احمد وفادار

احمد وفادار (زادهٔ ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۰۶ در داوودلی قوچان درگذشته ۴ اسفندماه سال ۱۳۸۳ در مشهد)، کشتی‌گیری از خطه خراسان قوچان بود که در سالهای ۱۳۲۹، ۱۳۳۰ و ۱۳۳۱ با شکست رقبای سرسخت خود همانند غلامرضا تختی، عباس زندی و… توانست عنوان پهلوانی کشور سه بار پیاپی کسب کند و صاحب بازوبند پهلوانی ایران زمین شود و لقب پهلوان ابدی ایران را گرفت. در مسابقات جهانی توکیو ۱۹۵۴، ملکه ژاپن به وی لقب قوی‌ترین مرد دنیا را داد. احمد وفادار در مسابقات قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۱ هلسینکی فنلاند، بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۲ هلسینکی فنلاند و مسابقات قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۴ توکیو ژاپن، در وزن هشتم عضو تیم ملی کشتی آزاد ایران بود. وی چون کارمند راه آهن بود در مسابقات کشتی آزاد راه آهن های جهان در سال ۱۹۶۷ شرکت کرد و مقام اول را کسب کرد. احمد وفادار جزو معدود کشتی‌گیرانی است که در کشتی آزاد، کشتی فرنگی و کشتی پهلوانی صاحب مدال طلا شده. در سال ۱۳۷۳ مدال ها و بازوبند پهلوانی او که در موزه آستان قدس بود به طرز مشکوکی ناپدید شد. احمد وفادار دارای ۳ فرزند دختر و ۵ فرزند پسر بوده‌است و همسرش زهرا سلطانی «یارِ وفادار» در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ داره فانی را وداع گفت. وی صاحب دیپلم افتخار اتحادیه جهانی المپین‌ها و بازوبد پهلوانی است.

اولین پهلوانی که بازوبند پهلوانی ایران زمین را به‌طور ابدی تصاحب کرد
احمد وفادار
°• «پهلوان ابدی ایران» •°

پهلوان احمد وفادار در دوران قهرمانی
اطلاعات شخصی
لقب(ها)	(پهلوان ابدی ایران)، (سپه سالار کشتی ایران)، (کوه عضله)
تیم ملی	تیم ملی کشتی آزاد ایران
زاده	۱۵ خردادماه سال ۱۳۰۶ روستای داوودلی قوچان
درگذشته	۴ اسفندماه سال ۱۳۸۳ (۷۷ سال) مشهد
آرامگاه	حرم امام رضا، صحن آزادی، بلوک ۲۸۶
پیشه	ورزشکار
قد	۱٫۷۵
ورزشی
کشور	ایران
ورزش	کشتی
رویداد(ها)	کشتی آزاد کشتی فرنگی کشتی پهلوانی کشتی با چوخه
مربی	ابوالقاسم سخدری حبیب‌الله بلور
فینال‌های جهانی	قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۱ قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۴
فینال‌های ملی	پهلوان ایران (۴): ۱۳۲۹ ،۱۳۳۰، ۱۳۳۱، ۱۳۳۸
فینال‌های المپیک	بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۲
سابقه مدال رویداد اول دوم سوم پهلوانی پایتخت ۳ ۱ – کشتی فرنگی ۴ ۲ – کشتی آزاد ۲ ۱ ۳ کشتی باستانی ۳ – – مجموع ۱۲ ۴ ۳ به نمایندگی از ایران کشتی آزاد مردان مسابقات جهانی کشتی {{نفر چهارم}} {{نفر پنجم}} بازی‌های المپیک کشتی پهلوانی به نمایندگی از مشهد پهلوانی پایتخت، تهران ۱۳۲۹ +۸۷ ک‌گ پهلوانی پایتخت، تهران ۱۳۳۰ +۸۷ ک‌گ پهلوانی پایتخت، تهران ۱۳۳۱ +۸۷ ک‌گ پهلوانی پایتخت، تهران ۱۳۳۸ +۸۷ ک‌گ راه آهن های جهان به نمایندگی از ایران کشتی آزاد قهرمانی راه آهن های جهان، فنلاند ۱۹۶۷ +۸۷ ک‌گ کشتی فرنگی به نمایندگی از مشهد کشتی فرنگی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۲۸ +۸۷ ک‌گ کشتی فرنگی قهرمانی کشور، اراک ۱۳۳۰ +۸۷ ک‌گ کشتی فرنگی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۰ +۸۷ ک‌گ کشتی فرنگی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۱ +۸۷ ک‌گ کشتی فرنگی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۲ +۸۷ ک‌گ کشتی فرنگی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۴ +۸۷ ک‌گ کشتی آزاد به نمایندگی از مشهد کشتی آزاد قهرمانی کشور، اراک ۱۳۳۰ +۸۷ ک‌گ کشتی آزاد قهرمانی کشور، شیراز ۱۳۳۸ +۸۷ ک‌گ کشتی آزاد قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۰ +۸۷ ک‌گ کشتی آزاد قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۱ +۸۷ ک‌گ کشتی آزاد قهرمانی کشور، تهران ۱۳۴۲ +۸۷ ک‌گ کشتی آزاد مسابقات کارگری کشوری، تهران ۱۳۴۲ +۸۷ ک‌گ قهرمانی کشتی باستانی ۶ وزن باستانی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۲۹ +۸۷ ک‌گ کشتی باستانی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۳۰ +۸۷ ک‌گ کشتی باستانی قهرمانی کشور، تهران ۱۳۳۱ +۸۷ ک‌گ

