جایزه ادبی جلال آل احمد
| جایزه ادبی جلال آل‌احمد | |
|---|---|
| توصیف | معرفی آثار برگزیده داستانی و مستند |
| کشور |  ایران |
| برگزارکننده | بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان - خانه کتاب و ادبیات ایران |
| بنیان‌گذاری | 1387 |
جایزه ادبی جلال آل احمد یک جایزه ادبی دولتی است که به منظور معرفی آثار برگزیده ادبیات داستانی در ایران پایه‌گذاری شده‌است. این جایزه به نام جلال آل احمد نویسنده مشهور ایرانی نام‌گذاری شده‌است و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی[۱] در سال ۱۳۸۷ نخستین دوره خود را در سالروز تولد آل‌احمد آغاز کرد. از هفتمین دوره برگزاری جایزه ادبی جلال، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان برگزارکننده این رویداد ادبی می‌باشد. مؤسسه بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان قرار است در آذر ماه هر سال مقارن با تولد جلال آل احمد جشنواره جایزه ادبی جلال آل احمد را برگزار کند. هدف از اهدای جایزه، «ارتقای زبان و ادبیات ملی- دینی» از رهگذر بزرگداشت پدید آورندگان آثار برجسته، بدیع و پیشرو است. هدف از ایجاد این سایت، معرفی جایگاه جایزه جلال آل احمد و اخبار و تازه‌های مربوط به جشنواره است.
این جایزه در چهار گروه داستان بلند و رمان، مجموعه داستان کوتاه، نقد ادبی و مستندنگاری اهدا می‌شود. جایزه ادبی جلال آل احمد را نوبل ادبیات فارسی می‌دانند و گران ترین جایزه ادبی فارسی است. [۲] [۳]
جوایز برگزیدگان
[ویرایش]ابتدا قرار بود این جایزه به برگزیدگان خود ۱۱۰ سکه بدهد که در اولین دوره برگزاری خود، اعلام کرد در هیچ‌کدام از رشته‌های داستان کوتاه، رمان، نقد ادبی و تاریخ، برگزیده ندارد و به اعلام آثار شایسته تقدیر اکتفا کرد.[۴]
شانزدهمین دوره جایزه در سال 1402، با جوایز 400 میلیونی برای برگزیدگان و 100 میلیونی برای شایستگان تقدیر برگزار شد.
دوره‌های برگزار شده
[ویرایش]| اطلاعات دوره | هیئت علمی | داوران | برگزیده | شایسته‌تقدیر |
|---|---|---|---|---|
| دوره:
دورهٔ یکم برگزار کننده: ۱۳۸۷ خانهٔ کتاب دبیر اجرایی: علی شجاعی صائین دبیر علمی: محمدعلی رمضانی‌فرانی |
۱-محمدرضا سرشار
|
اِعلام نشد | ندارد | داستان:
تاریخ‌نگاری و مستندنگاری: سازمان مجاهدین خلق (مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی) نقد ادبی:
|
| دوره:
دورهٔ دوم برگزار کننده: ۱۳۸۸ خانهٔ کتاب دبیر اجرایی: علی شجاعی صائین دبیر علمی: علی اوجبی |
۱-محمدرضا سرشار
|
۱- فیروز زنوزی جلالی
|
تاریخ‌نگاری و مستندنگاری:
دا (سیده زهرا حسینی/سیده اعظم حسینی-سوره مهر) نقد ادبی:
|
داستان:
بدون برگزیده و شایسته تقدیر |
| دوره:
دورهٔ سوم برگزار کننده: ۱۳۸۹ خانهٔ کتاب دبیر اجرایی: علی شجاعی صائین دبیر علمی: مجید حمیدزاده |
۱-محمدرضا سرشار
|
اِعلام نشد | ندارد | داستان:
نقد ادبی:
تاریخ‌نگاری و مستندنگاری: بدون برگزیده و شایسته تقدیر |
| دوره:
دورهٔ چهارم برگزار کننده: ۱۳۹۰ خانهٔ کتاب دبیر اجرایی: علی شجاعی صائین دبیر علمی: مجید حمیدزاده |
