آقا پتروس

آقا پطروس ܐܝܠܝܐ ܦܹܛܪܘܼܣ
آقا پطروس
زاده	آوریل ۱۸۸۰ باز، امپراتوری عثمانی
درگذشته	۲ فوریه ۱۹۳۲
مدفن	تولوز، فرانسه
فرماندهی	داوطلبان آشوری، سپس سربازگیری از جمعیت آشوری
جنگ‌ها و عملیات‌ها	جنگ جهانی اول سولدوز مهاباد
نشان‌ها	صلیب جنگ (فرانسه) لژیون دونور (فرانسه) صلیب گریگوری قدیس (روسیه) نشان سن استانیسلاوس (روسیه) نشان شیر سلطنتی (بلژیک) نشان تاج، فرمانده، (بلژیک) نشان سن گرگوریو، فرمانده، (واتیکان، پاپ بندیکت پانزدهم) ۱۹۲۱

آقا پطروس ، آقا پتروس، میرزا پتروس یا پطروس ایلیا بازی (به سریانی: ܐܝܠܝܐ ܦܹܛܪܘܼܣ)(زادهٔ آوریل ۱۸۸۰- مرگ ۲ فوریهٔ ۱۹۳۲) فرمانده نظامی آشوریان در میانه جنگ جهانی اول بود.

زندگی

او با نام اصلی پطروس ایلیا در منطقهٔ باز در عثمانی زاده شد. تحصیلات مقدماتی را نزد میسیونرهای مسیحی در ارومیهٔ ایران گذراند و پس از دیدن آموزش به عنوان معلم به سرزمین خویش بازگشت. وی توانسته بود به جز زبان مادریش-آشوری- به زبان‌های فارسی، ترکی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، کردی و روسی تسلط یابد، از این رو در ۱۹۰۹ میلادی چندی قنسول عثمانی در ارومیه گشت.

با آغاز جنگ جهانی یکم او به متفقین گرایش پیدا کرد و به زودی به فرماندهی جناح چپ ارتش داوطلب آشوری درآمد. فرماندهی مرکزی این ارتش با مارشیمون بنیامین و جناح چپ آن نیز با برادر مارشیمون، داوود بود. او به زودی توانست پیروزی‌های ارزنده‌ای را بر نیروهای عثمانی به ویژه در نقده و مهاباد به دست آورد و آنان را تا رواندوز به عقب‌راند. در هنگام چیرگی مارشیمون بر ارومیه آقا پتروس سمت ریاست امنیهٔ شهر را بر عهده‌داشت. با این همه او با مارشیمون، رهبر مذهبی آشوریان اختلافاتی داشت و مارشیمون بدو بدگمان بود. ولی پس از کشته‌شدن مارشیمون به دست اسماعیل آقا سیمیتقو،او به مواضع سمیتقو تاخت و به نیروهای ملک خوشابه پیوست. او توانست چهریق را بگشاید و سمیتقو را فراری‌دهد، در گشایش چهریق که ستاد فرماندهی سیمقو بود گروهی از خانوادهٔ وی از جمله مادر و دختر برادر او اسیرشده و به ارومیه فرستاده‌شدند. همگی مردان نیز در قلعهٔ چهریق از دم تیغ گذرانده‌شدند. پس از چیرگی بر چهریق او در گشودن دیلمقان و سلماس نیز همراهی‌داشت.

در جریان پیمان لوزان در ۱۹۲۳ میلادی او به عنوان مذاکره‌کننده‌ای از سوی آشوریان کوشید تا حق بازگشتن مردمان آشوری را به استان حکاری به دست‌آورد، ولی کوشش به جایی نرسید.

مرگ او در تولوز فرانسه و به دلیل سکته مغزی رخ‌داد.

جستارهای وابسته

• نسل‌کشی آشوری‌ها

منابع

• کسروی-احمد، تاریخ هجده ساله آذربایجان، مؤسسهٔ انتشارات امیر کبیر، چاپ هشتم، تهران ۲۵۳۶