درگاه:شیمی

این صفحه یک درگاه برگزیده است.
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

صفحه اصلی   رده‌ها و موضوعات   درگاه‌ها و پروژه‌ها

درگاه شیمی


شیمی مطالعهٔ ساختار، خواص، ترکیبات، و تغییر شکل مواددرمقیاس میکروسکوپی است.عنصرهای شیمیایی و ترکیب‌های شیمیایی که شامل اتم‌ها، مولکول‌ها و برهم‌کنش میان آنهاست وابسته به این دانش هستند.نظریه اتمی پایه و اساس علم شیمی است. این تئوری بیان می‌دارد که تمام مواد از واحدهای بسیار کوچکی به نام اتم تشکیل شده‌اند. یکی از اصول و قوانینی که در مطرح شدن شیمی به عنوان یک علم تأثیر به‌سزایی داشته، اصل بقای جرم است. این قانون بیان می‌کند که در طول انجام یک واکنش شیمیایی معمولی، مقدار ماده تغییر نمی‌کند.

تاریخ شیمی به سلسله اتفاقاتی اطلاق می‌شود که از زمان باستان تاکنون برای دانش شیمی اتفاق افتاده‌است. تا ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد، تمدن‌های باستان از ابزارهایی استفاده می‌کردند که سرانجام اساس تنوع شاخه‌های شیمی شدند. برای نمونه استخراج فلزها از سنگ معدن، سفالگری با استفاده از لعاب تخمیر آبجو و شراب، تهیهٔ رنگدانه برای لوازم آرایشی و نقاشی،استخراج مواد شیمیایی از گیاهان برای دارو و عطر،تهیهٔ پنیر، ریسندگی، دباغی کردن چرم، تهیهٔ صابون از چربی، ساخت شیشه و ساخت آلیاژهایی مانند برنج.تاریخ شیمی از آغاز تاکنون با صنعت رابطه‌ای مستقیم داشته‌است. در ابتدای دوران مدرن در اروپا، شیمی از ترکیب دانسته‌های باستان با فعالیت‌های دانشمندان مسلمان در قرون وسطی توسعه یافت.سپس شیمی در کنار فیزیک توانست ماهیت درونی مواد را شرح دهد.امروزه شیمی دانشی بسیار پیچیده‌است که بخش‌های زیادی با اهداف متنوع در زمینه‌های مختلف فناوری دارد.

نوشتار برگزیده

ابوبکر محمّد زَکَریای رازی (۲۵۱ ه.ق. – ۳۱۳ ه.ق.) پزشک، فیلسوف و شیمی‌دان ایرانی که آثار ماندگاری در زمینهٔ پزشکی و شیمی و فلسفه نوشته است و به‌عنوان کاشف الکل و جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) مشهور است.

به گفته جرج سارتن، پدر تاریخ علم، رازی «بزرگ‌ترین پزشک اسلام و قرون وسطی بود.» این دانشمند ایرانی از آن‌جا که کتاب‌های خود را به زبان عربی می‌نوشت، نزد غربیان به جالینوس عرب نیز مشهور بوده‌است.

به پاس زحمات فراوان رازی در داروسازی روز پنجم شهریورماه (۲۷ اوت)، روز بزرگداشت زکریای رازی شیمی‌دان بزرگ ایرانی و روز داروسازی نام‌گذاری شده است.
ادامه...

