برکه حاج اسدالله
| برکهٔ حاج اسدالله | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | برکهٔ حاج اسدالله |
| کشور | ایران |
| شهرستان | گراش |
| اطلاعات اثر | |
| نام‌های قدیمی | برکهٔ کشکول |
| کاربری | آب‌انبار، برکه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۳۴۰۶ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ |
برکهٔ حاج اسدالله یا برکهٔ کشکول واقع در شهرستان گراش، استان فارس کشور ایران در سال ۱۲۸۶ هجری قمری به همت حاج اسدالله فرزند دهباشی کربلائی، علیرضا گراشی ساخته شده‌است و پس از برکه کل گراش بزرگ‌ترین آب‌انبار گراش است.[۱] این اثر تاریخی در تابستان ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۲]
مشخصات بنا
[ویرایش]این آب‌انبار داری شش دهنه و دو مجرای ورودی و یک مجرای خروجی آب است که ساخت مخزن و طاق مجراهای ورودی و خروجی از سنگ و ملات ساروج استفاده شده، و در دیوار بدنه (شاوره)، طاق دهنه‌ها و سردرها سنگ و ملات گچ بکار رفته‌است که در بعضی از سردرها با گچ تزیین کاری شده‌است. طاق دهنه‌ها و سردرها، به شکل تیره‌دار است و طاق مجراهای ورودی و خروجی آب که سطح پایین‌تر از سایر دهنه‌ها و اندازه آنها نیز کوچک‌تر است به شکل هلالی ساخته شده‌است که دو مجرای ورودی در سمت شمالی و دو مجرای خروجی در سمت جنوبی تعبیه گردیده‌است. سقف آب‌انبار، به شکل گنبد عظیمی است که بر روی آن با مصالح سنگ، ملات گچ و اندود ساروج، گرفته شده‌است و سنگ پله‌های پاکنه (pakona) آن در بدنه شرقی تا انتهای مخزن ادامه دارد. در بالای طاق یکی از سردرها سنگ اوحی نصب گردیده و ابیاتی که شخص بانی سروده بر روی آن حک شده‌است:این بنا از تابستان ۱۳۸۰، از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در شمار آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
مالکیت
[ویرایش]با توجه به وقفی بودن بناهای ساخته‌شده توسط حاج‌اسدالله‌خان گراشی در دورهٔ قاجاریه، این بنا پس از انقلاب ۱۳۵۷، در مالکیت سازمان اوقاف و امور خیریه قرار گرفت. از دیگر بناهای این مجموعه می‌توان به برکه کل، مدرسه علمیه چهارده‌معصوم و حمام دهباشی اشاره کرد.
|
| |
نمایی از فروریختن گنبد برکه اسدالله (کشکول) در دی ۱۴۰۰
| ||
تخریب سقف
[ویرایش]در بارندگی دی‌ماه ۱۴۰۰، بخشی از سقف این آب‌انبار تاریخی که پیش‌تر دوست‌داران میراث فرهنگی دربارهٔ وضعیت نامناسبش هشدار داده شده بود، فروریخت.[۳] این درحالی بود که پیش‌تر سازمان اوقاف و امور خیریه و همچنین حسین حسین‌زاده، نماینده مجلس، از پیگیری وضعیت این بنا خبر داده بودند.[۴]
با توجه به نوع این سازهٔ تاریخی به نظر می‌رسد فروریختگی کنونی موجب ریزش کامل گنبد آن خواهد شد.
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ 1563 (۲۰۲۰-۰۹-۰۷). «ضربات انسان و زمانه بر پیکر برکه حاج اسدالله در گراش فارس». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۹.
- ↑ 1563 (۲۰۲۰-۰۹-۰۷). «ضربات انسان و زمانه بر پیکر برکه حاج اسدالله در گراش فارس». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۲۰.
- ↑ «هفت‌برکه | گریشنا» چهارشنبه‌ها با میراث ۸: نفس برکه حاج اسدالله به شماره افتاده‌است». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۹.
- ↑ «هفت‌برکه | گریشنا» نماینده برای برکه حاج اسدالله دست به کار شد». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۹.
منابع
[ویرایش]- نقل از کتابچه گردشگری گراش
- اطلاعات اهالی فرهنگ دوست فداغ (ر. ا)