مجسمه احمد وفادار در بلوار هاشمیه مشهد

میدان پهلوان احمد وفادار در بلوار هاشمیه مشهد

پهلوان احمد وفادار در کنار افتخاراتش

ورزش باستانی

احمد وفادار ورزش باستانی را در اواخر دهه ۲۰ آغاز کرد و با افرادی همچون غلامرضا تختی، شعبان جعفری، مهدی یعقوبی، یعقوبعلی شورورزی، محمد خادم و حمید توکل همدوره بود و با آنها ورزش میکرد.وی تا قبل از دوران بیماری این ورزش را ادامه میداد. قبل از اینکه حکم زنگ از در برای پیشکسوتان نیز صادر شود این حکم فقط متعلق به صاحبان بازوبند پهلوانی بوده که تعداد آنها در ایران انگشت شمار بود از جمله احمد وفادار که به علت داشتن بازوبند پهلوانی ایران زمین به هنگام ورود از در زورخانه مرشد برای او ضرب و زنگ میزد.از احمد وفادار به عنوان یکی از شاخص ترین باستانی کاران خراسان و ایران یاد می‌شود.

احمد وفادار در حال انجام چرخ باستانی در زورخانه

میل‌گیری پهلوان احمد وفادار، دهه ۳۰

آلبوم عکس

احمد وفادار دهه ۳۰

احمد وفادار در حال اجرای فن کنده بر روی حریف ترک

احمد وفادار در دروان حضورش در تیم ملی کشتی ایران

احمد وفادار در کنار افتخاراتش دهه ۴۰

دوران کودکی و نوجوانی

در شناسنامه احمد وفادار تاریخ تولد روز پانزده خرداد ماه سال ۱۳۰۶ ثبت شده‌است اما وی حداقل ۲ سال بزرگتر از سنی داشت که در شناسنامه اش قید شده بود احمدوفادار که ترک زبان بود و از ترکان خراسان بود و محل تولدش هم روستای داودلی شهرستان قوچان است. احمد در خانواده عشایر چشم به جهان گشود و در ایام کودکی پدرش (علی) را از دست داد. مادرش (زینب) که اهل نوخندان بود، پس از چند ماه اقامت در روستا ناچار شد فرزندانش را به نوخندان ببرد. وقتی پس از ماه‌ها سکونت در نوخندان به فکر صدور شناسنامه برای فرزندانش افتاد، نمی‌دانست که چه فامیلی را درنظر بگیرد. کارمند اداره ثبت احوال که در جریان فداکاری و وفاداری زینب قرار داشت، با هماهنگی زینب فامیل «وفادار» را انتخاب و ثبت کرد.

