خدا در مورمونیسم

در مورمونیسم ارتدکس، واژه خدا معمولاً به خدای پدر که در انجیل آمده‌است اشاره دارد که قدیسان آخرالزمان به آن الوهیم می‌گویند و واژه سرخدا اشاره می‌کند به ترکیب سه شخصیت الهی مختلف که از خدای پدر، عیسی مسیح (اولین پسر او، که قدیسان آخرالزمان به آن یهوه می‌گویند) و روح‌القدس تشکیل شده‌است. قدیسان آخرالزمان معتقدند که خدای پدر، خدای پسر و روح‌القدس سه موجود مختلف هستند، که از آن‌جمله خدای پدر و عیسی دارای جسم‌های کامل، متعالی و فیزیکی بوده در حالی‌که روح‌القدس روحی‌است که فاقد جسم فیزیکی می‌باشد. قدیسان آخرالزمان هم‌چنین معتقدند که خدایان و الهه‌های دیگر نیز خارج از این الوهیت وجود دارند، مانند مادر بهشتی، کسی که همسر خدای پدر است. قدیسان آخرالزمان که در زندگی بعدی به خدایی می‌رسند. جوزف اسمیت می‌آموزد که خدا، قبل از این‌که به خدایی برسد، زمانی در سیاره دیگر یک بشر بوده‌است.

این مفهوم از تثلیث سنتی مسیحیت از جهات متعددی متفاوت است، یکی از تفاوت‌ها این است که مورمونیسم دکترین اعتقادنامه نیقیه که بیان می‌دارد خدای پدر، خدای پسر و روح‌القدس موجود مشابه یا از یک ماده هستند، را نپذیرفته یا ادامه دهنده آن نیست. هم‌چنین، مورمونیسم تعلیم می‌دهد که ذکاوت موجود در هر انسان یک‌جا با خدا، ابدی است. مورمون‌ها از واژه قادرمطلق برای توصیف خدا استفاده می‌کنند و او را خالق می‌خوانند: آن‌ها خدا را یک موجود متعالی و ابدی اما تابع قانون طبیعی ابدی می‌دانند که مستلزم ذکاوت، عدالت و ماهیت ابدی ماده است (یعنی خدا دنیا را نظم بخشیده اما آن را از هیچ نیافریده است). مفهوم خدا از دید مورمون‌ها هم‌چنین از سنت یهودی وحدانیت اخلاقی که در آن الوهیم (אֱלֹהִים) یک مفهوم کاملاً متفاوت است، نیز تفاوت قابل ملاحظهٔ دارد.

این نحوه توصیف خدا، ارتدکس مورمون را نشان می‌دهد که در سال ۱۹۱۵ براساس تعالیم قبلی، شکل گرفته‌است. سایر شاخه‌های موجود و تاریخی مورمونیسم دیدگاه‌های مختلفی، هم‌چون دکترین آدم – خدا و تثلیث‌گرایی، را در مورد خدا پذیرفته‌اند.

مفاهیم قدیسان آخرالزمان اولیه

جوزف اسمیت در تاریخچه شخصی اش به سال ۱۸۳۸ میلادی، نوشت که دو شخصیت را در بهار ۱۸۲۰ دیده‌است. در ۱۸۴۳ میلادی، اسمیت بیان کرد که این شخصیت‌ها خدای پدر و عیسی، بدن‌های مجزا و ملموسی داشته‌اند.

قدیمی‌ترین قدیسان آخرالزمان از یک پیشینه پروتستانت آمده و به دکترین تثلیث که در جریان قرون اولیه مسیحیت توسعه داده شد، معتقد هستند. قبل از سال ۱۸۳۵، تعالیم الهی‌شناسی مورمون مشابه به آن دیدگاه بود. با این حال تعالیم بنان‌گذار جوزف اسمیت در مورد ماهیت الوهیت Godhead در طول زندگی او توسعه یافته و تا چند سال قبل از کشتن آن در سال ۱۸۴۴ توسعه یافته‌ترین حالت‌اش رسید. اسمیت با آغازکردن از توصیف وضاحت داده نشده خدای پدر، خدای پسر و روح‌القدس به عنوان «یک» موجود، در سال ۱۸۳۲ میلادی تعلیم داد که خدای پدر و خدای پسر دارای شخصیت‌های متفاوت Godhead هستند. تعالیم بعدی اسمیت در محضر عام خدای پدر و خدای پسر را دارای جسم‌های فیزیکی متفاوت توصیف کرده و یکی بودن آن با روح‌القدس را نه از لحاظ مادی بلکه از لحاظ روح، تعالی و هدف بیان کرد. دانش‌مندان مورمون و غیرمورمون هم‌چون دیوید ال پاولسن، ریچارد بوشمن، کریگ بلومبرگ و استیفن اچ ویب این مفهوم را به عنوان تثلیث‌گرایی اجتماعی توصیف کردند، در حالی‌که رابرت ام بومن جونیور سه خدایی یا «چندخدایی اخلاقی» را ترجیح می‌دهد.

