خازن دکوپلاژ

خازن دِکوپلاژ (به انگلیسی: decoupling capacitor) یا خازن واتزویج یا خازن دی‌کوپلینگ، خازنی است که در مدارهای الکترونیکی برخلاف تزویج خازنی برای جلوگیری از انتقال انرژی الکتریکی از یک بخش مدار به دیگری استفاده می‌شود. برای فرکانس‌های بالاتر، یک نام جایگزین خازن کنارگذر^[۱] (به انگلیسی: bypass capacitor) است زیرا برای دور زدن منبع تغذیه یا سایر اجزای امپدانس-بالا یک مدار استفاده می‌شود. در فرکانس‌های بالا این خازن به صورت اتصال‌کوتاه عمل خواهد کرد و مانع اعمال ولتاژ ای‌سی فرکانس‌بالا به دو سر قطعهٔ موازی با خودش می‌شود.^[۲] به عبارت دیگر خازن کنارگذر خازنی است که برای فراهم‌آوردن یک مسیر به‌نسبت کم-امپدانس برای جریان اِی‌سی در کنار یک عنصر مداری استفاده می‌شود.^[۳] خازن بای‌پس خازنی است که در حالت DC مانند مدار باز است و در حالت AC همانند اتصال کوتاه. نویز ناشی از سایر عناصر مدار از طریق این خازن عبور می‌کند و اثر آن را بر بقیه مدار کاهش می‌دهد.

یک خازن واتزویج یک مسیر کنارگذر برای جریان‌های گذرا به‌جای عبور از امپدانس مشترک فراهم می‌کند.^[۴]

گاهی از ترکیبات موازی خازن‌ها برای بهبود پاسخ استفاده می‌شود. این به این دلیل است که خازن‌های واقعی اندوکتانس مزاحمی دارند که باعث می‌شود امپدانس از یک خازن ایده‌آل در فرکانس‌های بالاتر منحرف شود.^[۵]

یک خازن واتزویج با بار گذرا تا حد امکان نزدیک به افزاره‌ای قرار می‌گیرد که به سیگنال واتزویج شده نیاز دارد. این مقدار القاوری خط و مقاومت سری بین خازن واتزویج و افزاره را به حداقل می‌رساند. هر چه رسانای بین خازن و افزاره طولانی‌تر باشد، اندوکتانس بیشتری وجود دارد.^[۶]

منحنی‌های امپدانس نوعی خازن‌های سرامیکی X7R و NP0

منحنی‌های امپدانس خازن الکترولیتی‌های آلومینیومی (خط‌های پُر) و خازن پلیمری‌های (خط‌های خط‌چین)

منابع

↑ خازن کنارگذر از واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای bypass capacitor در انگلیسی و در حوزهٔ فیزیک است. «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان ـ دفتر ششم، بخش لاتین». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ص. ۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ خرداد ۱۳۹۱.
↑ نظریان، «پارامترهای مؤثر بر تقویت‌کننده‌های ترانزیستوری و انواع فیدبک»، مدارهای پایه در الکترونیک، ۴۰.
↑ F. Graf، Modern Dictionary of Electronics، ۹۰.
↑ Don Lancaster, TTL Cookbook', Howard W. Sams, 1975, no ISBN, pp.23-24
↑ "Using Decoupling Capacitors". Cypress. 2017-04-07. Retrieved 2018-08-12.
↑ Capacitor Design Data, and Decoupling Placement, How-to on Leroy's Engineering Web Site

نظریان، فتح‌اله (۱۳۹۰). مدارهای پایه در الکترونیک. انتشارات گویش نو. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۰۸۴-۹۰-۰.
F. Graf، Rudulf (۱۹۹۹). Modern Dictionary of Electronics (ویراست هفتم). Butterworth-Heinemann.

پیوند به بیرون

Choosing and Using Bypass Capacitors – application note from Intersil
Decoupling – decoupling guide for various frequencies by Henry W. Ott
Power Supply Noise Reduction – how to design effective supply bypassing and decoupling networks by Ken Kundert
ESR and Bypass Capacitor Self Resonant Behavior: How to Select Bypass Caps – article written by Douglas Brooks
Circuit Board Decoupling Information – decoupling guidelines for various types of circuit boards
Basic Principles of Signal Integrity – Altera whitepaper
Bypass Capacitors, an Interview With Todd Hubing – by Douglas Brooks

این یک مقالهٔ خرد الکترونیک است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] خازن کنارگذر از واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای bypass capacitor در انگلیسی و در حوزهٔ فیزیک است. «فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان ـ دفتر ششم، بخش لاتین». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ص. ۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۸ خرداد ۱۳۹۱.

[2] نظریان، «پارامترهای مؤثر بر تقویت‌کننده‌های ترانزیستوری و انواع فیدبک»، مدارهای پایه در الکترونیک، ۴۰.

[3] F. Graf، Modern Dictionary of Electronics، ۹۰.

[TTL75-4] Don Lancaster, TTL Cookbook', Howard W. Sams, 1975, no ISBN, pp.23-24

[5] "Using Decoupling Capacitors". Cypress. 2017-04-07. Retrieved 2018-08-12.

[6] Capacitor Design Data, and Decoupling Placement, How-to on Leroy's Engineering Web Site

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]