زندگی‌نامهٔ برگزیده

رابرت بویل (۲۵ ژانویه ۱۶۲۷ در ایرلند- ۳۰ دسامبر ۱۶۹۱) ، شیمی‌دان، فیزیک‌دان، فیلسوف طبیعی و مخترع انگلیسی است. اگرچه فلسفهٔ شخصی و پژوهشهای او آشکارا ریشه در سنّت کیمیاگری دارد، امروزه او را به عنوان نخستین شیمی‌دان مدرن و پایه‌گذار شیمی جدید می‌شناسند. وی در همان طفولیت زبان‌های لاتین، انگلیسی، فرانسه، عبری و یونانی را فرا گرفت و در ۸ سالگی وارد کالج اتن (Eton) شد و پس از سه سال تحصیل در اروپا به سیر و سیاحت پرداخت. پس از مراجعت به انگلستان وارد مرکز تحقیقات علمی اکسفورد شد. از کارهای بویل یکی کشف قانونی در فیزیک است که به نام قانون بویل معروف است و دیگری مربوط به سرعت صوت است. وی این را هم کشف کرد که عناصر شیمیایی را می‌توان به عناصر دیگر تبدیل کرد و همچنین موفق به ساختن پمپ خلائی شد که با نیروی دست انسان کار می‌کرد. بویل کتابی به نام شیمی‌دان شکاک انتشار داد که در آن نظریات کیمیاگران را رد کرده و شیمی را بر پایه علمی قرار داده است.
ادامه...

تاریخ شیمی


تاریخ باستان
ارسطودموکریتامپدوکلسلئوکیپوس (فیلسوف)لوکرتیوسافلاطون
قرون وسطی
راجر بیکنجابر بن حیانمحمد زکریای رازی
رنسانس
آیزاک نیوتنآندریاس لیباویوسپاراسلسوس
سده هفدهم
فرانسیس بیکنرابرت بویل
سده هجدهم
جوزف بلکهنری کاوندیشجان دالتونآنتوان لاووازیهجوزف پریستلیکارل ویلهلم شیله
سده نوزدهم
سوانت آرنیوسآمادئو آووگادرویاکوب برسلیوسادوارد بوخنرمایکل فارادیهرمان امیل فیشریاکوبوس هنریکوس وانت‌هوفدمیتری مندلیفلویی پاستورآلفرد ورنرفریدریش وهلر
سده بیستم
کورت آلدرنیلز بورایو چاوینماری کوریریچارد ارنستویکتور گرینیاردفردریک ژولیو کوریایروینگ لانگمویرجان ماری لنلینوس پاولینگارنست رادرفورداحمد حسن زویل

تکنیک‌های شیمی

نوشتارهای برگزیده

نگارهٔ برگزیده

مالاکیت با فرمول شیمیایی Cu2[(OH)2 - CO3] از مجموعه کانی هاست و از واژه یونانی Malakhe به معنای پنیرک که رنگ آن سبز است گرفته شده‌است.

عنصرهای شیمیایی

کربن یکی از عنصرهای شیمیایی و غیر فلز است. عدد اتمی آن ۶ و نشانه اختصاری آن C است. کربن در اثر مهبانگ حاصل نشده، چون این عنصر برای تولید نیاز به یک برخورد سه مرحله‌ای ذرات آلفا (هسته اتم هلیم) دارد.

شیمی در جامعه

شیمی و صنعت

ابزارهای آزمایشگاه

Beaker
Beaker

آسپیراتوربشرلوله جوشقیف بوخنرچراغ بونزنبورتکالریمتر رنگ سنجگیلاس مدرجتشدید مغناطیسی هستهطیف‌سنجی جرمیکروماتوگرافیکروماتوگرافی گازیبوته چینیفلاسک آزمایشگاه (بوشنر، ارلن، فلورانس، قرع، بالن ته گرد، بالن حجمیانبیق‌‍ • هود (تهویه)سرنگ گازاستوانه مدرج- پیپتواکنشگر نابقیف جدا کنندهطیف‌سنجی نوریبالن اشلنکدستگاه استخراج سوکسلههمزن استاتیکلوله آزمایشلوله تیلویسکومتر

آیا می‌دانید

آیا می‌دانید...