احمد فوادار

احمد وفادار مانند اکثر نوجوانان مناطق شمالی خراسان از سن هشت – نه سالگی به کشتی چوخه‌ای روی آورد و در زمین خاکی زورآزمایی کرد. در نوجوانی کشتی چوخه را آغاز کرد. پس از مدتی در میدان‌ها کشتی حاضر و با حریفان خود در درگز مبارزه کرد و با پهلوان علی مشایخی کشتی گرفت و بر او غلبه کرد و از آن تاریخ به بعد در کشتی چوخه مطرح گردید.

در سال‌های ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ جهت خدمت سربازی به مشهد اعزام شد و در سربازخانه بین کشتی‌گیران چوخه درخشید. چون شادروان پهلوان ابوالقاسم سخدری که مسئولیت ورزش لشکر را عهده‌دار بود متوجه حضور سربازی بسیار قوی و آشنا به فنون کشتی چوخه که بر تمام حریفان خود غلبه نموده بود، شد. او را به سالن کشتی آزاد برده و با آموزش فنون کشتی آزاد و فرنگی آشنا کرد و مرتب با او به تمرین کشتی ادامه داد و متوجه شد که وفادار فوق‌العاده قوی و شجاع است.

ورود به تیم ملی کشتی ایران

پهلوان اولی ایران

سال ۱۳۲۹ در مسابقه‌های پهلوانی کشور شرکت نمود. در آن زمان بازوبند پهلوانی نزد پهلوان عباس زندی بود. وفادار توانست با غلبه بر عباس زندی موفق به کسب بازوبند پهلوانی سال ۱۳۲۹ شود.

کشتی فینال پهلوانی پایتخت ۱۳۲۹

محمدرضا پهلوی در حال بستن بازوبند پهلوانی به بازوی احمد وفادار ۱۳۲۹

وفادار در سال ۱۳۳۰ با حسن حجازی ملقب به حسن کوره پز کشتی میگیرد و پس از ۱۵ دقیقه از مسابقه حسن کوره پز مسابقه را به او واگذار می‌کند و وفادار برای سال دوم موفق به کسب بازوبند پهلوانی میشود.

کشتی فینال پهلوانی پایتخت ۱۳۳۰

محمدرضا پهلوی در حال بستن بازوبند پهلوانی به بازوی احمد وفادار ۱۳۳۰

در سال ۱۳۳۱ تمام پهلوانان تصمیم می‌گیرند که بازوبند را از وفادار بگیرند و نگذارند که سه ساله شود و تمام دست‌اندرکاران فدراسیون کشتی از غلامرضا تختی می‌خواهند که در این مسابقه شرکت نماید که وی قبول نکرده و می‌گوید که «من با وفادار دوستی و رفاقت بسیار نزدیکی دارم». ولی دوستان از او می‌خواهند کشتی بگیرد. احمد وفادار متوجه می‌شود که غلامرضا تختی هم در این مسابقه شرکت خواهد کرد. دیدار تختی و وفادار در مدرسه دارالفنون تهران برگزار شد و همه جمعیت منتظر تماشای کشتی دو پهلوانی بودند که روی تشک رفته بودند. گل کشتی را آقای جعفر شیرخدا خواند و همه جمعیت فکر می‌کردند که تختی برنده مسابقه خواهد شد اما وفادار که به کشتی پهلوانی و چوخه تسلط کامل داشت با فن کنده بر حریف غلبه نمود و تختی را ضربه فنی نمود و برای همیشه صاحب بازوبند شد. پس از اتمام این مسابقه دوستداران غلامرضا تختی نگذاشتند که هیچ عکسی از آن مسابقه منتشر شود. از آن تاریخ به بعد پهلوان وفادار عضو تیم ملی شده و در مسابقات جهانی و المپیک شرکت کرد.

