امام‌الحرمین جوینی

عبدالملک بن عبدالله جوینی
اطلاعات شخصی
زاده	۱۸ محرم ۴۱۹ (قمری) ۱۰۲۸ (میلادی) آزادوار، ولایت جوین
درگذشته	۲۵ ربیع‌الثانی ۴۷۸ (قمری) ۱۰۸۵ (میلادی) نیشابور، گورستان تلاجرد
دوران	سده پنجم هجری
منطقه	نیشابور حجاز مکه مدینه بغداد
مذهب	سنی شافعی
پیشه	فقه، اصول، تدریس
مرتبه
تأثیرگذاران امام محمد غزالی، ابوسعد مؤذن

ابوالمعالی عبدالملک بن عبدالله بن یوسف جوینی

ابوالمعالی عبدالملک بن عبدالله بن یوسف جوینی مشهور به امام الحرمین جوینی متکلم، دانشمند و فقیه ایرانی و مسلمان شافعی مذهب، از مدرسین معروف نظامیه نیشابور بود. او شاگردانی بسیاری را آموزش داد و به دلیل چند سال اقامت و بحث و تدریس در مکه و مدینه، «امام الحرمین» لقب گرفت.

او در در ۱۸ محرم ۴۱۹ هجری قمری در آزادوار مرکز ولایت جوین خراسان دیده به جهان گشود.

پدر وی رکن الاسلام ابومحمد جوینی و عمویش علی بن یوسف جوینی هر دو از علما و فقهای بزرگ دوران خود بودند.

امام‌الحرمین در کودکی در محضر پدرش یادگیری فقه را آغاز کرد تا آنجا که تمامی تألیفات او را بازبینی کرد و بر تحقیقات پدرش افزود. بیست ساله بود که پدرش از دنیا رفت و او بر کرسی تدریس پدر نشست. او از ابوالقاسم اسکافی اسفراینی در مدرسه بیهقی علم اصول آموخت و از ابونعیم اصفهانی کسب فیض نمود و اجازه دریافت کرد.

از اطرافیان وی نقل شده که او در هنگام مرگ و احتضار گفته‌است که: " می‌میرم و نمی‌دانم به چه چیز باور دارم. ای کاش مثل پیرزنان نیشابور می‌مردم که دست کم می‌دانند که به چه چیزی باور دارند. من هر حرفی را و هر اصلی را ده دلیل علیه آن و ده دلیل له آن دارم و در این میان نمی‌دانم حق کدام است و باطل کدام. "

نام و نسب

نام	کنیه	نام پدر	کنیه پدر	جد/پدربزرگ	شهرت	لقب
عبدالملک	ابوالمعالی	عبدالله	ابومحمد	یوسف	امام الحرمین	ضیاءالدین

آثار و نوشته‌ها

• الارشاد در اصول دین
• الاسالیب فی الخلاف الغیابی
• البرهان، در اصول فقه
• الشامل، در اصول دین
• العقیدهٔ النظامیهٔ یا الرسالهٔ النظامیهٔ
• الورقات، در اصول فقه
• تلخیص التقریب
• غیاث المم، در امامت
• غُنیهٔ المسترشدین، در خلاف
• مغیث الخلق فی اختیار الاحق، در اصول
• نهایهٔ المطلب فی درایهٔ المذهب، در فقه شافعی، ۱۲ مجلد
• فرائد المسمطین

به هر حال آنچه از آثار کلامی بر جای مانده از جوینی بر می‌آید این است که وی کاملاً به دیدگاه‌های معروف اشعری پایبند بوده و در دفاع از آنها می‌کوشیده‌است. با این همه، گاه او را _ همچون باقلانی _ دارای دیدگاه‌هایی دانسته‌اند که نشان از رأی او دارد.

منابع

• JOVAYNI, EMĀM-AL-ḤARAMAYN – Encyclopaedia Iranica
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Al-Juwayni». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۴.
• تاریخ ادبیات در ایران (۲۶۸ /۲)
• سیر النبلاء (۴۷۷–۴۶۸ /۱۸)،
• معجم المؤلفین (۱۸۵–۱۸۴ /۶)
• ابوالمعالی جوینی در ویکی فقه

پیوند به بیرون

• مدخل «جوینی، ابوالمعالی» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
• مدخل «خاندان جوینی» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی