رسانه‌های اجتماعی
رسانه‌های اجتماعی (به انگلیسی: Social media) یا شبکه‌های اجتماعی (به انگلیسی: Social media channels) فناوری‌های رایانه‌ای هستند که ایجاد یا اشتراک اطلاعات، ایده‌ها، علایق شغلی و سایر شکل‌های گفتگو را از طریق جوامع و شبکه‌های مجازی، در قالب بسترهایی همچون وب و تلفن همراه تسهیل می‌کنند. رسانه‌های اجتماعی برنامه‌های کاربردی مبتنی بر اینترنت است که بر روی پایه‌های ایدئولوژیک و فناوری وب ۲٫۰، به کاربران اجازه ایجاد و تبادل تولید محتوا را می‌دهد. رسانه‌های اجتماعی می‌تواند بر روی بسیاری از اشکال مختلف، از جمله؛ تالارهای گفتگو، وبلاگ‌ها، وبلاگ اجتماعی، میکروبلاگ‌ها، ویکی‌ها، پادکست‌ها، عکس‌ها یا تصاویر، ویدئوها، در قالب یک نوع امتیاز بر پایهٔ مشارکت اجتماعی، محسوب شود.
روز جهانی رسانه های اجتماعی در تقویم میلادی در تاریخ 30 ژوئن (10 تیرماه) قرار دارد. این روز به عنوان راهی برای شناخت تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر ارتباطات جهانی و گرد هم آوردن جهانیان برای جشن گرفتن چنین تأثیری نامگذاری شده است.[۱]
تحلیل
[ویرایش]
فضای مجازی، امکان شکل‌گیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم می‌کند. از زمان فردیناند تونیس و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی «اجتماع» (گزلشافت) در مقابل «جامعه» (گمنشافت) به بعد همه متفکران علوم اجتماعی و فرهنگی «رو در رو بودن»، «محدودیت تعداد»، و «ابتناء بر روابط عاطفی و نه روابط عقلانی» را از خصائص بنیادی اجتماع عنوان کرده‌اند.
شواهد جدید افزایش استفاده از رسانه‌های اجتماعی را با کاهش سلامت روان در میان جوانان مرتبط می‌دانند.رسانه‌های اجتماعی ممکن است تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر مصرف‌کنندگان داشته باشند.وقتی صحبت از رسانه‌های اجتماعی می‌شود، هم فرآیندها و هم محتوای آن مشکل‌ساز به نظر می‌رسد.
رسانه‌های اجتماعی با دادن گزینه‌های بسیار کوچک به شما توهم آزادی را ارائه می‌دهند
در حالی‌که تهدیدهای قديمي سلامت برای نوجوانان مانند رانندگی در حالت مستی، بارداری نوجوانان و سیگار کشیدن کاهش یافته است، یک تهدید جدید ظاهر شده است و آن تهديد، سلامت روان ضعیف و کاهش تاب آوری است.
از نظر محتوا، رسانه‌های اجتماعی تصویری منحرف و تحریف شده از جهان ارائه می‌دهند. محتوا برای افزایش بازدید طراحی شده است، و اين محتوا بيشتر از آنچه مورد نياز مصرف‌کننده باشد يا برايش مهم و مفيد باشد، آنچه را بيشتر تماشا مي‌کند به او ارائه مي‌دهد.
علاوه بر این، بسیاری از اين محتواها زباله‌اي بيش نيستند، با این حال هیچ ابزاری برای شناسایی ارزش حقیقي رسانه‌های اجتماعی وجود ندارد، و تشخیص اطلاعات قابل اعتماد از غیر قابل اعتماد دشوار است.[۱][نیازمند بازبینی منبع]
محتوای جعلی، نادرست یا بدخواهانه همه جا وجود دارد. اما رسانه‌ها ابزاری را به جوانان نمی‌دهند تا حقیقت را از دروغ، واقعیت را از تخیّل، بی‌اهمیت را از مهم، و از آن بيشتر، ربات را از انسان تشخيص دهند.
هر چند روابط کاربران فضای مجازی رابطهای با واسطه و نه رو در رو است اما بسیاری از پژوهشگران اینترنت تمایل دارند از اصطلاح «اجتماع» برای اشاره به جمع کاربران استفاده کنند.
شبکه‌های اجتماعی مجازی مانند فیس‌بوک در بین مردم جهان محبوبیت بالایی کسب کرده‌اند. این شبکه‌های اجتماعی در عین حال که فضایی برای یافتن دوستان جدید یا قدیمی هستند، جایی برای تبادل نظر هستند که در آنها افراد عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک و بحث می‌گذارند[نیازمند منبع].
اهمیت و محبوبیت شبکه‌های اجتماعی مجازی، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا می‌کند؛ زیرا در دنیای حقیقی هیچ‌گاه افراد علاقه‌مند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگی نمی‌یافتند.
شرکت‌ها و نهادها
[ویرایش]استفاده از خدمات شبکه‌های اجتماعی، روزبه‌روز محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند. هم‌اکنون سایت‌های شبکه‌های اجتماعی، بعد از درگاه‌های وب بزرگی مانند یاهو! یا ام‌اس‌ان و موتورهای جستجوی وب مانند گوگل، تبدیل به پراستفاده‌ترین خدمت اینترنتی شده‌اند.
ناسا هم برای جذب جوانان علاقه‌مند به موضوعات هوافضا، یک شبکه اجتماعی را بر پایه استانداردهای نسل آینده وب و تنظیمات سایت خود راه‌اندازی کرد. این شبکه اجتماعی با نام «مای ناسا» بخش‌های بسیار پیشرفته‌ای دارد که کاربران می‌توانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را دربارهٔ موضوعات فضایی با سایر کاربران به‌اشتراک بگذارند. مای ناسا یک نمونه بسیار اصلی از شبکه‌های اجتماعی است و یک محیط مجازی را می‌سازد که در آن کاربران می‌توانند تمام موضوعات و مقولات مورد نظر و شخصی خود را جمع‌آوری کنند. کاربران می‌توانند در این شبکه اجتماعی جدید برای خود وبلاگ درست کنند و از وبلاگ‌هایی نظیر وبلاگ یکی از مدیران ناسا که روایت بسیار شگفت‌انگیزی را از مأموریت‌های فضایی خود نقل کرده‌است، استفاده کنند.
شبکه‌های اجتماعی، به‌خصوص آن‌هایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکان‌هایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به‌طور خلاصه معرفی می‌کنند و امکان برقراری ارتباط با همفکرانشان را در زمینه‌های مختلف مورد علاقه فراهم می‌کنند. البته در بعضی از این موارد مثل مای‌ناسا سمت و سوی اصلی این علایق (فضا) مشخص است.
در ایران
[ویرایش]در ایران عضویت در شبکه‌های اجتماعی جرم تلقی نمی‌شود و جرم انگاشتن به نوع فعالیت شبکه و فرد وابسته است.[۲][۳] بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای اصل بر آزادی است و شهروندان از تمامی امکانات اینترنت می‌توانند استفاده کنند اما این اصل استثناهایی دارد که عمدتاً در قانون جرایم رایانه‌ای آمده‌است ارتکاب این ممنوعیت‌ها جرم و قابل مجازات است.[۴]
در غیاب احزاب و جامعه مدنی قوی و با توجه به انحصار نسبی دولت بر رسانه‌ها (مطبوعات، رادیو و تلویزیون)، رسانه‌های اجتماعی اخیراً به عنوان یک بستر قدرتمند برای تلاش‌های مردمی ضدفساد در کشور ظاهر شده‌اند. گسترش چشمگیر فن‌آوری‌های ارتباطی در سال‌های اخیر، همراه با سانسور و سرکوب مداوم بیان آزاد در رسانه‌های رسمی، اینترنت و پلتفرم‌های اجتماعی را به عرصه اصلی انتقاد از سیاست‌های دولت و مسئولان آن تبدیل کرده است.[۵]
بر اساس گزارش روزنامه دنیای اقتصاد به نقل از مرکز آمار ایران در خصوص سهم فضای مجازی در زندگی ایرانی‌ها، میزان عضویت در رسانه‌های اجتماعی از ۵۳ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۶۵ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده‌است. همچنین متوسط حضور روزانه در رسانه‌های اجتماعی در حدود ۳۰ دقیقه در بازه زمانی مذکور افزایش داشته و به مدت قابل توجه یک ساعت و ۳۲ دقیقه در روز رسیده‌است. WhatsApp و Instagram نیز ۲ گزینه اصلی فعالیت در شبکه‌های مجازی برای کاربران ایرانی در سال ۱۳۹۹ گزارش شده‌است.[۶]
فرهنگ استفاده
[ویرایش]
| محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی بر اساس کشور کیوزون no data |