مورمون‌ها مفهوم الوهیت Godhead خود را به‌عنوان احیای دکترین اصلی مسیحیت که توسط مسیح و حواریون تدریس شده بود، می‌بینند. عناصر این دکترین به مرور زمان و به صورت تدریجی به اسمیت آشکار شد. مورمون‌ها تعلیم می‌دهند که در قرون بعد از مرگ حواریون، دیدگاه‌ها در مورد ماهیت خدا آغاز به تغییر یافتن کرد چون الهی‌شناسان با وجودی‌که پیامبر نبودند و وحی دریافت نمی‌کردند، دکترین و روی‌کردهای را برای کلیسا توسعه دادند. مورمون‌ها، تأثیر شدید فرهنگ و فلسفه یونان (یونانی شدن Hellenization) را در این دوره به‌عنوان کمک به انحراف دیدگاه سنتی یهودی-مسیحیت در مورد خدای مجسم می‌بینند که بشر در پرتو تصویب و مشابهت به آن ساخته شده‌است. این الهی‌شناسان آغاز به توصیف خدا به‌عنوان سه شخصیت، یا اقنوم کردند که یک جوهر غیر مادی الهی، یا ousia را در اشتراک دارند. مفهومی که بعضی‌ها ادعا می‌کنند هیچ پشتیبان در کتاب مقدس ندارد، اما عناصر فلسفه یونانی مانند نیوپلاتونیسم را به خوبی در آن بازتاب دادند. مورمون‌ها معتقدند که فرایند توسعه‌ای که منجر به دکترین تثلیث شد آن را در برابر خطاهای انسانی آسیب‌پذیر ساخت، چون این مفهوم بر اساس طرح تثبیت شده توسط خدا از طریق وحی مستمر به پیامبران، بیان‌گذاری نشده بود.

تعالیم در دهه ۱۸۲۰ و اوایل دهه ۱۸۳۰

کتاب مورمون تعلیم می‌دهد که خدای پدر، پسرش عیسی مسیح و روح القدس «یکی» اند، طوری‌که عیسی قبل از تولد در یک جسم روحانی و بعد از زنده شدن دوباره در یک جسم قابل لمس ظاهر می‌شود. این کتاب «روح خداوند» را «در قالب یک مردی» توصیف می‌کند که به مثل یک انسان صحبت می‌کند.

قبل از تولد عیسی، کتاب مورمون او را به‌عنوان یک روح «بدون گوشت و خون» تعریف می‌کند که دارای روح «جسمانی» است که مشابه به آنچه که در جریان زندگی فیزیکی‌اش ظاهر خواهد شد، می‌باشد. به علاوه عیسی خود را این‌گونه توصیف کرده‌است: «اینک، من کسی هستم که از آغاز جهان آماده شدم تا مردمم را رهایی بخشم. ببینید، من عیسی مسیح هستم. من خدای پدر و خدای پسر هستم. از سوی من همه مردم زندگی خواهند یافت و آن‌هم ابدی، حتی کسانی که به نام من ایمان بی‌آورند. آن‌ها پسران و دختران من خواهند بود». در قسمت دیگری از کتاب مورمون، پیامبر آبینادی چنین می‌گوید،

می‌خواهم شما بدانید که خدا خودش در میان پسران آدم پایین خواهد آمد و مردمش را رهایی خواهد بخشید. بخاطری‌که او در جسم فیزیکی ساکن می‌شود، پسر خدا خوانده خواهد شد و با اراده خدای پدر تابع بدن خواهد بود، او هم خدای پدر و هم خدای پسر خواهد بود. خدای پدر، بخاطری‌که توسط قدرت الهی ایجاد شد؛ خدای پسر، بخاطری‌که جسم فیزیکی دارد؛ بنابراین خدای پدر و خدای پسر خواهد بود. و آن‌ها یک خدا اند، بلی، همان خدای ابدی آسمان و زمین.

کتاب مورمون بیان می‌کند که عیسی بعد از رستاخیر و صعود به آسمان‌ها، گروهی از مردم را در آمریکا ملاقات کرد، آن‌ها دیدند که او یک جسم دوباره زنده شده و قابل لمس دارد. در جریان این ملاقات، او با صدای خدای پدر فراخوانده شد، و مردم آن‌جا روح‌القدس را احساس کردند، اما تنها خدای پسر را دیدند که عیسی چنین گفته‌است:

ای پدر، تو به آن‌ها روح‌القدس را اعطا کرده‌ای چون آن‌ها به من ایمان آوردند. و تو می‌بینی که آن‌ها به من به این دلیل ایمان آوردند که صدای تو را شنیدند. آن‌ها به من دعا می‌کنند. چون من با آن‌ها هستم. و حالا ای پدر، من به تو برای آن‌ها و کسانی‌که به آنچه آن‌ها می‌گویند ایمان می‌آورند، دعا می‌کنم چون آن‌ها نیز به من ایمان خواهند آورد. و من در آن‌ها خواهم بود ای پدر به گونه ای که تو در من هستی، تا همه ما یکی باشیم.

