زبانهای سنتوم و ساتم
بخشبندی زبانی سَتِم-کِنتوم (centum-satem) یکی از انواع بخشبندی زبانهای هندواروپایی و بر اساس سیر تکاملی سه ردیف همخوان پشتی بازسازیشدهٔ زبان نیا-هندواروپایی است:[۱][۲]
*kʷ، | *gʷ، | *gʷʰ | (لبی و ملازی) |
*k، | *g، | *gʰ | (ملازی) |
*ḱ، | *ǵ، | *ǵʰ | (کامی) |
دو واژهٔ «ستم» و «کنتوم» بهترتیب برگرفته از واژههای اوستایی 𐬯𐬀𐬙𐬆𐬨 satəm و لاتین centum (هردو به معنی «صد») هستند، که مثالهایی استاندارد از این دو مسیر تکاملیاند.
زبانهای دستهٔ ستم اینهایند: زبانهای هندوایرانی، ارمنی، بالتیک، اسلاوی و آلبانیایی. همچنین گمان میرود که زبانهای نابودشدهای که سندی دربارهٔ وابستگی آنها به این دو دسته ندارند مانند داسی و تراسی نیز از دستهٔ ستم بودهباشند. در این گروه همخوانهای ملازی و لبی و ملازی در زبان نیاهندواروپایی ادغام شده و به همخوانهای ملازی توسعه داده شدهاست و همچنین همخوانهای کامی به صفیری دگرش یافتهاند.
زبانهای دستهٔ کنتوم یا نا-سَتِم دیگر گویشهای زبانهای هندواروپایی را دربرمیگیرد. در این گروه ما شاهد آمیزش در همخوانهای ملازی و کامی نیاهندواروپایی به ملازی با تغییر آواهای جداگانهایم. این تغییر آوایی پیش از تغییر آوا در زبانهای ستم رخدادهاست. این گروه دربرگیرندهٔ زبانهای ایتالیک، سلتیک، ژرمنی و هلنی میشود. شاید گروه کوچکی از زبانهای نابودشده چون زبان مقدونی باستان، ونتیک و به احتمال ایلیریایی هم به این خانواده تعلق داشتهاند.
پراکندگی کنونی زبانهای ستم و کنتوم، خط سرخ مرز جدایی این دو دسته را نشان میدهد. |
پانویس
[ویرایش]- ↑ «centum - Dictionary definition and pronunciation - Yahoo! Education». بایگانیشده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۱.
- ↑ Centum - Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary
منابع
[ویرایش]Wikipedia contributors, "Centum-Satem isogloss," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Centum-Satem_isogloss&oldid=212511377 (accessed June 17, 2008).