پیش از اشاعه و ترویج هر امکاناتی در هر جامعه نیاز است تا فرهنگ استفاده از آن ذکر شود. چه بسا امکانات و وسایلی که جهت رفاه در جامعه بودند اما با فقدان فرهنگ استفاده از آن مضراتش بیشتر از منفعتش شده است. در حال حاضر گستردگی شبکه‌های مختلف اجتماعی در جامعه باعث شده، نظارت بر آن را با مشکلات بیشتری مواجه کند تا جایی که تشخیص اخبار کذب از واقعیت را در آن بسیار سخت می‌کند. این در حالی است که انتشار اخبار نادرست خصوصاً در زمینه سلامت، و پیروی کورکورانه از اخبار دروغ، می‌تواند خطرات و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار آورد.[۷]
علاوه بر این، مردم کشورهای مختلف فرهنگ و برداشت‌های متفاوتی از رفتار درست و نادرست در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی دارند که آگاهی از آنها می‌تواند باعث ایجاد روابط بهتر در شبکه‌های اجتماعی شود.[۸]
مضرات
[ویرایش]- مانند اعتیاد به دیگر چیزها، حتی در مواقعی که کاربر از شبکه‌های اجتماعی متنفر است، نمی‌تواند آن را ترک کند.[۲]
- از سوی دیگر، با وجود اینکه شبکه‌های اجتماعی می‌توانند حافظه کاربران را تقویت کند، اما استفاده بیش از اندازه می‌تواند باعث تضعیف حافظه و کاهش تمرکز شود.[۲]
- به دنبال مقایسهٔ دائمی کاربر با دیگر کاربران، شبکه‌های اجتماعی اگر به صورت مداوم مورد استفاده باشد، می‌تواند بر اعتماد به نفس جوانان، اثر مخربی داشته باشد.[۲]
- این بسترهای ارتباطی همواره به روش‌های متعدد مورد سوءاستفاده مهاجمان و کلاهبرداران سایبری قرار می‌گیرند. در بسیاری از «تهدیدهای پیشرفته و مستمر» نیز مهاجمان از رسانه‌های اجتماعی برای استخراج اطلاعات مورد نیاز یا تسخیر دستگاه آنها بهره می‌برند.
برخی از رسانه‌های اجتماعی
[ویرایش]جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ Behnegarsoft.com (۲۰۲۴-۰۷-۰۱). «میگنا - روز جهانی شبکه های اجتماعی». ميگنا : پايگاه خبری روانشناسی و تاب آوری. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ «#از ما بپرس؛ چطور اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی را ترک کنیم؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۳ خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ «عضویت در شبکه‌های اجتماعی جرم نیست اما استفاده از فیلترشکن چرا!». خبرگزاری دانشجو. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۹ مه ۲۰۱۵.
- ↑ «آیا عضویت در فیس بوک جرم است؟». تبیان. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۹ مه ۲۰۱۵.
- ↑ Azadi, Pooya (2019). "Governance and Development in Iran". Stanford Iran 2040 Project (به انگلیسی). Stanford University: 30-31.
- ↑ «زندگی ایرانی در فضای مجازی». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۹.
- ↑ «انتشار اخبار جعلی در حوزه سلامت؛ رایج‌ترین شایعات شبکه‌های اجتماعی». باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۹ دی ۱۳۹۵.
- ↑ Gupta, Manjul; Uz, Irem; Esmaeilzadeh, Pouyan; Noboa, Fabrizio; Mahrous, Abeer A.; Kim, Eojina; Miranda, Graça; Tennant, Vanesa M.; Chung, Sean; Azam, Akbar; Peters, Anicia; Iraj, Hamideh; Bautista, Virginia B.; Kulikova, Irina (2018). "Do cultural norms affect social network behavior inappropriateness? A global study". Journal of Business Research. Elsevier BV. 85: 10–22. doi:10.1016/j.jbusres.2017.12.006. ISSN 0148-2963.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Social media». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۱.
| فهرست وب |  | |
|---|---|---|
| موتور جستجوی وب | ||
| سامانه فایل و همتا به همتا تبادل اطلاعات | ||
| ایمیل و پیام‌رسانی فوری | ||
| رسانه اجتماعی و تالار گفتگو |
| |
| مخلوط‌کننده‌های ارز رمزپایه | ||
| دارکنت مارکت |
| |
| روزنامه آنلاین، افشاگر و بایگانی | ||
| سازمان‌های غیرانتفاعی | ||
| پورنوگرافی |
| |
