رضا رضایی
| رضا رضایی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۳۲۷ تهران |
| درگذشت | ۲۵ خرداد ۱۳۵۲ (۲۵ سالگی) تهران |
| ملیت | ایرانی |
| آثار | طراح آرم سازمان مجاهدین  |
| والدین | عزیز رضایی (مادر) خلیل‌الله رضایی (پدر) |
| خویشاوندان | احمد رضایی (مجاهد خلق)، مهدی رضایی، صدیقه رضایی، آذر رضایی، مهین رضایی، فاطمه رضایی برادر همسر موسی خیابانی و علی زرکش |
رضا رضایی (زاده ۱۳۲۷ در تهران – ۲۵ خرداد ۱۳۵۲ در تهران) از رهبران سازمان مجاهدین خلق ایران بود. او برادر احمد رضایی، مهدی رضایی و آذر رضایی بود.
زندگی‌نامه[ویرایش]
رضا رضایی فرزند خلیل رضایی در سال ۱۳۲۷ در تهران زاده شد. رضایی از همان دوران دبیرستان فردی سیاسی و فعال بود. درسال ۱۳۴۵ در رشتهٔ دندانپزشکی وارد دانشگاه تهران شد و در همان سال به واسطهٔ برادر بزرگتر خود احمد رضایی به سازمان مجاهدین پیوست و در بخش سیاسی سازمان به سرپرستی سعید محسن به فعالیت پرداخت. رضایی یکی از طرفداران تفکرات علی شریعتی بود و به سخنرانی‌های او در حسینیه ارشاد می‌رفت. درسال ۱۳۴۹ پس از ورود به مرکزیت سازمان همراه با محمد بازرگانی به شهر امان رفت و تحت تعالیم نظامی نمایندگان سازمان الفتح قرار گرفت.[پاورقی ۱]
رضا در مورد پیوستن به سازمان گفته بود: «من افتخار می‌کنم که از اولین روزهای تشکیل سازمان به آن پیوستم و از اولین اعضای آن بودم. برای من زندگی جدیدی بود و من بی‌هیچ تردید و هیچ ماجراجویی آن را پذیرفتم، با کمال اشتیاق.»[۱]
دستگیری و فرار[ویرایش]
رضا رضایی در شهریورماه سال ۱۳۵۰ توسط ساواک بازداشت شد و به زندان کمیته مشترک برده شد. در زندان ضمن تماس با سایر اعضای مرکزیت و مسئولان سازمان، اطلاعات و تجربه‌های آنان در زمینه‌های بازجویی و تاکتیک‌های دشمن و نیز اخبار و اطلاعات مربوط به سازمان را جمع‌آوری نمود. آنگاه طرح دقیق و حساب‌شده فرار او از زندان که توسط سازمان تنظیم شده بود را توانست با هوشیاری و جسارت به‌اجرا درآورد.[۲][۳] در زندان، برای فریب ساواک، قول می‌دهد که با ساواک همکاری کند و برای دستگیری دیگر اعضای سازمان به‌ویژه برادر خود احمد، که بعد از دستگیریِ اعضای مؤسس سازمان به نفر اول این گروه تبدیل شده بود، به ساواک کمک کند. در آذرماه همان سال او به بهانهٔ لو دادن برادر خود به همراه مأموران ساواک به حمامی عمومی در خیابان پامنار می‌رود ولی او با جا گذاشتن ساواکی‌ها در حمام، از درب دیگر آنجا خارج و موفق می‌شود که از دست آنها فرار کند.[۳][پاورقی ۲][پاورقی ۳] روزنامه باختر امروز در سال ۱۳۵۲ نوشت: «رضا اولین کسی بود که در سال‌های اخیر در شرایط قدرت جهنمی پلیس، مأموران را گول‌زد، به ریش آنها خندید، پوشالی بودن قدرت پلیس و حماقت آنها را نشان داد.»[۴]
پس از فرار[ویرایش]
رضا رضایی پس از فرار از چنگال ساواک این‌بار با چهرهٔ یک قهرمان وارد مرکزیت سازمان می‌شود و ابتدا درکنار برادر خود احمدرضایی و بهرام آرام و پس از مرگ برادر خود در سال ۵۱ به راهبری سازمان در بیرون زندان پرداخت. در همان ایام روزنامه فرانسوی لوموند شرح فرار رضا و مطلبی دربارهٔ آنرا در نیم صفحه به‌طور کامل انتشار داد.[۴]
پس از مستقر شدن اعضای جدید، سازمان مجاهدین توانست چندین عملیات در انتقام اعضایی که به‌طور مرتب توسط ساواک در همان سال اعدام می‌شدند، طراحی و اجرا کند. عملیات‌ها بدین صورت بودند:
۱. پنج عملیات بمب‌گذاری به هنگام ورود ریچارد نیکسون به ایران در سال ۵۱
۲. ترور ژنرال پرایس
