ملک‌منصور قشقایی
ملک‌منصور قشقایی | |
|---|---|
 ملک منصور خان قشقایی | |
| زادهٔ | ۱۲۸۷ خورشیدی |
| درگذشت | ۱۳۸۵ خورشیدی مازندران |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | ملک‌منصور خان |
| پیشه | ایلخان قشقایی |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۱۱–۱۳۳۲ |
| همسر | بانو نوش آفرین قشقایی |
| والدین | صولت‌الدوله خدیجه بی‌بی |
| خویشاوندان | ناصر خان (برادر) محمدحسین خان (برادر) خسروخان (برادر) |
ملک‌منصور صولت قشقایی (۱۲۸۷ – ۱۳۸۵)[۱] معروف به ملک‌منصور خان، ایلخان قشقایی بود. او فرزند دوم صولت‌الدوله قشقایی و برادر ناصر خان، محمدحسین خان و خسروخان بود.
زندگی‌نامه
[ویرایش]ملک‌منصور خان در میان ایل قشقایی زاده شد. با تبعید اجباری صولت‌الدوله و خانواده وی در زمان پادشاهی رضاشاه به تهران، او نیز به تهران منتقل و در کالج البرز مشغول به تحصیل در دوره متوسطه شد اما هنوز دوران تحصیلی خود را به پایان نرسانده بود که از کلاس درس، به ریاست ایل قشقایی رسید.[۲] به دنبال ناآرامی در فارس، مقامات محلی از رضاشاه می‌خواهند صولت الدوله (رئیس ایل قشقایی) یا فرزند ارشدش ناصرخان قشقایی را که در تهران زندانی بودند آزاد کرده و روانه فارس کند تا ایل را کنترل کنند. رضاشاه به این امر رضایت نمی‌دهد و در عوض ملک منصورخان قشقایی که در آن دوران شاگرد مدرسه بوده را به فارس می‌فرستد.[۳] پس از مرگ صولت‌الدوله قشقایی در زندان، قشقایی‌ها به فرماندهی ملک‌منصور خان علیه دولت شوریدند ولی کمی بعد وی همراه با دیگر برادرش محمدحسین خان مجبور به ترک کشور و اقامت در اروپا شد. ملک منصورخان در دوران تبعید در اروپا در سال‌های آخر حکومت رضاشاه به آلمان می‌رود و در طول جنگ دوم جهانی با بخش فارسی رادیو آلمان همکاری می‌کند.
در جریان اختلافات محمدرضاشاه و محمد مصدق در سال ۱۳۳۲، برادران قشقایی یعنی ناصرخان، ملک منصورخان، محمدحسین خان و خسروخان قشقایی به عنوان سران ایل قشقایی از مصدق حمایت کردند و تنها نیروی مسلحی که به حمایت از محمد مصدق تفنگ به‌دست گرفت، ایل قشقایی بود. به همین دلیل پس از سرنگونی دولت مصدق و استقرار دولت سپهبد زاهدی، برادران قشقایی که بعضاً املاکشان مصادره شده بود ایران را ترک کرده و در اروپا اقامت کردند.[۴]
کتاب خاطرات
[ویرایش]کتاب خاطرات ملک منصور خان قشقایی به کوشش کاوه بیات و منصور نصیری در سال ۱۳۹۲ منتشر شد.[۵] داستان دیدارهای او با احمدشاه، رضاشاه و شرکت در سخنرانی هیتلر در دوران اقامت در اروپا از جمله ماجراهای کتاب خاطرات ملک منصورخان قشقایی است.
منابع
[ویرایش]- ↑ «خاطرات ملک منصورخان قشقایی/ نوشته ملک منصورخان قشقایی». گنجینه کتاب. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «چگونه شاگرد دبیرستان البرز رئیس ایل قشقایی شد؟». تاریخ ایرانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.
- ↑ افتخاری روزبهانی، علی (۱۶ خرداد ۱۳۹۳). «چگونه شاگرد دبیرستان البرز رئیس ایل قشقایی شد؟». مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. دریافت‌شده در ۷ فوریه ۲۰۲۴.
- ↑ «ایلخان قشقایی‌ها چگونه در دادگاه انقلاب به جوخه آتش سپرده شد؟». رادیو فردا. ۹ مهر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.
- ↑ «خاطرات ملک منصور خان قشقایی». کنسرسیوم محتوای ملی. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.