت شفاهی سعیدی دربارهٔ کتاب «اجتهاد در مقابل نص» /اجتهاداتی که به نقض سنت‌های نبوی انجامید». خانه ملت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «اجتهاد در مقابل نص». مرکز اطلاع‌رسانی غدیر. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «. :: www.maaref-foundation.com ::. AL-NASS WEL-IJTIHAD». web.archive.org. ۲۰۱۷-۰۱-۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۴.
- ↑ شرف الدین، موسوعة الامام السید عبدالحسین شرف الدین، خطبه مؤلف
- ↑ مقدمه ترجمه کتاب از سید محمدتقی حکیم، ص۵۵
- شرف الدین، عبدالحسین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، دفتر انتشارات اسلامی.
- شرف الدین، عبدالحسین، موسوعة الامام السید عبدالحسین شرف الدین، ج۲: النص و الاجتهاد، بیروت: دارالمورخ العربی، چ۲، ۱۴۳۱ق/۲۰۱۰م.