وزارت امور سرحدات، اقوام و قبایل
 عبدالکریم براهویی طولانی‌مدت‌ترین وزیر این وزارتخانه | |
| سازمان دولتی افغانستان سازمان | |
|---|---|
| بنیان‌گذاری | ۱۴ فوریه ۱۹۶۲ به‌دلیل خط دیورند |
| سازمان‌های پیشین |
|
| حوزهٔ قدرت | ولایت‌های افغانستان |
| ستاد | کابل، افغانستان |
| وزیر مسئول |
|
| سازمان‌های زیردست |
|
| وبگاه | |
وزارت امور سرحدات، اقوام و قبایل یکی از وزارت‌های کلیدی افغانستان به‌شمار می‌رود که وظایف مهمی را در امر تحکیم هرچه بیشتر و بهتر وحدت ملی، حاکمیت ملی، سلامت حدود سیاسی کشور، ارتقأ سطح زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنین سرحدات و اطراف مرز دیورند انجام می‌دهد.[۱]
این وزارتخانه با داشتن ادارات مرکزی و ولایتی در تمام اوضاع و احوال سیاسی کشور نقش اساسی و محوری خود را در تحکیم خطوط سرحدی و خط فرضی دیورند با حفظ روابط عنعنوی، فرهنگی، اجتماعی، سنتی، دینی، و سیاسی با قبائیل آن طرف خط دیورند تأمین نموده و حراست از سرحدات و خط فرضی دیورند جزو اساسی مسؤولیت‌های وظیفوی این وزارت با ایجاد همآهنگی بین ادارات مرکزی و واحدهای دومی جهت نیل به اهداف یاد شده به‌شمار می‌رود که نظر به امکانات دست داشته بودجوی در حالات خاص با سران اقوام، متنفذین و علمأی دینی جهت حل معضلات ساحوی، سرحدی و اطراف خط دیورند تفاهمات صورت می‌گیرد و در این راستا توانسته با جلب پشتیبانی و حمایت اقوام، پایه‌های مردمی و حاکمیت ملی دولت افغانستان را تحکیم ببخشد.[۱]
تاریخچه
[ویرایش]در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی مطابق ۱۹۲۱ میلادی در وقت زمامداری امیر امان الله خان غازی یک شعبه خاص در چهارچوب قلم مخصوص صدارت عظمی ایجاد گردید که به امور قبائیلی و مرزی رسیدگی می‌نمود. مشابه چنین شعبه‌ای در زمان امیر شیرعلی خان و امیر عبدالرحمن خان نیز وجود داشت.[۱]
این شعبه در سال ۱۳۱۱ شمسی مطابق ۱۹۳۲ میلادی در زمان صدارت سردار محمد هاشم خان به مدیریت عمومی مستقل در چوکات صدارت عظمی ارتقأ یافت.[۱]
در سال ۱۳۲۶ شمسی مطابق ۱۹۴۷ میلادی در زمان حکومت شاه محمود خان اداره‌ای به نام ریاست قبائیل ایجاد گردید.[۱] در ترکیب این ریاست اداره‌ای بنام مدیریت عمومی تبلیغات وجود داشت که این مدیریت پیشبرد امور فرهنگی، کلتوری، سیاسی، تحقیقاتی و مطالعاتی و وظایف اطلاعاتی و جمع‌آوری معلومات‌های اوپراتیفی و تدویر جرگه‌ها و شوراها را به عهده داشت.[۲]
بر اثر سعی و تلاش این اداره، تا سال ۱۳۴۲ در تمام مساجد ساحات خط تحمیلی دیورند خطبه به نام پادشاه افغانستان خوانده می‌شد.[۲]
قبل از اینکه پاکستان به وجود بیاید یک و نیم ماه قبل در ماه جون سال ۱۹۴۷ میلادی در بنو پاکستان لویه جرگهٔ وسیعی تحت سرپرستی خان امیر محمد خان تشکیل و ضمن آن صوبه سرحد انگلیسی به نام پشتونستان آزاد اعلام و خواهان آزادی و حق خود ادایت از اشغالگران انگلیسی شدند. حکومت افغانستان پشتیبانی از این اعلام را وظیفه اخلاقی و سیاسی خود دانست. این اداره دفتری به نام تبلیغات داشت که وظیفهٔ آن جمع‌آوری معلومات در مورد فعالیت‌های کلتوری، فرهنگی، قومی و آزادی خواهی آن طرف خط تحمیلی دیورند بود. همچنین این اداره وظیفه داشت تا ارتباط همه جانبه و مؤثری با سران قومی، روشنفکران، روحانیون و دیگر اقشار جامعه داشته باشد. که این دفتر به نام ریاست تحقیق و مطالعات مستمی گردید.[۲]
در تاریخ ۱۹ سنبله سال ۱۳۳۲ شمسی مطابق ۶ سپتمبر ۱۹۵۳ میلادی سردار محمد داود خان ریاست قبائیل را در چوکات کابینه به ریاست مستقل قبائیل ارتقأ داد.[۱]
