ناآرامی ۲۰۲۲ قزاقستان
| ناآرامی ۲۰۲۲ قزاقستان | |||
|---|---|---|---|
.jpg) معترضان در آق‌تپه، قزاقستان، ۴ ژانویه ۲۰۲۲ | |||
| تاریخ | ۲ ژانویه ۲۰۲۲ – ۱۱ ژانویه ۲۰۲۲ | ||
| موقعیت | |||
| علت(ها) |
| ||
| اهداف |
| ||
| روش‌ها |
| ||
| امتیازهای داده‌شده |
| ||
| طرف‌های مدنی درگیر | |||
| |||
| شخصیت‌های پیشرو | |||
| |||
| تلفات و کشته‌ها | |||
| |||
_logo.png){kind=logo}
.png){kind=logo}
ناآرامی ۲۰۲۲ قزاقستان، در ۲ ژانویه پس از افزایش ناگهانی قیمت بنزین آغاز شد که به گفته دولت قزاقستان، به دلیل تقاضای زیاد و تثبیت قیمت‌ها انجام گرفت. اعتراضات در شهر نفت‌خیز جانااوزن شروع شد، اما به علت افزایش نارضایتی از دولت و بی‌عدالتی اقتصادی، به سرعت به شهرهای دیگر، به‌ویژه بزرگ‌ترین شهر قزاقستان، آلماتی گسترش یافت. نارضایتی فزاینده از دولت و رئیس‌جمهور سابق نورسلطان نظربایف نیز تأثیر زیادی در این تظاهرات داشت. از آنجایی که هیچ گروه مخالف مردمی علیه دولت قزاقستان وجود ندارد، به نظر می‌رسد که ناآرامی‌ها مستقیماً توسط شهروندان انجام شده باشد. در پاسخ، رئیس‌جمهور قاسم جومارت توقایف وضعیت فوق‌العاده را در استان مین‌قشلاق و آلماتی اعلام کرد که از ۵ ژانویه ۲۰۲۲ لازم الاجرا بوده است. کابینه عسکر مامین (نخست‌وزیر) در همان روز استعفا داد. وضعیت اضطراری به سرعت در کل قزاقستان تمدید شد. در پاسخ به درخواست قاسم جومارت توقایف، سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) - ائتلاف نظامی روسیه و کشورهای متحدش که شامل ارمنستان، بلاروس، قرقیزستان، تاجیکستان و خود قزاقستان است - با استقرار نیروها در قزاقستان موافقت کردند. هدف آن حفظ صلح اعلام گردید. پلیس محلی گزارش داد که با مهاجمین مقابله شده است. این در حالی است که رئیس‌جمهور سابق نظربایف از ریاست شورای امنیت قزاقستان برکنار شده است. به عنوان یک امتیاز، رئیس‌جمهور توقایف گفته است که سقف قیمت بنزین وسایل نقلیه ۵۰ تنگه در هر لیتر به مدت ۶ ماه بازگردانده شده است. در ۷ ژانویه، او در بیانیه‌ای گفت: «دستورهای قانون اساسی تا حد زیادی در تمام مناطق کشور برقرار شده است. او همچنین اعلام کرد که به سربازان دستور داده است تا از نیروی مرگبار بر علیه معترضان استفاده کنند و به آنها اجازه داده است. دستورالعمل «تیراندازی برای کشتن» بدون هشدار را اعمال نمایند، توقایف معترضان را «راهزن و تروریست» می‌خواند و می‌گوید که استفاده از زور برای «متوقف کردن تظاهرات» ادامه خواهد داشت.[۵][۶][۷][۸] در طول اعتراضات، ۱۶۴ تن کشته و ۹٬۹۰۰ نفر دستگیر شدند.[۹][۱۰]
پیش‌زمینه
[ویرایش]به دنبال انحلال اتحاد جماهیر شوروی، افراد ثروتمندی که با دولت پیشین شوروی ارتباط داشتند، از رفتارهای ویژه‌ای برخوردار شدند و با خصوصی‌سازی و مالکیت زمین‌های دارای منابع باارزش ثروت بیشتری دریافت کردند.[۱۱] پس از انحلال شوروی، نورسلطان نظربایف نخستین رئیس‌جمهور کشور شد و از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹ این مقام را در دست داشت.[۱۲] در این هنگام، جامعه جهانی انتخاباتی که در قزاقستان رخ می‌داد را منصفانه نمی‌دانستند.[۱۲] به گفته دیلی تلگراف، نظربایف با اقتدارگرایی و خویشاوندسالاری بر کشور فرمانروایی می‌کرد.[۱۳]
