دی‌آنیون دی‌اتینیل‌بنزن

دی‌آنیون دی‌اتینیل‌بنزن
شناساگرها
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1; Image 2; Image 3
	SMILES [C-]#Cc0ccccc0C#[C-] [C-]#Cc0cccc(c0)C#[C-] [C-]#Cc1ccc(cc1)C#[C-] ;
	InChI InChI=1S/C10H4/c1-3-9-5-7-10(4-2)8-6-9/h5-8H/q-2; Key: GGQMWKMAMDPRPA-UHFFFAOYSA-N;
خصوصیات
فرمول مولکولی	C10H4
جرم مولی	۱۲۴٫۱۴ g mol−1
	به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
	Infobox references

در شیمی آلی، یک دی‌آنیون دی‌اتینیل‌بنزن ساختاری است که شامل دو آنیون اتینیل به‌عنوان استخلاف روی یک حلقه‌ی بنزن است. هر سه ساختار دارای فرمول شیمیایی -۲
۴C
۶H
۴C هستند، اما سه ایزومر ساختاری در آن‌ها وجود دارد، که در محل اتصال دو استخلاف به حلقه‌ی بنزن با یکدیگر اختلاف دارند:

دی‌آنیون اورتو-دی‌اتینیل‌بنزن
دی‌آنیون متا-دی‌اتینیل‌بنزن
دی‌آنیون پارا-دی‌اتینیل‌بنزن

از سال ۲۰۱۸ آن‌ها قدرتمندترین ابربازهای شناخته‌شده هستند، که قدرت قلیایی آن‌ها با نزدیک‌تر شدن گروه‌های اتینیل به‌یکدیگر افزایش می‌یابد. این بازها در آزمایش‌های طیف‌سنجی جرمی پژوهشگران در استرالیا با کربوکسیل‌زدایی ساختارهای بنزن دیپروپینوییک اسید به‌وجود آمده‌اند.

سنتز و مشاهده

هیچ حلال مناسبی برای این بازهای فوق‌العاده قدرتمند وجود ندارد، پس آن‌ها را باید در حالت گازی ایجاد نمود، شرایطی که امکان مشاهده‌ی مستقیم برخی واکنش‌ها و محاسبه‌ی پروتون‌خواهی آن‌ها را، به‌جای تلاش برای مشاهده‌ی عوامل میزان pKa، فراهم می‌کند.

سنتز این دی‌آنیون‌ها در یک طیف‌سنج جرمی چهارگانه یونی‌تله خطی انجام شد. یونش الکتروافشانه (ESI) دی‌اسید پیش‌ساز با از دست دادن دو اتم هیدروژن باعث تولید دی‌آنیون دی‌کربوکسیلات (⁻C_۶H_۴(C_۳O_۲)_۲]^۲]) می‌شود که در طیف‌سنجی جرمی با نسبت جرم به بار ۱۰۶ (m/z) مشخص می‌شود. دی‌آنیون به‌دست‌آمده با تفکیک ناشی از برخورد، دو مولکول کربن دی‌اکسید را به‌طور متوالی از دست می‌دهد و در نهایت دی‌آنیون دی‌اتینیل‌بنزن با نسبت جرم به بار ۶۲ تولید می‌شود.

واکنش‌ها

واکنش‌های این دی‌آنیون‌ها در حالت گاز در واکنش با مقدار کمی از معرف‌های گوناگون که به گاز حامل هلیم افزوده شده‌است مورد مطالعه قرار می‌گیرد. برای مثال، واکنش با دوتریم اکسید (آب سنگین) باعث تولید مونوآنیون (^–C_۶H_۴(C_۲^۲H)(C_۳ با مشخصه‌ی ۱۲۶ m/z می‌شود. واکنش آن با بنزن باعث تولید آنیون فنیل (۷۷ m/z) می‌شود که قدرت قلیایی شدید این دی‌آنیون را مشخص می‌کند. با وجود ترمودینامیک‌های مناسب تلاش برای واکنش این دی‌آنیون با گاز دوتریم و متان دوتریم‌دار موفقیت‌آمیز نبود؛ بانیان این موضوع را به انرژی فعال‌سازی زیاد برای ربایش پروتون‌های آن مواد نسبت می‌دهند.

خاصیت بازی

هر سه ایزومر ابرباز هستند. طبق محاسبات، دی‌آنیون اورتو-دی‌اتینیل‌بنزن با پروتون‌خواهی ^۱-۱۸۴۳.۳kJ·mol قدرتمندترین باز آلی ممکن است. ایزومر متا با ۱۷۸۶.۸kJ·mol^-۱ دومین‌قدرتمند و ایزومر پارا با ۱۷۸۰.۷kJ·mol^-۱ سومین‌قدرتمند است.^[۱]

ایزومرها

ایزومرهای دی‌اتینیل‌بنزن
نام‌ها
نام رایج	دی‌آنیون اورتو-دی‌اتینیل‌بنزن	دی‌آنیون متا-دی‌اتینیل‌بنزن	دی‌آنیون پارا-دی‌اتینیل‌بنزن
شناسه‌ها
مدل سه‌بعدی (جی‌اس‌مول)	تصویر مرتبط	تصویر مرتبط	تصویر مرتبط
این‌چی			InChI=1S/C10H4/c1-3-9-5-7-10(4-2)8-6-9/h5-8H/q-2 Key: GGQMWKMAMDPRPA-UHFFFAOYSA-N
اسمایلز	[C-]#Cc0ccccc0C#[C-]	1=[C-]#Cc0cccc(c0)C#[C-]	1=[C-]#Cc1ccc(cc1)C#[C-]
مشخصات
فرمول شیمیایی	^–C_۱۰H_۴^۲
جرم مولی	۱۲۴.۱۴۲g·mol^−۱

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Diethynylbenzene dianion». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۰.

پانویس

↑ برویک ال. جی. پود، نیکولاس دی. رید، کریستوفر هانسن، آدام جی. ترویت، استیون جی. بلنکسبای (1 ژانویه 2016). "Preparation of an ion with the highest calculated pr ation of an ion with the highest calculated proton affinity: or on affinity: orthodiethynylbenzene dianion". https://ro.uow.edu.au/ (به انگلیسی). {{cite web}}: External link in |وبگاه= (help)

[1] برویک ال. جی. پود، نیکولاس دی. رید، کریستوفر هانسن، آدام جی. ترویت، استیون جی. بلنکسبای (1 ژانویه 2016). "Preparation of an ion with the highest calculated pr ation of an ion with the highest calculated proton affinity: or on affinity: orthodiethynylbenzene dianion". https://ro.uow.edu.au/ (به انگلیسی). {{cite web}}: External link in |وبگاه= (help)

[۱]