در ۲۶ سرطان سال ۱۳۵۲ مطابق ۱۶ ژوئیه سال ۱۹۷۳ با استقرار نظام جمهوری توسط سردار محمد داود خان ریاست مستقل قبائیل به وزارت امور سرحدات و قبائیل در چوکات کابینه تبدیل شد. در برج اسد سال ۱۳۶۰ نام وزارت امور سرحدات و قبائیل به نام وزارت امور اقوام و قبائیل تعدیل و به تعقیب آن به اسم وزارت امور سرحدات، اقوام و قبائیل مسمی گردید که تاکنون به همین نام یاد می‌شود.[۱]
وظایف
[ویرایش]بعد از دوره سقوط طالبان و استقرار حاکمیت دولتی و ملی و ایجاد دولت منتخب جمهوری اسلامی افغانستان به وزارت امور سرحدات وظایف جدیدی سپرده شد. وزارت امور سرحدات، اقوام و قبایل موظف گردید تا در تأمین وحدت ملی بین اقوام و همچنین تأمین امنیت، صلح و سلم در کشور با جلب همکاری اقوام، تأمین ارتباطات برادرانه بین اقوام و تشدید مبارزه بر ضد کاشت و قاچاق مواد مخدر با همکاری اقوام و همچنین تشدید مبارزه با تمام نابسامانی‌های ضد وحدت ملی و تأمین امنیت در جذب ارگان‌های امنیتی و حفظ سرحدات کشور توسط اقوام که مؤثریتش بیشتر و کاری است.[۲]
همچنین حل منازعات سرحدی با همسایه‌ها در جنب وزارت امور خارجه و دیگر ارگان‌های زیربط دولتی و هم حل مشکلات قبایلی آن طرف خط دیورند در داخل افغانستان می‌باشد.[۲]
فعالیت‌ها
[ویرایش]وزارت امور سرحدات، اقوام و قبائیل چنانچه از نامش پیدا است، نقش بسیار عمده‌ای در تحکیم وحدت ملی، روابط نیک و حسنه بین اقوام و قبائیل ساکن کشور از طریق تدویر جرگه‌ها که یکی از عنعنات تاریخی و ملی افغانستان به‌شمار می‌رود، تاجایی که در طول تاریخ افغانستان به نام کشور جرگه‌ها یاد می‌شود، ایفأ نموده و در این راستا با طرح و تطبیق پلان‌های کاری مطابق استراتیژی و پالیسی خویش گام‌های استواری را برداشته و به پیش می‌رود.[۱]
همچنین این وزارت به بهبود زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنین سرحدات و اطراف خط فرضی دیورند توجه داشته و در امر ایجاد شرایط مساعد برای تعلیم و تربیه فرزندان آن اقدامات عملی نموده و در طی سال‌های گذشته هزاران جوان در لیسه‌های رحمن بابا و خوشحال خان تعلیمات خویش را از صنوف ۶ الی ۱۲ ادامه داده و به منظور تحصیلات عالی از طریق سپری نمودن امتحانات کانکور معرفی گردیده‌اند. در لیسه‌های متذکره برای آموزش بهتر شرایط تقریباً خوب زندگی در لیلیه‌های این لیسه‌ها برای شاگردان مساعد گردیده و به اعاشه و اباته‌شان نیز توجه دایمی صورت گرفته و می‌گیرد.[۱]
در سال ۱۳۸۷ تعداد ۳۸۱۰ تن شاگرد در دو لیسه مذکور مصروف آموزش بودند و ۶۹۴ تن از صنوف دوازدهم این لیسه‌ها فارغ گردیدند و در سال ۱۳۸۸ با توجه خاص رهبری وزارت، تعداد قابل ملاحظه‌ای از شاگردان ولایات همجوار خط فرضی دیورند و همچنین آن طرف خط دیورند و بعضی ولایات ناامن اغغانستان جذب گردیده و تلاش می‌گردد تا مشکلات کمبود لیلیه و محل تدریس را از طـــریق فعال نمودن لیسه نمبر ۲ خوشحال خان در دشت پدوله حل نماید و از این طریق زمینه آموزش بهتر را برای تعدادی از فرزندان اقوام و قبائیلی که در شرایط نامساعد امنیتی و نبود لیسه‌ها در محلات‌شان به سرمی‌برند آماده سازند.[۱]
وزیرها
[ویرایش]| شماره | تصویر | وزیر | تصدی | مدت | حزب | رئیس‌جمهور |
|---|---|---|---|---|---|---|
| جمهوری اسلامی افغانستان (۲۰۰۱–اکنون) | ||||||
| ۱ | 
|
امان‌الله زدران | ۲۰۰۱ ۲۰۰۲ |
۱ سال |
مستقل | حامد کرزی |
| ۲ |
|
عارف نورزی | ۲۰۰۲ ۲۰۰۴ |
۲ سال |
مستقل | حامد کرزی |
| ۳ |
|
ژنرال عبدالکریم براهویی | ۲۰۰۴ ۲۰۰۹ |
۴ سال |
مستقل | حامد کرزی |
جستارهای وابسته
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ «وزارت امور سرحدات اقوام و قبایل، معرفی وزارت امور سرحدات اقوام و قبایل». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «وزارت امور سرحدات اقوام و قبایل، معرفی وزارت امور سرحدات اقوام و قبایل، تاریخچه وزارت». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۱.