پرش به محتوا

طالبان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از جنبش طالبان)
برای گروه اسلامگرای پاکستانی، طالبان پاکستان را ببینید.
طالبان
بنیان‌گذاران
رهبر
هیئت حاکمشورای رهبری
تاریخ فعالیت
گروه(ها)عمدتاً پشتون‌ها؛[۲][۳] اقلیتی از تاجیک‌ها و ازبک‌ها[۴][۵]
مقرقندهار (۱۹۹۴–۲۰۰۱؛ ۲۰۲۱–اکنون)
مناطق فعالیتافغانستان
ایدئولوژیاکثریت:
اندازههسته اصلی
  • ۴۵٬۰۰۰ (برآورد ۲۰۰۱)
  • ۱۱٬۰۰۰ (برآورد ۲۰۰۸)[۱۹]
  • ۳۶٬۰۰۰ (برآورد ۲۰۱۰)[۲۰]
  • ۶۰٬۰۰۰ (برآورد ۲۰۱۴)[۲۱]
  • ۶۰٬۰۰۰ (برآورد ۲۰۱۷؛ بدون احتساب ۹۰٬۰۰۰ شبه‌نظامی محلی و ۵۰٬۰۰۰ عنصر پشتیبانی)[۲۲]
  • ۷۵٬۰۰۰ (برآورد ۲۰۲۱)[۲۳][۲۴][۲۵]
  • ۱۶۸٬۰۰۰ سرباز و ۲۱۰٬۱۲۱ نیروی پلیس و شبه‌نظامی طرفدار طالبان (ادعای طالبان در ۲۰۲۴)[۲۶]
بخشی از امارت اسلامی افغانستان (۲۰۲۱–اکنون، ۱۹۹۶–۲۰۰۱)
متحدانزیرگروه‌ها
متحدان دولتی
متحدان غیردولتی
مخالفانمخالفان دولتی و بین‌دولتی
مخالفان غیردولتی
درگیری‌ها و جنگ‌ها
اعلام‌شده به‌عنوان گروه تروریستی از سوی کانادا[۶۸]
 قزاقستان[۶۹]
 قرقیزستان[۷۰]
 روسیه[۷۱]
 تاجیکستان[۷۲]
 ترکیه[۷۳]
 امارات متحده عربی[۷۴][۷۵]
وبگاهalemarahenglish.af
بخشی از مجموعه مقالات دربارهٔ
جهادگرایی
بنیادگرایی اسلامی
سازمانهای جهادی برجسته
جهاد در آفریقا
جهاد در آسیا
جهاد در غرب

طالبان[۸۱][۸۲] به معنای طلبه‌ها (دانش‌آموختگان)[۸۳][۸۴][۸۵] که خود را امارت اسلامی افغانستان می‌نامند،[۸۶] یک جنبش و یک سازمان مذهبی-نظامی اسلام‌گرای دیوبندی متشکل از روحانیان اسلام‌گرای سنی در افغانستان است. کشورها و سازمان‌های متعددی آن را یک گروه تروریستی قلمداد کرده‌اند.[۸۷][۸۸] در سال ۲۰۲۱ برآورد شده است که طالبان، ۷۵٬۰۰۰ جنگجو داشته باشد.[۸۹] اعضای طالبان ادعا می‌کنند که هدفشان اعاده صلح و امنیت افغانستان، خروج سربازان خارجی و اعمال قرائت‌شان از شریعت است.[۹۰][۹۱][۹۲] طالبان در سطح بین‌الملل به دلیل کشتار مردم غیرنظامی افغان، تروریسم، تفسیر و اجرای شدید و خشن آن‌ها از احکام اسلام که منجر به برخورد وحشیانه با بسیاری از افغان‌ها شده، محکوم شده‌اند.[۹۳][۹۴] از لحاظ ایدئولوژیک، تفکر طالبانی بر روی بنیادگرایی اسلامی مبتنی بر دیوبندی،[۹۵] و قواعد و رسوم قوم پشتون همچون پشتونوالی است.[۲][۳][۸۴][۸۵]

طالبان پس از تصرف افغانستان، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱م با نام امارت اسلامی افغانستان تقریباً بر سه چهارم این کشور حکومت کرد. در این سال‌ها، تنها کشورهای پاکستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی طالبان را به رسمیت شناختند.[۶۸] طالبان پس از حمله آمریکا به افغانستان که موجب برکناری آنان از قدرت شد، از سال ۲۰۰۶ بار دیگر با بازآرایی خود به صورت جنبشی شورشی علیه دولت مورد حمایت آمریکای حامد کرزی و نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (آیساف) به رهبری ناتو جنگیدند. در پی سقوط کابل در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، طالبان دوباره قدرت را در افغانستان در دست گرفتند.

رهبر کنونی طالبان پس از کشته شدن ملا اختر منصور، از سال ۲۰۱۶ ملا هبت‌الله است.[۹۶][۹۷][۹۸] در ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ (۲۹ فوریه ۲۰۲۰) طالبان و ایالات متحده آمریکا در قطر، توافقنامه دوحه را امضا کردند.[۹۹]

طالبان و متحدانشان در طول سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، مرتکب کشتار جمعی غیرنظامیان افغان شدند، از تأمین غذا برای ۱۶۰٬۰۰۰ غیرنظامی گرسنه توسط سازمان ملل، جلوگیری کردند و با سیاست زمین سوخته، مناطق وسیعی از زمین حاصلخیز را سوزاندند و ده‌ها هزار خانه را ویران کردند. آن‌ها در طول حکومت خود، سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی مانند پرواز بادبادک و نگهداری پرندگان به عنوان حیوانات خانگی را ممنوع کردند[۱۰۰] و اقلیت‌های مذهبی و قومی را مورد تبعیض قرار دادند. طبق اعلام سازمان ملل متحد، طالبان و متحدان آنها مسئول ۷۶٪ از تلفات غیرنظامیان افغان در سال ۲۰۱۰، ۸۰٪ در ۲۰۱۱ و ۸۰٪ در ۲۰۱۲ بودند. طالبان همچنین دست به نسل‌کشی فرهنگی زده و بناهای تاریخی بسیاری از جمله بوداهای معروف ۱۵۰۰ ساله بامیان را تخریب کرده است.[۱۰۱][۱۰۲]

تاریخچه

مقالهٔ اصلی: پیشینه طالبان

مداخله شوروی (۱۹۷۸–۱۹۹۲)

پس از مداخله اتحاد جماهیر شوروی و اشغال افغانستان در سال ۱۹۷۹، مجاهدین افغان درگیر جنگ با نیروهای شوروی شدند.

محمد ضیاءالحق، رئیس‌جمهور پاکستان، ترس داشت که شوروی قصد دارد به بلوچستان پاکستان نیز حمله کند، بنابراین مختار عبدالرحمان را به عربستان سعودی فرستاد تا حمایت آن‌ها را از مقاومت افغانستان در برابر نیروهای شوروی به‌دست‌آورد. چندی بعد، سازمان سیا و دستگاه اطلاعاتی عمومی عربستان سعودی (GIP) بودجه و تجهیزات را از طریق سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (ISI) به مجاهدین افغانستان منتقل کردند.[۱۰۳]

حدود ۹۰٬۰۰۰ افغان، از جمله ملا عمر، در طول دهه ۱۹۸۰ تحت آموزش ISI پاکستان قرار گرفتند.[۱۰۳] کارول هیلن برند به این نتیجه رسید که طالبان گروهی از آن مجاهدین تحت حمایت ایالات متحده، عربستان و پاکستان هستند، او در این زمینه گفته: «غرب به مجاهدین در مبارزه با تصرف افغانستان توسط شوروی کمک کرد.» تقریباً اکثر رهبران اصلی طالبان قبلاً در جنگ شوروی و افغانستان برای جناح‌های حزب اسلامی خالص یا حرکت انقلاب اسلامی افغانستان جنگیدند.[۱۰۴]

۱۹۹۴ تا ۱۹۹۶: پیدایش و شروع فعالیت

در ۱۰ اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی در اوج جنگ‌های داخلی افغانستان گروهی وارد ولسوالی سپین‌بولدک، ولایت قندهار در جنوب افغانستان شدند و نام خود را «تحریک اسلامی طلبای کرام» نهادند. آن‌ها با تبلیغ شعارهای دینی اسلام مانند جهاد با شرک و کفر و اینکه هر کس کشته شود به بهشت خواهد رفت، پیروان زیادی از افغانستان و پاکستان پیدا کردند.

در بدو امر مردم افغانستان به این گروه خوشبین بوده و گمان می‌کردند، آن‌ها می‌توانند به جنگ‌های داخلی افغانستان پایان دهند.[۱۰۵]

۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱: حکومت بر افغانستان

پیشروی سریع

طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهان‌الدین ربانی بود، اشغال کردند. آن‌ها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار چهارمین ولایت مهم افغانستان را تصرف کردند. طالبان به پیشروی‌های خود ادامه داد و تعدادی از ولایات را بدون جنگ یکی پس از دیگری اشغال کردند که به ترتیب عبارتند از ولایت‌هایی همچون میدان وردک، لوگر، خوست، هرات، ننگرهار و کابل که با اندک درگیری‌ای تا تاریخ ۲۶ سپتامبر ۱۹۹۶ به تصرف خود درآوردند.

ورود به کابل

طالبان ۲۶ سپتامبر ۱۹۹۶ کابل پایتخت افغانستان را تصرف کردند. آنان به محض ورود؛ محمد نجیب‌الله، رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان و برادرش شاهپور احمدزی را کشتند و جنازه‌هایشان را در چهارراه آریانا در نزدیکی ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان آویزان و به نمایش گذاشتند. سپس به تدریج سه چهارم خاک افغانستان را متصرف شدند.

امارت اسلامی

طالبان سپس نام حکومت خود را امارت اسلامی افغانستان گذاشتند و تشکیلات خود را از طریق رادیو افغانستان اعلام کردند. کشورهای پاکستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی تنها سه کشوری بودند که طالبان را به رسمیت شناختند.[۶۸]

شیوه حکومت

مامور پلیس مذهبی طالبان در حال زدن زنان در ملأ عام، ۲۶ اوت ۲۰۰۱

طالبان با دیدگاهی بسته و با بازگشت به نگرش‌های مذهبی و زیر فشار قرار دادن مردم، موجب نارضایتی قشر زیادی از مردم افغانستان شدند. آن‌ها حکومت را از جمهوری اسلامی به امارت اسلامی تغییر داده و رهبر خود، ملا عمر، را به عنوان امیرالمؤمنین معرفی کردند. طالبان قطعنامه‌های پیاپی شورای امنیت را نادیده گرفتند و تعدادی از خارجیان را از کشور اخراج کردند.

حکومت طالبان با رادیو، تلویزیون، موسیقی، نقاشی، مجسمه‌سازی و آثار هنری مخالف بودند و تندیس‌های بودا در بامیان را که از جمله غنائم فرهنگی و باستانی افغانستان بود را منهدم ساختند. در آن زمان کریکت تنها ورزش مجاز در افغانستان به‌شمار می‌رفت.[۱۰۶] آنان به زنان اجازه نمی‌دادند تا بدون مرد محرم یا بدون حجاب از خانه‌هایشان بیرون بروند. مجازات لواط‌کاران و زناکاران، مرگ و سنگسار بود و دست کسانی که دزدی می‌کردند، قطع می‌شد. مردم را برای ادای نماز، به زور از مغازه‌هایشان به مساجد می‌فرستادند. ریش مردان در نظام طالبانی باید بلند می‌بود و موهای سرشان را می‌بایست کوتاه می‌کردند. هر چند طالبان پخش هرگونه اخبار دال بر اختلاف داخلی این گروه را پنهان نگاه می‌داشتند، اما گه‌گاه خبرهایی از اختلافات داخلی به بیرون درز می‌کرد. طالبان قشری و قبیله ای برخورد می‌کند. آن‌ها حتی با اخوانی‌ها و جماعتی‌ها و مودودی‌ها سر سازش ندارند.[۱۰۷]

حمله آمریکا، سرنگونی و شورش دوباره

رابطه با اسامه بن‌لادن و القاعده

اسامه بن لادن سرمایه‌دار اهل عربستان سعودی به بهانه کمک به طالبان یک سال بعد از استقرار نظام طالبان با هواپیمای شخصی خود وارد جلال‌آباد شد و مورد استقبال مقامات طالبان قرار گرفت. در پی حملات تروریستی همچون انفجار یواس‌اس کول و حملات ۱۱ سپتامبر، ایالات متحده القاعده را به سرکردگی بن لادن مسئول این حملات عنوان نموده و از گروه طالبان خواست تا وی را در اولین فرصت به آمریکا تحویل دهد، اما طالبان به هیچ وجه حاضر به تحویل اسامه بن لادن به آمریکا نشدند.

حمله آمریکا و شکست طالبان

مقالهٔ اصلی: جنگ در افغانستان (۲۰۰۱–اکنون)

با وقوع حملات ۱۱ سپتامبر و عدم تسلیم بن لادن به آمریکا از سوی طالبان، حمله به افغانستان در دستور کار آمریکا قرار گرفت. ایالات متحده آمریکا در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۰۱ به افغانستان حمله کرد. با همکاری اعضای جبهه مخالف طالبان (مجاهدین سابق علیه شوروی)، گروه طالبان شکست خورد و حامد کرزی رئیس‌جمهور دولت موقت افغانستان گردید.

بنابر اعلام سایت ویکی‌لیکس، در پی این حمله دولت ایتالیا برای حفاظت از نظامیان خود در برابر حملات تروریستی، به شبه نظامیان افغانستان پول پرداخته است. این پول چندین سال برای در امان ماندن نظامیان ایتالیایی از حملات طالبان، به شبه نظامیان افغانستان پرداخت شده است. بر این اساس، دولت آمریکا در زمان جرج بوش و از طریق رونالد اسپوگلی، سفیر خود در رم، بارها نگرانی خود را از این مسئله ابراز کرده است. هفته‌نامهٔ اسپرسو در آخرین شمارهٔ خود به وجود مدارک محرمانه‌ای اشاره کرده که نشانگر پرداخت پول توسط دولت ایتالیا به طالبان است. اسپوگلی در نامه‌ای که در اکتبر ۲۰۰۸ به واشینگتن ارسال کرده، دلیل همراهی ایتالیا با ناتو در جنگ افغانستان را اطمینان یافتن دولت این کشور از در امان بودن نظامیان خود از این طریق عنوان کرده است. سفیر آمریکا در رم، دولت‌های پیشین و کنونی ایتالیا را به دست داشتن در چنین اقدامی متهم کرده و در عین حال آورده است: «در گفتگویی که با سیلویو برلوسکونی در این مورد داشتم، او ابراز بی‌اطلاعی کرد.» طبق این گزارش، بدگمانی آمریکا به نظامیان ایتالیایی در افغانستان همچنان تا سال ۲۰۰۹ ادامه داشته است. اما در این سال در عملیاتی که علیه شبه نظامیان انجام شد، کشته و زخمی‌شدن نظامیان ایتالیایی همانند دیگر نظامیان ناتو تا حدودی به رفع این بدگمانی کمک کرده است.[۱۰۸]

پیدایش دوباره

در سال ۲۰۰۶ بار دیگر طالبان اعلام موجودیت نموده و با حاکمیت افغانستان مخالفت ورزیدند و به بیشتر قسمت‌های جنوب افغانستان به ویژه زابل، قندهار و هلمند نفوذ کرده و پس از ۲ سال آغاز به پیشروی به سمت پایتخت نمودند. طالبان پاکستان نیز در سال ۲۰۰۷ میلادی با هدف استقرار حکومت اسلامی و جاری کردن قوانین شرع در پاکستان، وارد مبارزه مسلحانه شدند. از طالبان پاکستان به عنوان شبکه‌ای متشکل از تعدادی گروه‌های تندروی محلی نام برده می‌شود. در غیاب ارتش افغانستان این نیروها توانستند به مرور برای خود کارخانه‌های اسلحه‌سازی و مهمات‌سازی ایجاد کنند. ناتوانی در بازسازی کشور و فساد حکومتی در بین مقامات جدید افغانستان، در کنار میلیون‌ها افغان بیکار بازگشته از ایران و پاکستان، موجب سرخوردگی افغان‌ها گشت و گرایش به سمت این نیرو را دوباره افزایش داد.[۱۰۵] دولت افغانستان بار دیگر دولت پاکستان را به حمایت از طالبان متهم نمود.

توافق با آمریکا

روز شنبه ۱۰ حوت (اسفند) ۱۳۹۸ برابر با ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان به نمایندگی از دولت ایالات متحده آمریکا با ملا برادر، معاون سیاسی طالبان توافق صلحی را امضاء کردند و رسانه‌ها از آن با عنوان «توافق تاریخی» یاد می‌کنند.[۹۹] اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان گفت که تمام مواد توافقنامه طالبان و آمریکا، مشروط است و این توافقنامه زمانی قابل تطبیق است که طالبان به تعهداتش عمل کند.[۱۰۹]

هجوم و بازگشتن به قدرت

مقاله‌های اصلی: هجوم طالبان (۱۴۰۰) و سقوط کابل (۱۴۰۰)
نقشه افغانستان نشان دهنده تهاجم طالبان به افغانستان.

در میانه سال ۲۰۲۱، طالبان در جریان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، تهاجم گسترده‌ای را صورت داد که کنترل بیش از نیمی از ۴۲۱ ولسوالی‌های افغانستان را تا ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۱، به‌دست‌آورد.[۱۱۰][۱۱۱]