۳. ترور سرهنگ لوئیس هاوکینز (مستشار آمریکایی)
۴. ترور سرتیپ طاهری
۵. انفجارهای ده‌گانه در بهمن‌ماه[۵][۶]
نامه رضا به مادرش[ویرایش]
رضا طی نامه‌ای به مادرش نوشت: افتخار بر شما که نمونه‌ای شدید از صبر و بردباری و شجاعت، و امیدوارم که صبرتان افزونتر و ایمانتان مستحکم‌تر شود. من هم بی‌نهایت خرسندم که بتوانم همه زندگی و هستی‌ام را خالصانه و صادقانه در راه مردم ستمدیده خود فدا کنم.[۷]
سرانجام[ویرایش]
در ۲۵ خردادماه سال ۱۳۵۲، رضا رضایی در محل استقرار خود در خانه‌ای در خیابان غیاثی (جنوب‌شرقی تهران) توسط ساواک مورد حمله قرار گرفت، وی برای شکستن حلق محاصره ساواک از طبقه دوم ساختمان به پایین پرید و با این‌که پایش شکسته بود، با مأموران ساواک درگیر شد.[پاورقی ۴][پاورقی ۵] و سرانجام پس از جنگ و گریزی۲ ساعته کشته شد.[۸][۹]
آثار[ویرایش]
طراحی آرم سازمان مجاهدین[ویرایش]
رضا هنرمندی توانا بود. او شاعر، نقاش و طراح بود. او با صرف انرژی زیاد و دقت توانست تمامی ارزش‌ها و محتوای ایدئولوژیک و نقطه‌نظرهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مجاهدین را به‌اختصار و با زبان علائم و سمبل‌های بسیار دقیق در طراحی آرم سازمان بکار گیرد و آرم سازمان را طراحی کند.[۱۰]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «سازمان مجاهدین خلق ایران». mojahedin.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۳۱.
- ↑ «۲۵خرداد ۱۳۵۲ سالگرد شهادت مجاهد کبیر رضا رضایی گرامی باد». mojahedin.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۳۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «نشریه باختر امروز شماره ۲۳ صفحه اول نیمه اول بهمن ۱۳۵۰ – شرح فرار من» (PDF).
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «روزنامه باختر امروز شماره ۴۴ – مرداد ۱۳۵۲» (PDF).
- ↑ «تفاوتهای مهم ترورهای مجاهدین خلق، پیش و پس از انقلاب». Irna. ٢٨ آبان ١٣٩٧.
- ↑ «ربایندگان سفیر آمریکا در تهران؛ شکست عملیات ظفر». تاریخ ایرانی. ١٠ بهمن ١٣٩٣.
- ↑ «نشریه باختر امروز شماره ۵۱ صفحه ۸ – نامه‌ای از مجاهد شهید رضا رضایی» (PDF).
- ↑ «کتاب از زندگی انقلابیون درس بگیریم. یادنامه مجاهد شهید رضا رضایی» (PDF).
- ↑ «۲۵خرداد ۱۳۵۲ سالگرد شهادت مجاهد کبیر رضا رضایی گرامی باد». mojahedin.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۳۱.
- ↑ «۲۵خرداد ۱۳۵۲ سالگرد شهادت مجاهد کبیر رضا رضایی گرامی باد». mojahedin.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۳۱.
- ↑ سازمان مجاهدین خلق؛ از پیدایی تا فرجام، جمعی از پژوهشگران. صفحهٔ ۴۴١
- ↑ سازمان مجاهدین خلق؛ از پیدایی تا فرجام، جمعی از پژوهشگران. صفحهٔ ۵١٢
- ↑ تحلیلی بیطرفانه از سازمان مجاهدین خلق ایران، علی حقجو. صفحهٔ ۴۶ و ۴٧
- ↑ بررسی تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق درسال ۱۳۵۴، مظفر مهرآبادی. صفحهٔ ۷۵
- ↑ سازمان مجاهدین خلق؛ از پیدایی تا فرجام، جمعی از پژوهشگران. صفحهٔ ۵۶٢
منابع[ویرایش]
- جمعی از پژوهشگران. سازمان مجاهدین خلق؛ از پیدایی تا فرجام . تهران:مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی
- مظفر مهرآبادی. بررسی تغییر ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق درسال ۱۳۵۴ . تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. سال ۱۳۸۴.
- علی حقجو. تحلیلی بیطرفانه از سازمان مجاهدین خلق ایران، . تهران: نشر اوج.