کتاب مورمون بیان می‌دارد که عیسی، خدای پدر و روح‌القدس «یکی» اند. بزرگ‌ترین فرقه مورمونیسم، کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان (کلیسای LDS)، این «یگانگی» را یک یگانگی استعارهٔ در روح، هدف و تعالی تعبیر می‌کند، نه یگانگی فیزیکی یا جسمی. از سوی دیگر، برخی از فرقه‌های قدیسان آخرالزمان هم‌چون اجتماع مسیح Community of Christ، کتاب مورمون را در سازگاری با تثلیث‌گرایی می‌دانند. بعضی از دانش‌مندان هم‌چنین، پیشنهاد می‌کنند که دیدگاه کتاب مورمون در مورد عیسی با مودلیسم وحدانیت نیز سازگار است، یا هم بیشترین سازگاری را دارد.

جستارهای وابسته

• خدا در ادیان ابراهیمی
• تک‌پرستی
• اسلام و مورمونیسم

منابع

• Alexander, Thomas G. (1980), "The Reconstruction of Mormon Doctrine: From Joseph Smith to Progressive Theology" (PDF), Sunstone, 5 (4): 24–33.
• Bergera, Gary James, ed. (1989), Line Upon Line: Essays on Mormon Doctrine, Salt Lake City: Signature Books.
• Bushman, Richard Lyman (2008), Mormonism: A Very Short Introduction, New York: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-531030-6.
• Calabrese, Joseph; Lovalvo, V James; Watson, Robert A; Committee on Special Affairs, Church of Jesus Christ (Bickertonites) (1977), Questions and Answers, Monongahela, Pennsylvania: The Church of Jesus Christ, OCLC 42380350.
• Charles, Melodie Moench (1993), "Book of Mormon Christology", in Metcalfe, Brent Lee (ed.), New Approaches to the Book of Mormon, Salt Lake City: Signature Books, pp. 81–114.
• Dahl, Paul E. (1992), "Godhead", in Ludlow, Daniel H. (ed.), Encyclopedia of Mormonism, New York: Macmillan, pp. 552–53, ISBN 0-02-904040-X.
• Ford, Clyde D. (2005), "Lehi on the Great Issues: Book of Mormon Theology in Early Nineteenth-Century Perspective" (PDF), Dialogue: A Journal of Mormon Thought, 38 (4): 75–96.
• Ford, Clyde D. (May 5, 2007), "Jesus and the Father: The Book of Mormon and the Early Nineteenth-Century Debates on the Trinity" (PDF), Dialogue: A Journal of Mormon Thought (Dialogue Paperless 6), archived from the original on 22 اكتبر 2016, retrieved 20 November 2021 {{citation}}: Check date values in: |archive-date= (help)نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link).
• Hale, Van (1978), "The Doctrinal Impact of the King Follet Discourse", BYU Studies, 18 (2): 209.
• Kimball, Spencer W. (May 1978), "The True Way of Life and Salvation", Ensign: 4.
• Kirkland, Boyd (1984), "Jehovah as the Father: The Development of the Mormon Jehovah Doctrine" (PDF), Sunstone, 44 (Autumn): 36–44.
• Kirkland, Boyd (1986), "Elohim and Jehovah in Mormonism and the Bible", Dialogue: A Journal of Mormon Thought, 19 (1): 77–93, archived from the original on 2011-06-13.
• "Chapter 2: Our Heavenly Family", Gospel Principles, LDS Church, 2009.
• Lovalvo, V. James (1986), A Dissertation on the Faith and Doctrine of The Church of Jesus Christ, Monongahela, Pa: The Church of Jesus Christ, OCLC 20377503.
• McMurrin, Sterling M. (1977) [1955], The Theological Foundations of the Mormon Religion, Salt Lake City: University of Utah Press, ISBN 978-0-87480-051-7.
• Snow, Eliza R. (1985), "O My Father", Hymns of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, LDS Church, p. 292
• Volluz, Corbin (2006), "Jesus Christ as Elder Brother", BYU Studies, 45 (2): 141–58.
• Widmer, Kurt (2000), Mormonism and the Nature of God: A Theological Evolution, 1830-1915, Jefferson, NC: McFarland, p. 6, ISBN 978-0-7864-0776-7, OCLC 43615415.
• White, O. Kendall Jr. (1970), "The Transformation of Mormon Theology" (PDF), Dialogue: A Journal of Mormon Thought, 5 (2): 9–24.

برای مطالعه بیشتر

• Skinner, Andrew C. (2003). "The Doctrine of God the Father in the Book of Mormon". A Book of Mormon Treasury: Gospel Insights from General Authorities and Religious Educators. Provo, Utah: Religious Studies Center, Brigham Young University. pp. 412–26. ISBN 1-59038-099-1. Archived from the original on 2013-01-27. Retrieved 2014-03-02.
• Matthews, Robert J. (1988). "What the Book of Mormon Tells Us about Jesus Christ". In Cheesman, Paul R. (ed.). The Book of Mormon: The Keystone Scripture. Provo, Utah: Religious Studies Center, Brigham Young University. pp. 21–43. ISBN 0-88494-637-1.
• "The Father and The Son:A Doctrinal Exposition by the First Presidency and the Twelve". Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints