پرش به محتوا

مرشدقلی خان استاجلو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مرشدقلی خان استاجلو از امرای قزلباش طایفهٔ یکان استاجلو و فرزند شاه قلی سلطان یکان استاجلو بود. مرشدقلی خان استاجلو نقش بسیار مهمی در به پادشاهی رساندن عباس میرزا (بعداً شاه عباس یکم) داشت.[۱] او در آغاز «سلطان» بود و سپس به «خان» ترفیع یافت. بنابراین گاهی او را «مرشدقلی سلطان» نیز می‌نامند.

حکومت سیستان، باخرز و خواف و لقب خانی

[ویرایش]

وی در زمان شاه اسماعیل دوم و پس از کشته شدن پدرش به حکومت سیستان رسید. مرشدقلی سلطان استاجلو پس از تاجگذاری شاه محمد خدابنده به حکمرانی باخرز و خواف منصوب شد و لقب خانی گرفت.[۲]

اتحاد با «علی‌قلی بیگ گورکان شاملو»

[ویرایش]

پس از نافرجام ماندن قتل عباس میرزا، خیرالنساء بیگم (مادر وی) حکمی برای علی‌قلی بیگ گورکان شاملو مبنی بر بازگرداندن عباس میرزا به قزوین فرستاد. علی‌قلی بیگ گورکان شاملو و دیگر امرای قزلباش که بیشتر از طوایف استاجلو و شاملو بودند به دلیل قدرت‌نمایی در برابر دیگر امرای قزلباش پایتخت که بیشتر از اقوام تکلو و ترکمان بودند و همچنین به بهانهٔ قوی ماندن خراسان در مقابل یورش ازبک‌ها، با ارجاع عباس میرزا مخالفت کردند. در این خصوص علی‌قل‍ی بیگ گورکان شاملو و مرشدقلی خان استاجلو هم‌پیمان شدند.[۳]

مخالفت با مرتضی‌قلی خان پرناک ترکمان

[ویرایش]

از میان حکمرانان خراسان، مرتضی‌قلی خان پرناک ترکمان بر خلاف علی‌قلی بیگ گورکان شاملو و مرشدقلی خان سلطان استاجلو، موافق بازگشت عباس میرزا از هرات به قزوین بود.

محاصرهٔ قلعهٔ نیشابور

[ویرایش]

محاصرهٔ قلعهٔ نیشابور نبردی بود که در سال ۱۵۸۱ میلادی و مابین دو سپاه یکی به فرماندهی مرتضی‌قلی خان پرناک ترکمان و درویش محمدخان روملو و به حمایت حکومت مرکزی صفویه (شاه محمد خدابنده) و دیگری به فرماندهی علی‌قلی‌بیگ گورکان شاملو و مرشدقلی خان استاجلو و به حمایت عباس میرزا روی داد.[۴]

محاصرهٔ قلعهٔ تربت

[ویرایش]

محاصرهٔ قلعهٔ تربت نبردی بود که در سال ۱۵۸۲ میلادی و مابین دو سپاه یکی حکومت مرکزی صفویه (شاه محمد خدابنده) و دیگری به فرماندهی علی‌قلی بیگ گورکان شاملو و مرشدقلی خان استاجلو و به حمایت عباس میرزا روی داد. در این نبرد قلعهٔ تربت توسط شاه محمد خدابنده محاصره شد. نتیجهٔ نبرد و محاصرهٔ قلعهٔ تربت، مصالحهٔ ظاهری مرشدقلی خان استاجلو و شاه محمد خدابنده بود.[۵]

پانویس

[ویرایش]
  1. «اگرهای-سرنوشت-ساز-ایا شاه عباس باید شاه می‌شد؟» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۹ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹.
  2. نصرالله فلسفی (۱۳۹۱زندگانی شاه عباس اوّل، به کوشش فرید مرادی.، تهران: انتشارات نگاه، ص. ۶۳، شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۷۲۶۷
  3. نصرالله فلسفی (۱۳۹۱زندگانی شاه عباس اوّل، به کوشش فرید مرادی.، تهران: انتشارات نگاه، ص. ۶۵ و ۶۶، شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۷۲۶۷
  4. نصرالله فلسفی (۱۳۹۱زندگانی شاه عباس اوّل، به کوشش فرید مرادی.، تهران: انتشارات نگاه، ص. ۸۵ و ۸۶، شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۷۲۶۷
  5. نصرالله فلسفی (۱۳۹۱)، «جلد اول»، زندگانی شاه عباس اوّل، به کوشش فرید مرادی.، تهران: انتشارات نگاه، ص. ۸۷، ۸۸ و ۸۹، شابک ۹۷۸۹۶۴۳۵۱۷۲۶۷