پرش به محتوا

میرزا جواد ملکی تبریزی

مختصات: ۳۴°۳۸′۳۳٫۵″ شمالی ۵۰°۵۲′۵۳٫۷″ شرقی / ۳۴٫۶۴۲۶۳۹°شمالی ۵۰٫۸۸۱۵۸۳°شرقی / 34.642639; 50.881583
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از ملکی تبریزی)
این مقاله دربارهٔ عارف و استاد اخلاق مشهور است. برای مرجع تقلید معاصر، میرزا جواد تبریزی را ببینید.
میرزا جواد ملکی تبریزی
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۷۴ قمری (۱۲۳۷ شمسی)
تبریز
درگذشته۱۱ ذیحجه ۱۳۴۳ قمری (۱۱ تیر ۱۳۰۴ شمسی)[۱]
قم
محل دفنقبرستان شیخان
۳۴°۳۸′۳۳٫۵″ شمالی ۵۰°۵۲′۵۳٫۷″ شرقی / ۳۴٫۶۴۲۶۳۹°شمالی ۵۰٫۸۸۱۵۸۳°شرقی / 34.642639; 50.881583
ملیتایرانی
والدین
  • میرزا شفیع (پدر)
دورانعالم و عارف معاصر
مذهبشیعه
آثار معروفاسرارالصلاة، المراقبات، رساله لقاء الله
تحصیلاتنجف
پیشهفقه، اصول، اخلاق، حکمت، عرفان اسلامی
استادان
رتبه حوزویمجتهد
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در حال قنوت یا نیایش.

میرزا جواد آقا ملکی تبریزی (۱۲۷۴ ه‍.ق تبریز – ۱۳۴۳ ه‍.ق قم) از علمای معاصر فقه، اصول، اخلاق، حکمت و عرفان اسلامی بوده‌است.

تولد و نسب

[ویرایش]

میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در سال ۱۲۷۴ قمری (۱۲۳۷ شمسی) در تبریز به دنیا آمد، هرچند تاریخ دقیق تولد وی مشخص نیست. او از خاندانی اعیانی و اشرافی و پدرش میرزا شفیع تاجری ثروتمند بود. علت نامگذاری او به «ملکی» نسبت فامیلی او با خاندان «ملک‌التجار تبریزی» بوده‌است.[۲][۳]

تحصیلات و فعالیت‌ها

[ویرایش]

میرزا جواد آقا ملکی تبریزی علوم صرف، نحو، بلاغت و بیان و سطح مقدماتی دروس حوزوی را در تبریز فرا گرفت.[۴] سپس به نجف رفت و در آنجا نزد علما و استادان بزرگ آن زمان دانش آموخت. از جمله اساتید وی عبارتند از:

برخی گفته‌اند که میرزا جواد آقا ملکی تبریزی از مرتضی انصاری نیز اجازه نقل روایت داشته‌است.[۸]

میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در حدود سال ۱۳۲۱ قمری به ایران آمد و در زادگاه و موطن اصلی‌اش تبریز به ترویج علوم دینی پرداخت. در سال ۱۳۲۹ قمری به خاطر اغتشاشات مربوط به جنبش مشروطه ایران و اوضاع نامساعد تبریز، به قم نقل مکان کرد.[۱۳] وی تا پایان عمر در قم ماند[۱۴] و در آنجا به تربیت روحانیان مشغول بود.[۱۵][۱۶] در زمانی که عبدالکریم حائری یزدی به قم آمد و حوزه علمیه قم را تأسیس کرد، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی نیز کلاس اخلاق و تهذیب نفس تشکیل داد و شاگردان زیادی زیر نظر وی تربیت شدند. درس اخلاق او بر دو قسم بود: درسی که در منزل ایشان تشکیل می‌شد و مختص تعدادی از شاگردان خاص ایشان بود؛ و درسی که در مدرسه فیضیه قم[۱۷] برای عموم مردم می‌گفت.[۱۸]