پهلوان احمد وفادار،سه عنوان پهلوانی (۱۳۲۹_۱۳۳۱) با لقب «پهلوان ابدی ایران»

اولین کسی که توانست سه سال پیاپی(۱۳۲۹٬۱۳۳۰٬۱۳۳۱) عنوان پهلوانی پایتخت را کسب کند پهلوان احمد وفادار بود

قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۱

وی در مسابقات جهانی هلسینکی ۱۹۵۱ نیز شرکت داشته، وی از قسمت زانو دچار مصدومیت شد و با این حال به انتخابی رفت و با زانو مصدوم شادروان پهلوان حسن حجازی، پهلوان معصومی و پهلوان تیموری را شکست داد و راهی هلسینکی شد، و با همین زانو محرم جانداش قهرمان سنگین‌وزن جهان از ترکیه را شکست داد سپس با آرسن مکوکیشویلی ۱۶۰ کیلویی که ۷۰ کیلو از وی سنگین تر بود کشتی گرفت و مساوی شدند ولی نمی‌شد مساوی شوند و به همین دلیل داوران یک چراغ به آرسن مکوکیشویلی دادند در نتیجه مکوکیشویلی دو چراغ و وفادار یک چراغ و وفادار شکست خورد، پس از اتمام مسابقه روزنامه چی‌های فنلاندی به دور وفادار ریختند و دور سینه و کمر وی را اندازه گرفتند و به وی لقب کوه عضله را دادند که تیتر روزنامه‌ها شد

لوح شرکت در مسابقات جهانی کشتی آزاد ۱۹۵۱

بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۲

وی در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۲ در وزن +۸۷ شرکت کرده‌است، وفادار در مرحله اول مقابل تایسو کانگاسنیمی فنلاندی با ضربه فنی شکست خورد، در مرحله دوم نیز با شکست در مقابل عرفان آتان کشتی‌گیر اهل ترکیه از دور مسابقات خارج شد.

قهرمانی کشتی جهان ۱۹۵۴

در مسابقات جهانی توکیو ژاپن ۱۹۵۴ حریفان خود شکست داد تا اینکه دوباره به آرسن مکوکیشویلی برخورد، اینبار نیز مساوی شدند اما داوران مکوکیکشویلی را برنده اعلام کردند، وفادار نیز اعتراض کرد ولی پاسخی نگرفت، ملکه ژاپن از قضیه مطلع شد و دستور داد عکس وی را درون بشقاب‌های چینی چاپ کنند و به وی لوح تقدیر و لقب «قوی‌ترین مرد دنیا» را داد.

.

لوح تقدیر ملکه ژاپن

بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۵۶

احمد وفادار به المپیک ملبورن ۱۹۵۶ دعوت شده بود، که متأسفانه به علت پیش آمدن مشکلاتی موفق به شرکت در آن نشد و به جای وی حسین نوری (کشتی‌گیر آزادکار) به المپیک اعزام شد. جالب است بدانید که آرسن مکوکیشویلی (گربه سیاه احمد وفادار) که در سه سال حضور احمد وفادار در مسابقات جهانی و المپیک مانع از مدال گرفتن احمد وفادار شد در این دوره از بازیهای المپیک حضور نداشت و احتمال گرفتن مدال المپیک توسط احمد وفادار زیاد بود که متأسفانه نشد.

دعوتنامه المپیک ملبورن ۱۹۵۶

قهرمانی راه آهن های جهان ۱۹۶۶

احمد وفادار به علت اینکه کارمند راه آهن خراسان بود به مسابقات کشتی راه آهن های جهان اعزام شد. مسابقات در سال ۱۹۶۶ در هلسینکی فنلاند برگزار میشد و احمد وفادار موفق به کسب مقام اول جهان شد.

خصلت‌های پهلوانی

احمد وفادار منش پهلوانی داشت، به کوچک و بزرگ احترام می‌گذاشت، برای آزادی زندانیان بدون عمد از دهه ۴۰ تا اواخر دهه ۷۰ فعالیت می‌کرد، در خانه اش به روی افراد نیازمند و گرفتار باز بود، برای افراد بیکار شغل پیدا می‌کرد و… به همین دلیل او را پهلوان احمد وفادار صدا می‌کنند.

