مجموعه‌سازی
{{|دلیمتن موربل=ارجاع درست به منابع|تاریخ=مه ۲۰۱۳}}
مجموعه‌سازی نخستین رکن کتابداری و اطلاع رسانی است. زیرا سایر فعالیت‌هاهای کتابخانه‌ای به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم پس از مجموعه سازی شروع می‌شود. دو رکن دیگر کتابخانه یعنی سازماندهی و اشاعه اطلاعات به شدت متاثر از آن است.[۱]
مجموعه سازی برابر واژه ACQUISITION با ریشه فعل ACQUIRE است که در واژه نامه آکسفورد به معنی "عمل یا فرایند تهیه، خریدن یا کسب یک چیز" معنی شده‌است.[۲]
در واژه نامه‌های عمومی فارسی ACQUIRE، کسب کردن، بدست آوردن، صاحب شدن و برای خود کسب کردن معنا شده‌است و برای کلمه ACQUISITION معادل‌های،"فراگیری، تحصیل، اکتساب، مالکیت و تملک " انتخاب شده‌است.[۳]
در واژه نامه‌های تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی و متون کتابداری برای ACQUISITION بیشتر واژه‌های "فراهم آوری و مجموعه سازی" انتخاب شده‌است.[۴]
در فرهنگ فشرده کتابداری و اطلاع رسانی "فراهم آوری یا مجموعه سازی "، فرایند فراهم آوری کتاب و دیگر منابع برای کتابخانه یا مراکز اطلاع رسانی تعریف شده‌است.[۴]
در دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی نیز فراهم آوری،"انتخاب، سفارش و دریافت منابع کتابخانه‌ای از راه خرید، اهدا یا مبادله، کنترل پیایندها و صحافی آنها " تعریف شده‌است.[۵]
مجموعه سازی عمل یا فرایند انتخاب، تهیه، خرید یا سایر روش‌های دسترس پذیر ساختن محتوای منابع اطلاعاتی مورد نیاز جامعه کتابخانه است.[۶]
مجموعه سازی که از آن با عنوان انتخاب و تهیه کتاب یا انتخاب و تهیه مواد کتابخانه یا فراهم آوری یاد می‌شود عبارت است از فرایندها و مسولیت‌هایی که طی آن مجموعه یک کتابخانه بر اساس یک طرح و خط مشی معین از طرق مختلف اعم از خرید، مبادله و اهدا تهیه می‌گردد و با انجام دادن روندها و فرایندهای ی این مجموعه به صورتی پویا، کارآمد و روزآمد حفظ و نگهداری می‌شود تا امکان دستیابی مراجعه کنندگان به آن فراهم گردد. هر چند در ابتدا ممکن است این فرایند به صورتی ساده یعنی خرید کتاب و دیگر منابع تعبیر شود ولی با تغییرات و تحولات جدید چه از نظر فناوری منابع و جامعه‌شناسی و مشکلات اقتصادی، مجموعه سازی فرایندی پیچیده و چند بعدی شده‌است که نیاز به شناخت چند جانبه دارد. به همین دلیل فرایند مجموعه سازی باید در چهار بخش عمده بررسی شود:[۷]
- شناخت جامعه استفاده‌کننده از کتابخانه
- شناخت و ارزیابی انواع منابع و رسانه‌ها
- شناخت روش‌های مختلف تهیه منابع و ابزارهای مورد لزوم برای این فرایند
- شناخت روش‌های پویا نگه داشتن مجموعه کتابخانه
از نظر ساختاری و تشکیلاتی بخش مجموعه سازی دارای سه واحد زیر است:
- واحد انتخاب و سفارش کتاب
- واحد انتخاب و سفارش نشریات ادواری
- واحد اهدا و مبادله
منابع
[ویرایش]- ↑ . محسنی، حمید؛ کلیات مجموعه سازی و انتخاب. تهران: دانشگاه پیام نور، ۱۳۸۵.
- ↑ 1. 1995،landon:oxford university press؛ Oxford advanced learns dictionary.
- ↑ . باطنی، محمدرضا؛ فرهنگ معاصر انگلیسی- فارسی. تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۷۷.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ . هاشمی، ابوالفضل؛ واژگان کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: دبیزش، ۱۳۷۹.
- ↑ . سلطانی، پوری و فردین راستین؛ دانشنامه کتابداری و اطلاع رسانی. تهران: فرهنگ معاصر، ۱۳۷۹.
- ↑ . محسنی، حمید؛ مجموعه سازی و خدمات تحویل مدرک. تهران: کتابدار، ۱۳۸۲.
- ↑ علومی، طاهره؛ اداره کتابخانه. تهران: سمت، ۱۳۷۶.