اِعلام نشد | اِعلام نشد | داستان:
جاده جنگ (منصور انوری-سوره مهر) نقد ادبی: از اشارت‌های دریا (حمیدرضا توکلی-مروارید) تاریخ‌نگاری:
|
مستندنگاری:
تا خمینی‌شهر (مؤسسه ایمان جهادی) |
| دوره:
دورهٔ پنجم برگزار کننده: ۱۳۹۱ خانهٔ کتاب دبیر اجرایی: علی شجاعی صائین دبیر علمی: مجید حمیدزاده |
۱-محمدرضا سرشار
|
۱-فیروز زنوزی جلالی
|
ندارد | داستان:
حافظ هفت (اکبر صحرایی-سوره مهر) مستندنگاری:
نقد ادبی:
تاریخ‌نگاری: بدون برگزیده و شایسته تقدیر |
| دوره:
دورهٔ ششم برگزار کننده: ۱۳۹۲ خانهٔ کتاب دبیر اجرایی: علی شجاعی صائین دبیر علمی: مجید حمیدزاده |
۱-احمد شاکری
|
اِعلام نشد | ندارد | داستان:
بدون برگزیده و شایسته تقدیر مستندنگاری: نبرد طریق‌القدس (امیر رزاق زاده-مرکز اسناد انقلاب اسلامی) نقد ادبی: سبک‌شناسی (محمود فتوحی-سخن) تاریخ‌نگاری:
|
| دوره:
دورهٔ هفتم برگزار کننده: ۱۳۹۳ بنیاد شعر و ادبیات داستانی دبیر اجرایی: دبیر علمی: محمدعلی مهدوی‌راد |
۱-محمدعلی مهدوی‌راد
|
رمان:
داستان کوتاه:
نقد ادبی:
مستندنگاری:
|
رمان:
مستندنگاری:
نقد ادبی: گشودن رمان (حسین پاینده-مروارید) |
داستان کوتاه:
رازهای سانتی‌متری (مردعلی مرادی-روزنه) |
| دوره:
دورهٔ هشتم برگزار کننده: ۱۳۹۴ بنیاد شعر و ادبیات داستانی دبیر اجرایی: مهدی قزلی دبیر علمی: محمدعلی مهدوی‌راد |
۱-محمدعلی مهدوی‌راد
|
رمان:
داستان کوتاه:
نقد ادبی:
مستندنگاری:
|
رمان:
مستندنگاری: آب هرگز نمی‌میرد (حمید حسام-صریر) |
داستان کوتاه:
نقد ادبی:
مستندنگاری: تو در قاهره خواهی مُرد(حمیدرضا صدر-چشمه) |
| دوره:
دورهٔ نهم برگزار کننده: ۱۳۹۵ بنیاد شعر و ادبیات داستانی دبیر اجرایی: مهدی قزلی دبیر علمی: |
۱-منیژه آرمین
|
رمان:
داستان کوتاه:
نقد ادبی:
مستندنگاری:
بخش افغانستان:
|
رمان:
لم‌یزرع (محمدرضا بایرامی-نیستان) داستان کوتاه:
|
مستندنگاری:
نقد ادبی: بدون برگزیده و شایسته تقدیر |
| دوره:
دورهٔ دهم برگزار کننده: ۱۳۹۶ بنیاد شعر و ادبیات داستانی دبیر اجرایی: مهدی قزلی دبیر علمی: شهریار عباسی |
۱-شهریار عباسی
|
|||
| دوره:
دورهٔ پانزدهم
وجیهه سامانی |
1-محمد رضا سنگری
2-حسین فتاحی 3-اکبر صحرایی 4-حمید حسام 5-محمد سرشار 6-حجت الاسلام و المسلمین سعید فخرزاده 7-راضیه تجار 8-وجیهه سامانی 9-مهدی کرد فیروزجایی |
رمان:
رحیم مخدومی، سید میثم موسویان و محمدرضا شرفی خبوشان نقد ادبی: ابوالفضل حری، محمود بشیری و جواد کامور بخشایش مستندنگاری: گلعلی بابایی، بهناز ضرابی‌زاده و مهدی کاموس داستان کوتاه: هادی خورشاهیان، یوسف قوجق و محمدعلی رکنی |
مستندنگاری:
1- سازمان سیاسی بهائیت (حمیدرضا اسماعیلی) |
رمان:
1- صور (حسینعلی جعفری) 2- عزرائیل (نیما اکبرخانی) نقد ادبی: 1- تماشای روایت؛ بررسی تحلیلی روش انتقال عناصر داستان از روایت به درام (مجید آقایی) 2- خودانتقادی ادبی؛ رساله‌ای در نقد هنر خویشتن د عرصه ادبیات (مهرداد نصرتی) مستندنگاری: 1- عقیله (الهام امین) داستان کوتاه: 1-ویروس عاشق (مجید رحمانی) |
| دوره:
