فلسفه رنسانس
تاریخ فلسفه |
---|
بر پایهٔ تمدن و مکان |
بر پایه دین |
بر پایه دوره و زمان |
بر پایه افراد شاخص |
|
بر پایه مکتب |
بر پایه روش فلسفی |
درگاه فلسفه |
فلسفه دوره رنسانس دورهای از تاریخ فلسفه اروپا در سدههای ۱۴ و ۱۵ میلادی بین قرون وسطی و عصرخرد است. این دوره مهم، به عنوان مرحله گذار از فلسفه قرون وسطی که تحت سلطه الهیات بود به فلسفه مدرن شناخته میشود. واژه رنسانس به معنای "تولد دوباره" است. این دوره به این دلیل به این نام خوانده میشود که متون فیلسوفان یونان و روم باستان دوباره مورد توجه قرار گرفته و جدایی از مکاتب قرون وسطایی اسکولاستیک محور کار فلسفی، قرار گرفت. فلسفه رنسانس و اومانیسم و همچنین مطالعات انسانیِ این دوره، در روش کار و تحقیق هنوز به سنتهای قرون وسطایی مرتبط بود، به این معنی که این روشها همچنان مبتنی بر گمانهآزینی و وابسته به متن بود، اما این روشها به تدریج به سوالات و روشهای علمی، که موضوع غالب فلسفه مدرن را تشکیل میدهند، گشوده شد. جنبش آموزشی اومانیسم رنسانس که عمدتاً بر ادبیات متمرکز بود، از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و تأثیر زیادی بر فلسفه این دوره داشت[۱]. از فیلسوفان شهیر و تاثیر گذار این این دوران میتوان به ماکیاولی، فرانسیس بیکن، گیمیستوس پلتو و نیکلاسِ کوسانوس اشاره نمود[۲].
در دوره رنسانس روشهای علمی تازه نخستین گام اساسی بشر بهسوی کشف یک دنیای تازه بود و راه را برای انقلاب علمی و فنی و اختراعات تازه و متفاوت گشود.
دوران نوزایی در حقیقت دوران آزادی انسان از قید و بند طبیعت و نیز جهل خود خواسته انسان بود. طبیعت دیگر چیزی نبود که ماورا انسان قرار گرفته باشد و انسان تنها چیزهایی دربارهاش میداند؛ بلکه طبیعت به موضوع کار، تجربه و کاربرد انسان تبدیل شد.
ویژگیهای آن[ویرایش]
- ۱- رنسانس فعالیت فکری را به عنوان یک کار لذت بخش اجتماعی تشویق میکرد و نه به عنوان تفکر محدود و محبوس که هدفی جز صیانت از یک مذهب معلوم و مشخص نداشته باشد.
- ۲- دستگاه فلسفه مدرسی را که به صورت غل و زنجیر فکری درآمده بود در هم شکست چرا که رنسانس مطالعه فلسفه افلاطون را احیا کرد و افلاطون را به جای ارسطو نشانید و بدین وسیله حداقل آن اندازه استقلال فکری که لازمه انتخاب میان افلاطون و ارسطو است را فراهم آورد.
لازم است ذکر شود که فلسفه مشاء در عصر رنسانس نیز مانند سدههای میانه همچنان در دانشگاهها تدریس میشد اما مهمترین امری که این فلسفه را از فلسفه مشائی قرون وسطی متمایز میکرد توجه رنسانسیان به زبان یونانی در مطالعه ارسطو بود. به این معنی که در دانشگاهها متون ارسطو را به زبان یونانی مطالعه و تدریس مینمودند.
جریانهای مطالعه افلاطون[ویرایش]
در مطالعه افلاطون در دوره رنسانس حداقل سه جریان عمده میتوان یافت:
- ۱- عدهای همچون پلتو (Pletho) افلاطون را از دیدگاهی غیر مسیحی مطالعه میکردند و تعلیم میدادند.
- ۲- عدهای دیگر مانند مارسیلیو فیچینو سعی میکردند که آراء افلاطون را با اعتقادات مسیحی جمع کرده و آن را تبیین کنند.
- ۳- افرادی نیز همچون کوپرنیکوس، گالیله و جوردانو برونو از آراء افلاطون و بهخصوص توجهاش به ریاضیات در بحثهای جهانشناسی استفاده میکردند.
پانویس[ویرایش]
- ↑ Eckhard Kessler: Die Philosophie der Renaissance: das 15. Jahrhundert, Beck, München 2008, 7, sowie Paul Oskar Kristeller: Humanismus und Renaissance. Band 2: Philosophie, Bildung und Kunst. Fink, München 1980, 31.
- ↑ "Philosophie der Renaissance und des Humanismus". Wikipedia (به آلمانی). 2023-08-10.
منابع[ویرایش]
- تاریخ فلسفه غرب نویسنده برتراند راسل (صفحه ۶۹۱ و ۶۹۲)
- شگفتی فلسفی نویسنده هریشژان (صفحه ۱۲۵)
- تاریخ فلسفه نویسنده محمد ایلخانی (صفحه ۵۶۵ و ۵۶۷ و ۵۶۸)