پرش به محتوا

سنکروترون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از سینکروترون)
سنکرترون سولیل در نزدیکی پاریس

سنکروترون (به فرانسوی: synchrotron) که نخستین بار توسط لوییس آلوارز ابداع شد، نوعی از شتاب‌دهنده ذرات به شکل یک حلقه دایره‌ای است که با کمک میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی، تابش الکترومغناطیسی تولید می‌کند ذراتی که با سرعتی نزدیک به سرعت نور در یک محیط الکترومغناطیسی حرکت می‌کنند، در جهت حرکتشان، نوری منتشر می‌کنند که تابش سینکروترون یا نور سنکروترون نامیده می‌شود. تابش سنکروترن یک امکان توانمند برای مطالعه ساختمان مولکولی و تغییرات شکل و ترکیبات سلولی در هنگام واکنش‌های شیمیایی است که در زمینه‌های مختلف تحقیقاتی و کاربردی در فیزیک، پزشکی، صنعت، زیست‌شناسی، باستان‌شناسی و … کاربرد دارد. استفاده از تابش سینکروترون برای علوم بنیادی و فناوری‌های کاربردی، رشد فزاینده‌ای را در چند دهه اخیر تجربه کرده‌است.[۱]

مزیت این نوع از شتابدهنده‌ها نداشتن محدودیت در انرژی است که باعث می‌شود ذرات بنیادی را بتوان به انرژی‌های چندین گیگا الکترون ولت و بیشتر رساند. سینکروترونها اصولاً از جمله شتابدهنده‌های دایره‌ای هستند که از سه دهه پیش تا کنون کاربرد صنعتی داشته‌اند. کاربرد نور سینکروترون در نانوتکنولوژی، زیست‌فناوری، بیوفیزیک، محیط زیست، صنایع پتروشیمی و مواد، پزشکی و عکسبرداری، ژنتیک و شناخت و تولید داروهای جدید و نیز در علوم باستانشناسی و در مواردی در صنایع نظامی و صنایع فضایی کاربرد دارد. نور سینکروترون هنگام حرکت دایره‌ای ذرات باردار تولید می‌شود و از طریق خروجیهایی بنام خط باریکه نور به اتاقهای آزمایش و تجهیزات آزمایشگاهی هدایت می‌شود. اغلب سنکروترونهای نسل سوم در کشورهای اروپایی، ایالات متحده و نیز چین و ژاپن قرار دارد.

فهرست

[ویرایش]
سنکروترون مکان و کشور قدرت (میلیارد الکترون ولت) محیط (متر) سفارش داده شد از رده خارج شده‌است
چشمه نور ایران (شتابگر ملی) قزوین، ایران 3 528 ۲۰۲۵
سنکرترون استرالیایی ملبورن، استرالیا 3 216 2006
LNLS کمپیناس، برزیل 1.37 1997
بواترن آزمایشگاه ملی لاورنس برکلی، USA 6 114 ۱۹۵۴ (میلادی) ۱۹۹۳ (میلادی)
Advanced Light Source Lawrence Berkeley Laboratory, USA 1.9 196.8 ۱۹۹۳ (میلادی)
Cosmotron آزمایشگاه ملی بروکهیون، USA 3 72 ۱۹۵۳ (میلادی) ۱۹۶۸ (میلادی)
Nimrod Rutherford Appleton Laboratory, UK 7 1957 1978
Alternating Gradient Synchrotron (AGS) آزمایشگاه ملی بروکهیون، USA 33 800 ۱۹۶۰ (میلادی)
Stanford Synchrotron Radiation Laboratory آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده اسلاک، USA 3 234 ۱۹۷۳ (میلادی)
Soleil پاریس، فرانسه 3 354 2006
سنکروترون پروتون سرن، سوییس 28 628.3 ۱۹۵۹ (میلادی)
تواترون Fermi National Accelerator Laboratory, USA 1,000 6,300 ۱۹۸۳ (میلادی)
LHC سرن، سوییس 7,000 26,659 ۲۰۰۸ (میلادی)
BESSY II WISTA در برلین، آلمان 1.7 240 ۱۹۹۸ (میلادی)
European Synchrotron Radiation Facility (ESRF) گرونوبل، فرانسه 6 844 ۱۹۸۸ (میلادی)
MAX-I MAX-lab, سوئد 0.55 30 ۱۹۸۶ (میلادی)
MAX-II MAX-lab, سوئد 1.5 90 1997
MAX-III MAX-lab, سوئد 0.7 36 ۲۰۰۸ (میلادی)
ELETTRA تریسته، ایتالیا 2-2.4 260 ۱۹۹۳ (میلادی)
Diamond Light Source آکسفوردشر، انگلستان 3 561.6 ۲۰۰۲ (میلادی)
DORIS III دسی (شتابدهنده), آلمان 4.5 289 ۱۹۸۰ (میلادی)
PETRA II دسی (شتابدهنده), آلمان 12 2,304 ۱۹۹۵ (میلادی) ۲۰۰۹ (میلادی)
Canadian Light Source دانشگاه ساسکاچوان، کانادا 2.9 171 ۲۰۰۲ (میلادی)
SPring-8 RIKEN, ژاپن 8 1436 1997
Taiwan Photon Source Hsinchu Science Park, تایوان 3.3 518.4 ۲۰۰۸ (میلادی)
Siam Photon Source Suranaree University of Technology, تایلند 1.2 43.19 ۲۰۰۸ (میلادی)
اسپانیا (بارسلونا)-ALBA ۲۰۰۹ (میلادی)

کاربرد

[ویرایش]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ سینکروترون چیست؟

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سنکروترون موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سنکروترون&oldid=36257447»