دورهٔ شانزدهم برگزار کننده: 1402 خانه کتاب و ادبیات ایران دبیر علمی: گلعلی بابایی |
نقد ادبی:
محمدرضا سنگری، کامران پارسی‌نژاد و احمد شاکری مستندنگاری: حمید حسام، جواد کامور بخشایش و جواد کلاته عربی داستان کوتاه: حبیب یوسف‌زاده، مهدی کفاش و محمدعلی رکنی داستان بلند: راضیه تجار، علی اصغر عزتی پاک و مهدی کرد فیروزجایی |
مستندنگاری:
داستان بلند:
نقد ادبی: برگزیده نداشت |
مستندنگاری:
داستان بلند:
نقد ادبی:
|
بازتاب‌ها
[ویرایش]برگزاری هفتمین دوره جایزهٔ جلال آل‌احمد، به‌عنوان گران‌ترین جایزهٔ ادبی ایران، بازتابی حداقلی در رسانه‌ها داشت و حتی در روزنامه‌های سراسری، اخبار برگزاری آن به‌طور کامل زیر سایهٔ نتایج مذاکرات هسته‌ای ایران قرار گرفت و مغفول ماند.[۲]
واکنش‌ها
[ویرایش]- مردعلی مرادی که در هفتمین دوره جایزهٔ جلال آل احمد، با نخستین کتابش با نام «رازهای سانتی‌متری» در بخش داستان کوتاه، شایستهٔ تقدیر شناخته شد، دربارهٔ موفقیت کتابش در این جایزه گفت: در این سال‌ها که داستان نوشته‌ام هیچ‌گاه به جشنواره‌ها فکر نکرده‌ام. به نظرم این دوره بهترین دورهٔ جایزه جلال است، از این جهت که کتاب من به عنوان شایستهٔ تقدیر شناخته شده‌است. از این بابت خوشحالم که جشنواره سراغ من آمده و من سراغ جشنواره نرفته‌ام.[۵]
- وزیر ارشاد در مراسم اختتامیهٔ جایزهٔ جلال آل‌احمد گفت: این دورهٔ جایزهٔ جلال نسبت به شش دورهٔ قبلی از شفافیت و صراحت بیشتری در برنامه‌ریزی و اجرا بهره می‌برد؛ به طوری که پیش از برگزاری اختتامیه اسامی داوران و برگزیدگان اعلام شد و همه آثار حاضر در جایزه نیز نام همه آثار اعلام شد که این مسئله خود بیانگر همین موضوع است. اصلاح شیوه‌نامه و دعوت از همه برای شرکت در این جایزه، امکان حضور همه گرایش‌ها و سبک‌ها را فراهم ساخت و تلاش شد از همه ظرفیت‌های فرهنگی کشور و شخصیت‌ها در ترکیب هیئت علمی داوران استفاده شود. جنتی در ادامه با اشارهٔ ویژه به بحث نقد ادبی گفت: هر چند این حوزه در گردونهٔ جایزه جلال وجود دارد اما هنوز در گسترهٔ ادبیات داستان ما، درک نشده و در جایگاه درستش قرار ندارد.[۳]
انتقادها
[ویرایش]در چهار دورهٔ این جایزه اسامی داوران مشخص کنندهٔ برندگان اعلام نشده‌است.
پانویس
[ویرایش]- ↑ «آئین‌نامه جایزه ادبی جلال آل احمد». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۸.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ فقر رسانه‌ای گران‌ترین جایزه ادبی کشور/ روایت تکراری مظلومیت فرهنگ مهر
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ نقد در کشور ما پذیرفته شده نیست/جایزه جلال ظرفیت بین‌المللی شدن دارد مهر
- ↑ روزنامه جام‌جم، ۱۳۸۸
- ↑ مرادی: خوشحالم که جشنواره سراغ من آمد، نه من سراغ جشنواره ایبنا
منابع
[ویرایش]- روزنامه جام‌جم، ۱۳۸۸
- سایت جایزه ادبی جلال آل احمد
- خبرگزاری مهر
- خبرگزاری کتاب
- گزارش تصویری فارس
- روزنامه ایران
- در باب جایزه جلال علی حسینی
| دوره‌های برگزاری | |
|---|---|
| جایزه‌های دیگر خانه کتاب ایران | |
| مرتبط | |