در این هنگام، قزاقستان یکی از قدرتمندترین اقتصادهای آسیای میانه شد و تا میانه دهه ۲۰۱۰ میلادی، بخش بزرگی از اقتصاد آن از فروش نفت به دست میامد.[۱۴] قزاقستان همچنین ۷۰ درصد ذخایر اورانیوم جهان را در کشور خود داشت.[۱۱] با اینکه اقتصاد رشد کرده بود، ثروت به‌طور عادلانه میان جمعیت تقسیم نشد. حداقل دستمزد افراد عادی در قزاقستان کمتر از ۱۰۰ دلار بود و فراگیری نابرابری اقتصادی نیز دیده می‌شد.[۱۱] در سال ۲۰۱۲، مجمع جهانی اقتصاد فساد را بزرگ‌ترین مشکل کسب و کارها در کشور دانست،[۱۵] و بانک جهانی قزاقستان را در کنار کشورهای آنگولا، بولیوی، کنیا و لیبی به عنوان کانون فساد معرفی کرد.[۱۶] در سال ۲۰۱۳، آفتن‌پوستن، به نقل‌قول از فعال حقوق بشر دنس یواگا نوشت «در قزاقستان سرمایه نفتی وجود دارد، اما هیچ‌کس نمی‌داند درآمد آن چگونه مصرف می‌شود.»[۱۷] در پی رسوایی‌های گوناگون بانک‌های فراملی، قزاق‌های ثروتمند به کشورهای خارجی و به‌ویژه بریتانیا کوچیدند.[۱۱] در سال ۲۰۱۸، کردیت سوئیس قزاقستان را از ۱۷۴ کشور، در رتبه ۱۶۹ توزیع درآمد قرار داد.[۱۸] تا سال ۲۰۲۲، ۵۵ درصد از قزاق‌های ثروتمند، سرمایه کشور را در دست داشتند.[۱۱]
گاهشمار اعتراضات
[ویرایش]روز چهارم ژانویه
[ویرایش]اعتراضات و ناآرامی‌ها از شامگاه چهارم ژانویه شدت گرفت و در پی آن رئیس‌جمهوری قزاقستان در واکنش به اعتراضات مردمی اعلام کرد: با این کارها دولت من سقوط نمی‌کند.[۱۹]
روز پنجم ژانویه
[ویرایش]در پی ادامه اعتراضات سراسری در قزاقستان به افزایش قیمت سوخت، شهرداری پایتخت و کاخ ریاست جمهوری این کشور اشغال شدند. .[۲۰]
در این روز از اعتراضات، کابینه دولت قزاقستان منحل شد[۲۱]
در پی شدت گرفتن اعتراضات، خانه رئیس‌جمهور آتش زده شد.[۲۲]
روز ششم ژانویه
[ویرایش]اعتراضات در قزاقستان منجر به بروز خشونت، آتش کشیده شدن خانه رئیس‌جمهور و لغو پروازها شده است، اینترنت در این کشور قطع شده و روس‌ها در حال انتقال نیروهای حافظ صلح هستند. .[۲۳]
به گفته منابع خبری در این روز ده‌ها قزاق توسط پلیس کشته شدند.[۲۴]
در پی ناآرامی‌ها در قزاقستان، دبیرخانه سازمان پیمان جمعی آسیای میانه به رهبری روسیه تصمیم گرفت نیروهای نظامی شامل واحدهایی از روسیه، را تحت عنوان «نیروی حافظ صلح» برای کمک به سرکوب معترضان و تثبت اوضاع به قزاقستان اعزام کند. به این ترتیب، بار دیگر شاهد حضور و مداخله نظامیان روسیه برای حفظ حکومت‌های متحد ولادیمیر پوتین، این بار در «خارج نزدیک» در منطقه آسیای میانه هستیم.[۲۵]
روز هفتم ژانویه
[ویرایش]با ادامه اعتراضات و ناآرامی‌ها، رئیس‌جمهور قزاقستان فرمان حمله مرگبار صادر کرد.[۲۶]
رئیس‌جمهور قزاقستان همچنین گفت که هیچ گفت و گویی در کار نیست.[۲۷]
شدت اعتراضات، دستور حکومت نظامی و فشار برای خانه نشینی مردم باعث شد، شهروندان قزاق شبانه پول‌ها از بانک‌ها بیرون بکشند.[۲۸]