شاگردان وی

[ویرایش]
  • اسماعیل بن حسین تائب[۱۹]
  • سید محمود مدرسی: وی معلم عرفان و مدرس اخلاق بود و در زمینه تبلیغ اسلام نیز فعالیت داشت. او در ربیع‌الاول سال ۱۳۷۸ قمری درگذشته است.[۲۰]
  • سید حسین فاطمی رضوی قمی: ایشان اهل قم بود و به تدریس اخلاق و تبلیغ اسلام و تربیت شاگردان می‌پرداخت. عرفان را نزد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی آموخت.[۲۱] وی در ۲۷ شوال ۱۳۸۹ قمری درگذشت و در گورستان شیخان در قم به خاک سپرده شد.[۲۲]
  • سید محمود یزدی: همراه و دوست میرزا جواد آقا ملکی تبریزی نیز بود.[۲۳]
  • ملاعلی معصومی همدانی: وی در سال ۱۳۱۳ قمری در قروه درگزین استان همدان به دنیا آمد. تحصیلات اولیه خود را در همدان نزد شیخ علی گنبدی[۲۴] و برخی از اساتید دیگر گذراند. سپس به تهران سفر کرد و از درس اندیشمندان اسلامی چون ملا محمد زنجانی هیدجی بهره برد.[۲۵] او در سال ۱۳۴۰ قمری برای تحصیلات بیشتر به قم مهاجرت کرد. و در آنجا در درس میرزا جواد آقا ملکی تبریزی شرکت کرد. درس‌های میرزا جواد آقا ملکی تبریزی تأثیر عمیقی بر او گذاشت. اثری که همیشه همراهش ماند. از او علاوه بر اشعار شیرین و پرشوری که با تخلص «فنا» می‌سرود، دوازده جلد کتاب به یادگار مانده‌است. وی در هفدهم شعبان ۱۳۹۸ قمری چشم از جهان فروبست.[۲۶]
  • محمود مجتهدی: وی مدتها شاگرد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی بوده‌است.[۲۷]
  • عباس تهرانی:[۲۸] ایشان در راه کمال بسیار کوشا بود لذا به درجات و فتوحات معنوی بسیاری دست یافت. مؤمنان از درس اخلاق او که در مدرسه حجتیه قم تدریس می‌کرد، بسیار بهره بردند. اشعار زیبایی می‌سرایید و دیوان شعری از او به جا مانده‌است.[۲۹]
  • میرزا عبدالله شالچی:[۳۰] وی سالها نزد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی تحصیل کرد و به معنویت چشمگیری دست یافت. او دستورالعمل‌های معنوی خاصی از میرزا جواد آقا ملکی تبریزی دریافت می‌کرد.[۳۱] وی در ۲۸ دی ۱۳۶۳ شمسی در سن یکصد و سه سالگی درگذشت.[۳۲]
  • حسن لنکرانی: مؤلف کتاب «الملهمات الغرویة فی أحکام الحج» بوده‌است.[۳۳]
  • میرزا جواد سلطان القرایی تبریزی:[۳۴] وی در سال ۱۳۱۹ قمری در تبریز به دنیا آمد. وی در نجف نزد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی تحصیل کرد. او در هنر خوشنویسی استاد بود. وی کتابهای ارزشمندی در کلام، فلسفه و دیگر علوم اسلامی تألیف کرده‌است. وی علاوه بر فقه و اصول فقه، ادبیات فارسی و عربی، حدیث و رجال، در تاریخ، جغرافیا، نجوم و ریاضیات نیز تبحر داشت. او در ۱۰ آذر ۱۳۷۶ شمسی در سن ۹۶ سالگی درگذشت.[۳۵][۳۶]
  • سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی: میرزا جواد آقا ملکی تبریزی به ایشان اجازه روایت داده بود.[۸]
  • سید محمد صادق لواسانی: به مدت دو سال درس اخلاق را نزد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی آموخت.[۳۷]
  • احمد مشرف حسینی: در قم به دنیا آمد. او در شهر درود به تبلیغ احکام و نشر معارف اسلامی مشغول بوده‌است.[۳۸]
  • محمدعلی اراکی
  • سید جعفر حسینی شاهرودی: وی در سال ۱۲۹۴ شمسی به دنیا آمد. برای تحصیل علوم اسلامی به مشهد و قم رفت. وی در محضر میرزا جواد آقا ملکی تبریزی تحصیل کرد و سپس برای تحصیلات بیشتر به نجف رفت. سرانجام به درجه اجتهاد رسید. در سال ۱۳۲۴ شمسی به ایران بازگشت و به خدمات دینی و نشر معارف اسلامی پرداخت. وی در ۱۴ خرداد ۱۳۵۲ شمسی درگذشت و در گورستان شیخان قم به خاک سپرده شد.[۳۹]
  • سید مهدی کشفی بروجردی[۴۰]
  • سید محمدکاظم شریعتمداری[۴۱][۴۲]
  • میرزا خلیل کمره‌ای: وی در قم زیر نظر میرزا جواد آقا ملکی تبریزی تحصیل می‌کرد.[۴۳][۲]