  • ... در برخورددهنده هادرونی بزرگ پروتون‌ها تا ۷ میلیارد الکترون‌ولت انرژی گرفته و به ۹۹٫۹۹۹۹۹۹٪ سرعت نور می‌رسند و در این حالت ۷٬۵۰۰ برابر سنگین‌تر از زمان سکون می‌شوند؟
  • ... با ۳۰ گرم طلا نخی به طول ۸۱km می‌توان درست کرد؟
  • ... ابررساناها موادی هستند که می‌توانند در حرارت بسیار پایین الکتریسیته را بدون اینکه مقاومتی از خود نشان دهند هدایت کنند؟
  • ... کربن (در نگاره) اصلی‌ترین عنصر در ساختار موجودات زنده‌است؟
  • ... ابرمایعات در درجه حرارت بسیار پایین، یعنی تنها کمی بالاتر از صفر مطلق، فعالیت می‌کنند؟
  • ... که زکریای رازی به غیر از الکل کاشف گوگرد هم هست؟
  • ... نوارهای لاستیکی خیلی طول می‌کشد تا سرد شوند؟
  • ... برای تولید ۱ لیتر بنزین ۲۳٫۵تن گیاه در گذشته مدفون شده‌است؟
  • ... نقره بهترین رسانای الکتریکی است؟ و طلا فقط به سبب اینکه راحتتر از نقره به سیم تبدیل میشود استفاده گسترده تری دارد؟
  • ... آمونیاک می‌تواند جذبیت نیکوتین که یک آلکالوئید مخدر موجود در سیگار است را توسط سلولهای مغز تا ۱۰۰ برابر افزایش دهد؟
  • ... رادرفوردیم-۲۵۴ در بین تمامی ایزوتوپ‌های عناصری که عدد اتمی بیش از ۱۰۰ دارند از لحاظ ناپایداری جایگاه سوم را به خود اختصاص داده‌است؟

جدول تناوبی

گروه ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸
دوره
۱ ۱
H

۲
He
۲ ۳
Li
۴
Be


۵
B
۶
C
۷
N
۸
O
۹
F
۱۰
Ne
۳ ۱۱
Na
۱۲
Mg


۱۳
Al
۱۴
Si
۱۵
P
۱۶
S
۱۷
Cl
۱۸
Ar
۴ ۱۹
K
۲۰
Ca

۲۱
Sc
۲۲
Ti
۲۳
V
۲۴
Cr
۲۵
Mn
۲۶
Fe
۲۷
Co
۲۸
Ni
۲۹
Cu
۳۰
Zn
۳۱
Ga
۳۲
Ge
۳۳
As
۳۴
Se
۳۵
Br
۳۶
Kr
۵ ۳۷
Rb
۳۸
Sr

۳۹
Y
۴۰
Zr
۴۱
Nb
۴۲
Mo
۴۳
Tc
۴۴
Ru
۴۵
Rh
۴۶
Pd
۴۷
Ag
۴۸
Cd
۴۹
In
۵۰
Sn
۵۱
Sb
۵۲
Te
۵۳
I
۵۴
Xe
۶ ۵۵
Cs
۵۶
Ba
*
۷۱
Lu
۷۲
Hf
۷۳
Ta
۷۴
W
۷۵
Re
۷۶
Os
۷۷
Ir
۷۸
Pt
۷۹
Au
۸۰
Hg
۸۱
Tl
۸۲
Pb
۸۳
Bi
۸۴
Po
۸۵
At
۸۶
Rn
۷ ۸۷
 Fr 
۸۸
Ra
**
۱۰۳
Lr
۱۰۴
Rf
۱۰۵
Db
۱۰۶
Sg
۱۰۷
Bh
۱۰۸
Hs
۱۰۹
Mt
۱۱۰
Ds
۱۱۱
Rg
۱۱۲
Cn
۱۱۳
Nh
۱۱۴
Fl
۱۱۵
Mc
۱۱۶
Lv
۱۱۷
Ts
۱۱۸
Og

* لانتانیدها ۵۷
La
۵۸
Ce
۵۹
Pr
۶۰
Nd
۶۱
Pm
۶۲
Sm
۶۳
Eu
۶۴
Gd
۶۵
Tb
۶۶
Dy
۶۷
Ho
۶۸
Er
۶۹
Tm
۷۰
Yb
** آکتینیدها ۸۹
Ac
۹۰
Th
۹۱
Pa
۹۲
U
۹۳
Np
۹۴
Pu
۹۵
Am
۹۶
Cm
۹۷
Bk
۹۸
Cf
۹۹
Es
۱۰۰
Fm
۱۰۱
Md
۱۰۲
No


جدول تناوبی با جزئیات بیشتر • جدول تناوبی گسترده • جدول تناوبی عمودی

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا