پرش به محتوا

حزب بعث

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از رژیم بعث)
برای حزبی که عراق بعثی را اداره می‌کرد، حزب بعث سوسیالیست عرب (عراق) را ببینید. برای حزبی که سوریه بعثی را اداره می‌کرد، حزب بعث سوسیالیست عرب (سوریه) را ببینید. برای سایر کاربردها، حزب بعث (ابهام‌زدایی) را ببینید.
حزب بعث سوسیالیست عرب

حزب البعث العربي الاشتراكي
دبیرکلمیشل عفلق (۱۹۵۴–۱۹۶۵)
منیف رزاز (۱۹۶۵–۱۹۶۶)
بنیان‌گذارانمیشل عفلق
صلاح‌الدین بیطار
بنیان‌گذاری۷ آوریل ۱۹۴۷ (۱۹۴۷-04-۰۷)
انحلال و برچینش۱۹۶۶ (به عنوان یک حزب متحد)
ادغام ازبعث عرب
جنبش بعث عرب
جنبش سوسیالیست عرب
پسینحزب بعث (جناح تحت رهبری عراق)
حزب بعث (جناح تحت رهبری سوریه)
روزنامهالبعث
مرام سیاسیبعثیسم
طیف سیاسیجناح چپ
شعار"وحدت، آزادی، سوسیالیسم"
"زنده باد عرب"
"یک ملت عرب واحد با مأموریت ابدی"[۱]
وبگاه
بعثیسم
پرچم حزب بعث
سازمان‌ها
افراد
ادبیات
  • در راه بعث
  • نبرد برای یک سرنوشت
  • خلاقیت عرب در زبانش
تاریخ
عنوان‌های مرتبط

حزب بعث سوسیالیست عرب (عربی: حزب البعث العربي الاشتراكي‎) (عربی: البعث‎، ت. «رستاخیز»)،[۲] یک حزب سیاسی بود که توسط میشل عفلق، صلاح‌الدین بیطار و یاران زکی ارسوزی در سوریه تأسیس شد. این حزب از بعثیسم حمایت می‌کرد که ترکیبی از ملی‌گرایی عربی، پان‌عربیسم، سوسیالیسم عربی و امپریالیسم‌ستیزی بود. بعث، خواهان اتحاد جهان عرب در قالب کشوری واحد بود. شعار این حزب، «وحدت، آزادی، سوسیالیسم» بود که به وحدت اعراب و آزادی از کنترل و مداخله غیرعرب اشاره داشت.

ایدئولوژی

[ویرایش]

دکترین حزب بعث، عمدتاً توسط میشل عفلق تدوین شد که به ویژه تحت‌تأثیر اندیشه‌های آندره ژید، رومن رولان، آناتول فرانس، مارکس و نیچه قرار داشت. میشل عفلق، پس از کودتای شاخه سوریه حزب بعث، از کشورش فرار کرد و پس از به قدرت رسیدن حزب بعث در عراق، به عنوان رهبر فکری جریان بعثی به مقام تشریفاتی دبیرکل حزب بعث عراق، انتخاب شد.

سوسیالیسم بعثی نیز بر پایه همکاری و تعاون اقشار اجتماعی استوار بود و نه براساس جنگ و مبارزه طبقاتی. از این رو بعثی‌ها با سوسیالیسم علمی (تفسیر مارکسیست‌ها از سوسیالیسم که آن را در تقابل با سوسیالیسم تخیلی قرار می‌دهند) مخالفند و اصولاً سوسیالیسم را نوعی ملی‌گرایی می‌دانند که به اعراب امکان می‌دهد تا نیروهای بالقوه خود را به ظهور برسانند. بعث، به جدایی دین از دولت معتقد است و اهمیتی که به اسلام می‌دهد صرفاً از دیدگاه قومی و فرهنگی است. حزب بعث همچنین از تندروترین جناح‌های ضد اسرائیل جهان عرب به حساب می‌آمد.

تاریخچه

[ویرایش]

حزب بعث در ۷ آوریل ۱۹۴۷ در نتیجه ادغام جنبش بعث عرب به رهبری عفلق و بیطار و بعث عرب به رهبری ارسوزی، تأسیس شد. این حزب به سرعت در کشورهای عربی از جمله عراق و سوریه شاخه‌هایی تأسیس کرد. در ۱۹۵۲، حزب با حزب سوسیالیست عرب به رهبری «اکرم حورانی» ادغام شد و حزب سوسیالیست بعث عرب را به وجود آورد. ایجاد این حزب، موفقیتی نسبی بود و به دومین حزب بزرگ در مجلس سوریه بدل شد. این حزب ابتدا از پان‌عربیسم رهبران انقلاب ۱۹۵۲ مصر، سخت جانبداری می‌کرد و یکی از عوامل اتحاد سوریه و مصر به صورت جمهوری متحد عربی بود و در روزگار حکومت عبدالکریم قاسم در عراق، با او کشمکش‌های سخت و خونین داشت.

پس از منحل شدن تمام حزب‌ها در جمهوری متحد عربی، حزب بعث، به‌خصوص جناح اکرم حورانی، به مخالفت با جمال عبدالناصر پرداخت و پس از منحل شدن جمهوری متحد عربی در ۱۹۶۱، اندک اندک قدرت را در سوریه به‌دست گرفت و از ۱۹۶۳، حزب حاکم بر سوریه شد. اختلافات داخلی بین اعضا باعث شد تا در سال ۱۹۶۶، گروهی از این اعضا به رهبری صلاح جدید و حافظ اسد که در شاخه منطقه‌ای سوریه متمرکز شده بودند، علیه حکومت سوریه و شاخه ملی (فراکشوری) حزب بعث، کودتا کرده و حکومت را به دست بگیرند. از این زمان، اختلاف بین شاخه سوریه و شاخه عراق حزب نیز اوج گرفت و دو سال بعد شاخه عراقی حزب هم به ایجاد سازمان مستقلی با نام حزب بعث اقدام کرد. از آن پس، دو حزب بعث در سوریه و عراق، با نام و ایدئولوژی یکسان، فعالیتی موازی را در جهان عرب سازمان‌دهی می‌کردند و هر یک شاخه‌های طرفدار خود را در کشورهای عربی، سازمان داده بودند. دشمنی این دو حزب در حدی بود که سوریه بعثی در جریان جنگ ایران و عراق، تنها کشور عربی بود که به‌طور رسمی جانب ایران را گرفته بود و به ارسال کمک‌های نظامی به ایران، اقدام می‌کرد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Bengio, Ofra (1998). Saddam's Word: Political Discourse in Iraq (Paperback). Oxford, England, UK; New York, New York, USA: Oxford University Press. p. 35. شابک ‎۹۷۸−۰−۱۹−۵۱۱۴۳۹−۳. "The name Ba'th at once evokes the party's central slogans: "A single Arab nation with an eternal mission" and "Unity, freedom, socialism." The first slogan echoes several verses of the Qur'an where the words umma wahida (one nation) appear. Verse 209 of the sura al-Baqara, for instance, reads: "The people were one nation; then God sent forth the Prophets, good tidings to bear and warning." The whole party phrase, with its internal rhyme in Arabic, elicits a longing for completeness, a yearning for a messianic transformation. The glorious past of the Arabs is made the source and aim fo emulation. Arsuzi wrote: "The Arabs conquered the world in order to civilize it and for that vision they sacrificed their lives... They spread their rule from the Chinese Wall to the Atlantic Ocean and from the center of Europe to the center of Africa... One caliph, one law, one official language."
  2. ↑ Mohammed Shaffi Agwani (January 1961). "The Baʻth: A Study in Contemporary Arab Politics". International Studies. 3 (1): 6–24. doi:10.1177/002088176100300102. ISSN 0020-8817. S2CID 154673494.
  • Hamel, Ernest (1859). "Histoire de Saint-Just Député de la Convention Nationale". Impr. et Librairie Poulet-Malassis et Broise.
  • The Old Social Classes and New Revolutionary Movements of Iraq, Hanna Batatu, London, al-Saqi Books، 2000. ISBN 0-86356-520-4
  • Al-Baath wa-Lubnân [Arabic only] ("The Baath and Lebanon"), NY Firzli, Beirut, Dar-al-Tali'a Books، 1973
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حزب_بعث&oldid=41265350»