برقبان

برقبان بُرقبی
روستا
مختصات: ۳۶°۲۳′۵۳٫۰۲″ شمالی ۵۷°۵۳′۳۴٫۰۱″ شرقی
کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
شهرستان	سبزوار
بخش	بخش مرکزی
دهستان	طبس
جمعیت	۸۵۵ نفر (سرشماری ۹۵)
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۵۱۴۵۰۱

برقبان (تلفظ بومی: /borqebān/ تلفظ معیار: /barqbān/) روستایی از توابع بخش نوده انقلاب و در شهرستان خوشاب، استان خراسان رضوی، ایران است.

پیشینه تاریخی برقبان

۱- کتابچه ولایت خوشاب و جوین قسمتی از جلد دهم مجموعه ناصری است که به شماره ۴۳۳۰ در کتابخانه ملی ملک و میکروفیلم آن در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است. کتابچه خوشاب ۵/۱۷ ورق و مختلف السطور و با خط تحریری با ارقام سیاق احتمالاً به سال ۱۲۹۶هجری قمری(۱۲۳ سال قبل) توسط شخص ناشناسی نوشته شده‌است؛ زیرا کتابچه جوین نیز که همراه کتابچه مذکور است تاریخ تألیف سال مذکور ثبت گردیده و از طرف دیگر تاریخ اکثر نسخه‌های مربوط به ولایت خراسان مربوط به همین سال است. در این کتاب در توصیف برغبان (برقبان امروزی) آمده‌است: جزو ییلاق است. هوایش معتدل؛ دو رشته قنات دارد. دیمه کارند. رعیت ۱۵خانوار.

۲- طی تحقیقات محلی علت نامگذاری این روستا وجود دو تا سه برج دیده‌بانی در محوطه تاریخی آن (کاتا حولی) و مربوط به دوره نادرشاه بوده که خانوار ساکن مسئول نگهداری و دیده‌بانی در این برج‌ها را در مقابل راهزنان برعهده داشته‌اند. بنا به اظهارات برخی از افراد مسن کاتا حولی در ابتدا به صورت قلعه توسط دیوارهای بزرگی احاطه می‌شده‌است که در اطراف آن دارای دالان و تونل‌های ورودی بوده و جهت دیدبانی دارای برج‌هایی در اطراف آن بوده‌است. این قلعه در ابتدا توسط یکی از سربازان نادرشاه که از ساکنین این روستا بوده و با پاداشی که نادرشاه در لشکرکشی به هند دریافت کرده بود ساخته شده‌است.این پاداش کلان در ازای ازدواج این سربازان با زنان و دختران ایرانی بوده که در اسارت محمود افعان بوده و در طی حمله نادر آزاد شدند. برقه در لغت نامه به معنای برج و بارو و محل دیدبانی ذکر شده‌است. (برقبان)

مستندات و نقشه و جمعیت روستا در لشکرکشی نیروهای روسیه ثبت گردیده‌است و تصاویر نقشه در موزه امام رضا در مشهد موجود است در فرهنگ لغت دهخدا بر همین اساس نام روستا به اشتباه برقیان ذکر گردیده‌است.

۳- محوطه تاریخی برقبان: براساس مواد فرهنگی لایهٔ سطحی ریشه‌های زندگی در این محوطه به هزاره دوم قبل از میلاد تا هزاره اول می‌رسد و تاکنون که مطالعات بررسی شناسایی باستان‌شناسی بخش اتمام نشده قدیمی‌ترین حرکت فرهنگی انسانی در این محل صورت گرفته‌است و به دلیل ارزشهای تاریخی فرهنگی آن پیشنهاد ثبت در فهرست آثارملی شده‌است.(برگرفته از :خوشاب پیشینه فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی خوشاب؛ محمد علی ابراهیمی دوست، محمد عبدالله زاده ثانی)

منابع درآمد اهالی برقبان

۱. کشاورزی شغل اصلی اهالی روستای برقبان است. کشت و برداشت محصولاتی چون گندم و جو، چغندرقند، زیره، پنبه، پسته، یونجه، هندوانه، خربزه، گوجه، گل آفتابگردان، بادام و انگور هم چنان در میان ساکنین روستا مرسوم است؛ که محصولات فوق را علاوه بر فروش به کارخانه‌های متولی (همچون کارخانه قند نیشابور و جوین) به ساکنین شهر نیز می‌فروشند. لازم است ذکر شود این روستا هم‌اکنون دارای ۱۲ حلقه چاه است که با فاصله‌ای نه چندان زیاد از روستا، احداث شده‌است. در حالی که تا قبل از انقلاب مردم فقط از طریق «دیمه کاری» به کشت محصولات می‌پرداختند.

۲. دامداری نیز از جمله فعالیت‌ها و منابع کسب درآمده روستای برقبان است. مردم از قدیم‌الایام به خرید و پرورش گوسفند مشغول بوده‌اند. اما امروزه علاوه بر این، به پرورش گاو و شترمرغ (الان ندارند) نیز مشغول هستند.

۳. اشتغال در شهر از جمله منابع درآمد مردم است. این مدل از اشتغال تا قبل از انقلاب مرسوم تر بوده‌است اما امروزه شاهدیم جمعیت کمتری از ساکنین روستا به شهر برای کار مراجعه می‌کنند. قابل ذکر است به دلیل خشکسال‌های اخیر (۱۳۸۵) و کم بودن منابع آبی برای کشاورزی، شاهدیم که خیل عظیمی از جوانان این روستا برای یافتن اشتغال به شهرهای چون تهران و مشهد مهاجرت می‌کنند.

جمعیت

این روستا در دهستان طبس قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳٬۱۱۵ نفر (۴۲۳ خانوار) بوده‌است.