روز هشتم ژانویه
[ویرایش]ناآرامی‌ها و اعتراضات ادامه یافت و در این بین نخست‌وزیر دستگیر و رئیس‌جمهور سابق از ریاست مادام العمر شورای امنیت استعفا کرد همچنین هزاران معترض نیز دستگیر شدند[۲۹]
روز نهم ژانویه
[ویرایش]وزارت کشور قزاقستان از دستگیری ۵ هزار و ۱۳۵ نفر در جریان حوادث اخیر در این کشور خبر داد و از زخمی شدن ۱۳۰۰ نیروی نظامی نیز گفت.[۳۰]
روز دهم ژانویه
[ویرایش]پس از پنج روز قطع کامل اینترنت در آلماتی، رسانه‌ها از اتصال موقت و محدود اینترنت در برخی ادارات دولتی این شهر خبر دادند.[۳۱]
مشاور رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و رئیس‌جمهور قزاقستان اعتراضات را حملهٔ ترویستی اعلام کردند و معترضان را تروریست نامیدند.[۳۲]
روز یازدهم ژانویه
[ویرایش]قزاقستان به آرامش رسید. براساس جدیدترین خبرها زندگی در شهر آلماتی، بزرگ‌ترین شهر و پایتخت سابق قزاقستان به حالت عادی بازگشته است. وسایل نقلیه عمومی فعالیت خود را در سطح شهر از سر گرفته‌اند و رفتگران مشغول تمیز کردن صحنه‌های خشونت و درگیری‌های هفته گذشته دیده می‌شوند.[۳۳]
رئیس‌جمهور قزاقستان آمادگی خود را برای انجام اصلاحات سیاسی اعلام کرد.[۳۴]
واکنش‌ها
[ویرایش]- دولت طالبان در واکنش به اعتراضات قزاقستان اعلام کرد: حکومت و معترضان در قزاقستان از راه گفتگو و مسالمت‌آمیز مشکلات را حل کنند و وزارت خارجه طالبان می‌گوید که وضعیت جاری در قزاقستان را از نزدیک زیر نظر دارد.[۳۵]
- ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه گفت: مسکو هرگز اجازهٔ شکل‌گیری بی‌ثباتی و انقلاب‌های رنگی را در قزاقستان نخواهد داد و حضور نیروهای روسی را مانع تضعیف حاکمیت این کشور دانست.[۳۶]
.jpg)
منابع
[ویرایش]- ↑ Hopkins, Valerie; Nechepurenko, Ivan (2022-01-05). "Russia-Allied Forces to Intervene as Unrest Sweeps Kazakhstan". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-01-06.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام227killedوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "Kazakh President Announces CSTO Troop Withdrawal, Appoints New PM". RadioFreeEurope/RadioLiberty. Retrieved 2022-01-11.
- ↑ "Russia-Led Military Alliance Completes Withdrawal From Kazakhstan". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-19.
- ↑ Lillis, Joanna (2022-01-03). "Kazakhstan: Gas price hike fuels Zhanaozen protests". eurasianet.org (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-04.
- ↑ "Sharp Energy Price Hike Triggers Protests In Kazakhstan". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). 2022-01-03. Retrieved 2022-01-04.
- ↑ "Kazakhstan government's resignation fails to quell protests". Reuters. Retrieved 5 January 2021.
- ↑ "Kazakhstan protests: government resigns amid rare outbreak of unrest". the Guardian (به انگلیسی). 2022-01-05. Retrieved 2022-01-05.
- ↑ "Nearly 8,000 detained in Kazakhstan over violent protests". AP NEWS (به انگلیسی). 2022-01-10. Retrieved 2022-01-11.
- ↑ "Kazakh President Announces CSTO Troop Withdrawal, Appoints New PM". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-11.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ ۱۱٫۴ Kantchev, Georgi (7 January 2022). "Kazakhstan's Elite Got Richer on Natural Resources. Then Came the Unrest". The Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. Retrieved 8 January 2022.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامGuardian_Moscow_led_allianceوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Redmayne, Nick (16 December 2021). "The truth about the world's most misunderstood country". The Daily Telegraph. ISSN 0307-1235. Archived from the original on 5 January 2022. Retrieved 5 January 2022.
- ↑ "IMF Executive Board Article IV consultation1 with Kazakhstan". imf.org. International Monetary Fund. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 14 February 2016.
- ↑ OECD Investment Policy Reviews بایگانی‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine, p. 112, OECD, 2012
- ↑ Oil, Cash and Corruption بایگانی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine The New York Times 5 November 2006
- ↑ Observatører fra tidligere Sovjet jakter på valg-juks بایگانی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Aftenposten.no (10 September 2013) Retrieved 8 March 2014
- ↑ Anthony Shorrocks; Jim Davies; Rodrigo Lluberas (October 2018). "Global Wealth Report". Credit Suisse.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) October 10, 2018 article: Global Wealth Report 2018: US and China in the lead بایگانی‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine Report[پیوند مرده]. Databook[پیوند مرده]. Downloadable data sheets See Table 3.1 (page 114) of databook for mean and median wealth by country - ↑ «اعتراضات در قزاقستان / رئیس‌جمهور: با این کارها دولت سقوط نمی‌کند». مملکت آنلاین. ۱۵ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۵ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «به دلیل گران شدن بنزین: شهرداری پایتخت و کاخ ریاست جمهوری قزاقستان اشغال شدند». مملکت آنلاین. ۱۵ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۵ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «در پی اعتراضات مردمی، کابینه دولت قزاقستان منحل شد». مملکت آنلاین. ۱۶ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «معترضان، خانه رئیس‌جمهور قزاقستان را آتش زدند». مملکت آنلاین. ۱۶ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «ادامه اعتراضات در قزاقستان: خانه رئیس‌جمهور آتش زده شد / پروازها لغو شد / روسیه نیروهای کمکی اعزام می‌کند». مملکت آنلاین. ۱۶ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «پلیس قزاقستان، ده‌ها معترض را کشت». مملکت آنلاین. ۱۶ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «مداخله نظامی روسیه در قزاقستان؛ آیا پوتین تکرارگر پیمان ورشو است؟». یورونیوز. ۱۶ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۴۰۰.
- ↑ «آخرین اخبار از اعتراضات قزاقستان / فرمان حمله مرگبار صادر شد / گفت و گو نمی‌کنیم». مملکت آنلاین. ۱۷ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «رئیس‌جمهوری قزاقستان: به پلیس فرمان تیر بدون اخطار و مجوز کشتن داده‌ایم تا شورش تمام شود». یورونیوز. ۱۷ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۴۰۰.
- ↑ «آخرین اخبار از اعتراضات قزاقستان / فرمان حمله مرگبار صادر شد / گفت و گو نمی‌کنیم». مملکت آنلاین. ۱۷ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «دستگیری ۴۰۰۰ معترض در قزاقستان / استعفای رئیس مادام‌العمر شورای امنیت / نخست‌وزیر سابق بازداشت شد». مملکت آنلاین. ۱۸ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۸ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «آمار دستگیری‌ها در قزاقستان به ۵۱۳۵ نفر رسید». مملکت آنلاین. ۱۹ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۹ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ «قزاقستان به آرامش رسید / پایان اعتراضات و آغاز خروج نیروهای روسی». مملکت آنلاین. ۲۰ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۰ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «رئیس‌جمهور قزاقستان قول اصلاحات داد». مملکت آنلاین. ۲۰ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۰ دی ۱۴۰۰.[پیوند مرده]
- ↑ «واکنش وزارت خارجه طالبان به حوادث قزاقستان». خبرگزاری مهر. ۱۷ دی ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۴۰۰.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۲.