بعد از مسابقات جهانی توکیو ژاپن ۱۹۵۴ تیم ملی کشتی ایران به نزد محمدرضا شاه برده شدند تا هر درخواستی از وی داشتند برایشان انجام دهد. وقتی شاه از احمد وفادار پرسید چی میخواهی وی در جواب گفت: سلامتی و هیچ چیز از شاه درخواست نکرد.

همچنین بعد از انقلاب به وی زمینی چند هزار متری به عنوان هدیه داده شد که همه آن را به کشتی گیران تیم خراسان که وضعیت خوبی نداشتند بخشید و برای خود هیچ چیزی باقی نگذاشت.

دزدیده شدن مدال و جام ها

«یا امام‌رضا، اگر در این مسابقه بر تختی غلبه کنم مدال‌ها و بازوبند پهلوانی‌ام را به تو اهدا می‌کنم». این جمله پهلوانی از پهلوانان ایران است که شاید کمتر ورزش‌دوستی شنیده باشد. احمد وفادار در سال ۱۳۳۱ در مسابقه نهایی کشتی پهلوانی در تهران مقابل جهان‌پهلوان تختی قرار گرفت. این پهلوان مشهدی در تهران غریب و دل‌شکسته بود که از امام‌هشتم درخواست کمک کرد و از معدود افرادی شد که در مقابل جهان پهلوان تختی به پیروزی رسید. با برد آن مسابقه پهلوان وفادار صاحب بازوبند پهلوانی شد و در سال ۱۳۳۷ به عهد خود وفا کرد؛ مدال‌ها و بازوبند خود را به موزه آستان قدس رضوی بخشید.

بعد از انقلاب از صدا و سیما برای فیلم‌برداری به خانه ما آمده بودند و خواستند تا عکس شاه که بازوبند را به دست پدرم می‌بست از روی دیوار برداشته شود. پدر من به این جریان واکنش نشان داد و قبول نکرد. او گفت «این عکس افتخار من است که آن زمان شاه مملکت بازوبندی به دست من بسته است». آنها با قهر خارج شدند و فیلم‌برداری هم نکردند. از همان زمان این بحث مطرح شد که پدر من شاه‌دوست است. بعد گفتند حالا که او شاه دوست است چرا باید او را مطرح کنیم.

وی افزود: شش هفت ماه بعد از آن ماجرا در سال ۱۳۷۳گروهی از آستان قدس به خانواده ما آمدند و خبر دزدیده شدن مدال‌ها و بازوبند را به پدرم دادند. آنها پرونده‌ای با چند عکس به پدرم نشان دادند که نشان می‌داد ویترین‌ها شکسته و مدال‌ها به سرقت رفته است. بازوبند، چهل و پنج مدال، دو جام و یک بشقاب که ملکه ژاپن دستور داده بود تا عکس پدرم روی آن چاپ شود و تمام زندگی ورزشی پدرم از دست رفته بود.

این سرقت در حالی اتفاق می‌افتاد که اشیائی با ارزش مالی بالاتر از مدال‌ها و بازوبند احمد وفادار در آن موزه قرار داشت. پدرم در جواب گفت: «من را بچه فرض کردید؟ در‌ موزه‌‌ای که پرنده نمی‌تواند پرواز کند مدال‌های من به سرقت رفته است؟». او سپس گفت که مدال‌ها دیگر به او تعلق ندارند و او آنها را به امام رضا هدیه داده است و حالا هم به هیچ کسی مظنون نیست. حتی این اتهام را وارد کردند که برادران من یعنی فرزندان پهلوان این مدال‌ها را سرقت کرده‌اند که پدرم بسیار ناراحت شد.

پیوند به بیرون

• فیلم کشتی حضور افتخاری پهلوان احمد وفادار پس از گرفتن بازوبند پهلوانی
• زندگی https://www.aparat.com/v/5aY7W زندگی نامه پهلوان احمد وفادار از زبان خودش
• https://aparat.com/v/1be2k کشتی پهلوانی بین احمد وفادار و حسین نوری

امیر ارسلان یاناری