بر خلاف اینکه مشهور است سید روح‌الله خمینی (بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران) هم شاگرد میرزا جواد آقا ملکی تبریزی بوده، اما به گفته سید علی خامنه‌ای (رهبر فعلی جمهوری اسلامی ایران) او به جز دو جلسه در درس میرزا جواد آقا ملکی تبریزی شرکت نکرده و به همین خاطر افسوس می‌خورده‌است.[۴۴][۴۵][۴۶] سید روح‌الله خمینی به میرزا جواد آقا ملکی تبریزی ارادت خاص داشته و علاقه‌مندان به تهذیب و وارستگی را به مطالعه کتاب‌های او راهنمایی می‌کرد. از جمله در کتاب «چهل حدیث» خود، مطالعه «رساله لقاءالله» ملکی تبریزی را توصیه می‌کند.[۹]

اقوام

[ویرایش]
  • ملک التجار تبریزی
  • علی اصغر ملکی تبریزی
  • حبیب‌الله ملکی تبریزی
  • حاج خداوردى ملكى تبريزى
  • حاج محمدرضا ملكى تبريزى(اورينت الوژيست)

تالیفات

[ویرایش]

کتاب‌های میرزا جواد آقا ملکی تبریزی به زبان‌های عربی و فارسی است. سید روح‌الله خمینی (بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران) خواندن کتابهای او را توصیه کرده‌است.[۹][۴۷][۴۸]

درگذشت

[ویرایش]

میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در روز یازدهم ذیحجه سال ۱۳۴۳ قمری (۱۱ تیر ۱۳۰۴ خورشیدی) درگذشته است.[۵۶] آرامگاهش در قبرستان شیخان شهر قم قرار دارد.[۳۰][۵۷][۵۸]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "علامه حسن‌زاده و شرح احوال آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی - عرفان و حکمت". Retrieved 8 January 2022.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ "دربارهٔ میرزا جواد آقا مَلکی تبریزی - ایرنا". Retrieved 8 January 2022.
  3. ↑ "نگاهی به زندگی و کرامات آیت الله ملکی تبریزی، عارف بزرگ و استاد امام خمینی - خبرآنلاین". Retrieved 8 January 2022.
  4. ↑ جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. Vol. ۲. قم: نشر معروف. p. ۵۰۲. ۱۳۸۵ش.
  5. ↑ "آقا رضا همدانی - ویکی شیعه". Retrieved 8 January 2022.
  6. ↑ "عارف ربانی حاج میرزا جواد ملکی تبریزی (م ۱۳۴۴ ق)". Retrieved 8 January 2022.
  7. ↑ آقابزرگ تهرانی, محمدمحسن. طبقات أعلام الشیعة. Vol. ۱۷. لبنان: دار إحیاء التراث العربی. p. ۳۲۹. چ۱، ۱۴۳۰ق.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ قسم الموسوعة مجمع الفکر الإسلامی. موسوعة مؤلفی الامامیة. Vol. ۸. قم: مجمع الفکر الإسلامی. p. ۴۹۹. چ۱، ۱۴۲۸ق.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ "میرزا جواد آقا ملکی تبریزی". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022.
  10. ↑ "دو روایت از میرزا جواد آقا ملکی تبریزی - تبریز پدیا". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022.
  11. ↑ "سیدمرتضی رضوی کشمیری - ویکی فقه". Retrieved 8 January 2022.
  12. ↑ امین, حسن‏. مستدرکات أعیان الشیعة. Vol. ۳. لبنان: دار التعارف للمطبوعات. p. ۲۵۸. چ۱، ۱۴۰۸ق.
  13. ↑ کیهان اندیشه، ش ۸، مصاحبه با آیة الله حسن‌زاده آملی.
  14. ↑ جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. Vol. ۲. قم: نشر معروف. p. ۵۲۱. ۱۳۷۸ش
  15. ↑ "جواد ملکی تبریزی نویسنده کتاب نماز عارفانه". Retrieved 8 January 2022.
  16. ↑ "مردی که شنوندگان تحت تأثیر نفسش غش می‌کردند - قدس آنلاین". Retrieved 8 January 2022.
  17. ↑ مؤسسه امام صادق (ع). موسوعة طبقات الفقهاء. Vol. ۱۴. قم: مؤسسة الإمام الصادق. p. ۱۶۳. چ۱، ۱۴۱۸ق، ج‏۱۴(القسم الاول)، ص۱۶۳. ‏
  18. ↑ "مستند «علما» - میرزا جواد آقا ملکی تبریزی". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022. {{cite web}}: C1 control character in |url= at position 97 (help); Check |url= value (help)
  19. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۴۰–۴۸. فصل دوم، شاگردان درس اخلاق، چاپ ۱۳۷۸
  20. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: سید محمود مدرسی". Retrieved 8 January 2022.
  21. ↑ "سید حسین فاطمی رضوی قمی". Retrieved 8 January 2022.
  22. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: حاج آقا حسین فاطمی قمی". Retrieved 8 January 2022.
  23. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: سید محمود یزدی". Retrieved 8 January 2022.
  24. ↑ "حاج شیخ علی گنبدی - صدا و سیمای قم". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022.
  25. ↑ "زندگینامه حکیم آیت الله ملا محمد زنجانی هیدجی (متوفی ۱۳۴۹قمری) – علماوعرفا". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022.
  26. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: آخوند ملاعلی همدانی". Retrieved 8 January 2022.
  27. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: محمود مجتهدی". Retrieved 8 January 2022.
  28. ↑ "فرزانگان: آیةاللّه شیخ عباس تهرانی". Retrieved 8 January 2022.
  29. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: حاج شیخ عباس تهرانی". Retrieved 8 January 2022.
  30. ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. Vol. ۲. قم: نشر معروف. p. ۵۲۲. ۱۳۷۸ش
  31. ↑ "دستورا العملهای گرانبها". Retrieved 8 January 2022.
  32. ↑ "شاگردان درس اخلاق میرزا جواد ملکی تبریزی: حاج میرزا عبدالله شالچی". Retrieved 8 January 2022.
  33. ↑ امین, حسن‏. مستدرکات أعیان الشیعة. Vol. ۶. لبنان: دار التعارف للمطبوعات. p. ۱۴۰. چ۱، ۱۴۰۸ق.
  34. ↑ قسم الموسوعة مجمع الفکر الإسلامی. موسوعة مؤلفی الامامیة. Vol. ۸. قم: مجمع الفکر الإسلامی. p. ۴۲۳. چ۱، ۱۴۲۸ق.
  35. ↑ "وفات آیةالله «میرزاجواد سلطان القراء» (۱۴۱۸ ق)- ۲۹ رجب". Retrieved 8 January 2022.
  36. ↑ "رحلت فقیه بزرگوار آیت الله میرزا جواد سلطان القُرّائی تبریزی (۱۳۷۶ هجری شمسی) - ضیاءالصالحین". Retrieved 8 January 2022.
  37. ↑ "سید محمد صادق لواسانی". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022.
  38. ↑ "احمد مشرف حسینی". Retrieved 8 January 2022.
  39. ↑ "حسینی شاهرودی، سید جعفر". Retrieved 8 January 2022.
  40. ↑ "مهدی کشفی بروجردی". Retrieved 8 January 2022.
  41. ↑ جواهر کلام, عبد الحسین. تربت پاکان قم. Vol. ۱. قم: انصاریان. p. ۳۸۴ و ۳۸۵ و ۳۹۵ و ۶۰۸. چ۱، ۱۴۲۴ق.
  42. ↑ جواهر کلام, عبد الحسین. تربت پاکان قم. Vol. ۲. قم: انصاریان. p. ۸۰۶ و ۱۳۰۶. چ۱، ۱۴۲۴ق.
  43. ↑ "رحلت آیت اللَّه حاج میرزا خلیل کمره ای (۱۳۶۳ ش) - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی". Retrieved 8 January 2022.
  44. ↑ "بیانات در دیدار اعضای مجمع عالی حکمت اسلامی". Retrieved 8 January 2022.
  45. ↑ "امام خمینی قلب تپنده و نظریه‌پرداز بزرگ جهان اسلام - خبرگزاری صدا و سیما". Archived from the original on 11 January 2022. Retrieved 8 January 2022.
  46. ↑ "عظمت میرزا جوادآقا ملکی تبریزی از دیدگاه امام خمینی - خبرگزاری مهر". Retrieved 8 January 2022.
  47. ↑ معراج السالکین و صلوه العارفین، امام خمینی (قدس سره)، ص ۴۲.
  48. ↑ شرح چهل حدیث، امام خمینی (ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ص ۴۵۳ (حدیث ۲۸).
  49. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۶۷. چاپ ۱۳۷۸
  50. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۶۹. چاپ ۱۳۷۸
  51. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۷۱–۷۲. چاپ ۱۳۷۸
  52. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۷۳. چاپ ۱۳۷۸
  53. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۷۴. چاپ ۱۳۷۸
  54. ↑ "غایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی - ویکی‌نور، دانشنامهٔ تخصصی". Retrieved 8 January 2022.
  55. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۷۴–۷۶. چاپ ۱۳۷۸
  56. ↑ حائری, علی. روزشمار شمسی. Vol. ۱. p. ۲۱۷. ۱۳۸۶ش
  57. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۱۴۲–۱۴۳. چاپ ۱۳۷۸
  58. ↑ لقمانی, احمد. میرزا جواد آقا ملکی مردی از ملکوت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. p. ۱۴۴. چاپ ۱۳۷۸
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=میرزا_جواد_ملکی_تبریزی&oldid=39204629»