زرمهر (شاهنامه)

زرمهر پسر سوفرای سردار ساسانی است. وی از تخمهٔ کارن (قارن) و مسقط‌الرأس او بلوک اردشیر خوره در پارس بود. زرمهر حکمران ایالت سکستان (سیستان) بود و لقب هزایت (هزاررفت) داشت. وی از مقتدرترین نجبای ایران در اواخر قرن پنجم میلادی است جوانی بی‌آزار و زرمهرنام که از نام او بد پدر شادکام.

زرمهر پسر سوفرای
اطلاعات کلی
نام	زرمهر
منصب	از بزرگان
دوره	قباد یکم ساسانی
نام پدر	سوفرای
موطن	ایران

زرمهر در شاهنامه فردوسی

بنابر شاهنامه فردوسی، در دوران کودکی قباد ساسانی عده‌ای از بزرگان ایران به سوفرای پیشنهاد پادشاهی می‌دهند، با وجود خردسالی قباد و اقبال ایرانیان به سوفرای برای شاهی سوفرای نمی‌پذیرد، اما پس از بزرگ‌شدن قباد، به دلیل بدگویی بدخواهان دستور قتل سوفرای را می‌دهد. قتل سوفرای به شورش و ناآرامی می‌انجامد و تا دستگیری قباد ادامه می‌یابد. قباد را بسته و به زرمهر پسر سوفرای می‌دهند تا انتقام پدر را بستاند اما زرمهر او را می‌بخشد زیرا کسی را جز او مناسب شاهی نمی‌دید و با مهر به قباد نگاه می‌کرد. این گفتار دو بار در شاهنامه آمده یک بار مفصل و یک بار به صورت خلاصه آمده است.

نه فرزند قارن بشد، سوفرای		که آورد گاه مهی باز جای
ز پیروزی او چُن آمد نشان		از ایران برفتند گردنکشان
که بر وی به شاهی کنند آفرین		شود کهتری شهریار زمین!
بدایرانیان گفت کین ناسزاست		بزرگی و تاج ازدرِ پادشاست
قباد ارچه خردست، گردد بزرگ		نیاریم در بیشه‌ی شیر گرگ!
چو خواهی که شاهی کنی بی‌نژاد		همه دوده را داد خواهی به‌باد
قباد آن زمان چون به‌مردی رسید		سر سوفرای ازدرِ تاج دید
به گفتار بدگوهرانش بکشت		کجا بود در پادشاهیش پشت
و زان پس ببستند پای قباد		دلاور سواری گوی کی‌نژاد
به‌ زرمهر دادش یکی بی‌گهر		که کین پدر زو بخواهد مگر
نگه کرد زرمهر، کس را ندید		که با تاج برتخت شاهی سزید
ازو بند برداشت تا کار خویش		بجوید، کند تیز بازار خویش
کس از بندگان تخت شاهی نجست		وگر چند بودی نژادش درست

جستارهای وابسته

• فهرست شخصیت‌های شاهنامه