در پی توافق‌نامه دوحه میان دولت ایالات متحده آمریکا با طالبان که منجر به خروج اغلب سربازان آمریکایی و ناتو از افغانستان در سال ۲۰۲۱ شد، طالبان حملات گسترده‌ای را آغاز کرد.[۱۱۲] در مراحل نخستین، طالبان با پیشروی در مناطق روستایی، تعداد ولسوالی‌های تحت کنترل خود را از ۷۳ به ۲۲۳ افزایش دادند.[۱۱۳] تا ۱۰ اوت طالبان بر ۶۵٪ از مساحت افغانستان چیره شد.[۱۱۴] از ششم تا پانزدهم ماه اوت، نیروهای طالبان بیست و نه مرکز ولایت از جمله قندوز و هرات را اشغال کردند. (تعداد کل مراکز ولایت در افغانستان ۳۴ است)[۱۱۵][۱۱۶] جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا تخمین زد در صورت عدم حمایت از نیروی‌های افغان، دولت افغانستان ظرف شش ماه آینده سقوط خواهد کرد.[۱۱۷][۱۱۸]

این حمله به خاطر دستاوردهای سرزمینی سریع طالبان،[۱۱۹][۱۲۰] و پیامدهای داخلی و بین‌المللی آن شناخته شده است.[۱۲۱] در ۱۰ اوت، مقامات آمریکایی تخمین زدند که کابل، پایتخت افغانستان، ظرف ۳۰ تا ۹۰ روز به دست طالبان سقوط می‌کند.[۱۲۲] در ۱۵ اوت، آسوشیتدپرس گزارش داد که طالبان به کابل رسیده‌اند و منتظر «انتقال» قدرت هستند.[۱۲۳] وزارت داخله افغانستان در بیانیه‌ای اعلام کرد که اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان تصمیم به تقسیم قدرت گرفته و دولت موقت با حضور طالبان تشکیل می‌شود.[۱۲۴] در همین حال، افراد طالبان میدان هوایی بگرام (فرودگاه) را محاصره و سپس نیروهای امنیتی آن را به طالبان تسلیم کردند. این پایگاه هوایی حدود ۵۰۰۰ زندانی طالبان و داعش و القاعده را در خود جای داده بود.[۱۲۵]

ایدئولوژی و اهداف

بخشی از سلسله مقالات درمورد
اسلام‌گرایی
مبادی
ایدئولوژی‌ها
بنیادگرایی اسلامی
مفاهیم
تأثیرات
جنبش‌ها
مدرسی

سیاسی

شبه‌نظامیان

متون کلیدی
سران حکومت
ایدئولوگ‌های کلیدی
انتقاد از اسلام‌گرایی
موضوعات مرتبط
نشان درگاه درگاه اسلام

طالبان، گروهی از روحانیان سنی هستند که عقاید خشک اسلامی با ریشه‌هایی در مکتب حنفی دیوبندی،[۱۰۷] دارد. طالبان قشری و قبیله‌ای برخورد می‌کند. آن‌ها حتی با اخوانی‌ها و جماعتی‌ها و مودودی‌ها سر سازش ندارند.[۱۰۷] بیشتر افراد گروه طالبان پشتون‌هایی هستند که در مناطق شمال غربی پاکستان و دو سوی خط دیورند زندگی می‌کنند.[۱۲۶]

احکام اسلامی دیوبندی

دارالعلوم دیوبندی در اوتار پرادش هند که دیوبندیه از آنجا نشات گرفت

رژیم طالبان احکام اسلام را در تطابق با فقه حنفی و فرمان‌های دینی ملا عمر تفسیر می‌کنند.[۱۲۷] طالبان گوشت خوک و الکل، بسیاری از انواع فناوری‌های مصرفی همچون موسیقی، [۱۲۸] تلویزیون، [۱۲۸] فیلمبرداری، [۱۲۸] و اینترنت، و همچنین بیشتر گونه‌های هنر از جمله نقاشی یا عکاسی، [۱۲۸] شرکت در ورزش، [۱۲۹] از جمله فوتبال و شطرنج;[۱۲۹] تفریح نظیر بادبادک بازی و نگهداشتن کبوتر یا دیگر حیوانات خانگی را نیز ممنوع کردند، و دیگر پرندگان بر اساس احکام طالبان ذبح شدند.[۱۲۹] سالن‌های سینما بسته شدند و به عنوان مسجد تغییر کاربری دادند.[۱۲۹] جشن گرفتن روز سال نو و نوروز ممنوع بود.[۱۳۰] برداشتن عکس و به نمایش درآوردن تصاویر و پرتره‌ها ممنوع شد، چرا که طالبان آن را نوعی از بت‌پرستی می‌دانستند.[۱۲۹] به دلیل خشونت طالبان علیه زنان، [۱۳۱] دختران از شرکت در مدارس و دانشگاه‌ها منع شدند، [۱۳۱] از آنان درخواست شد پرده را رعایت کنند و در بیرون از منزل یکی از اقوام مذکر شان همراه شان باشد، آنان که این محدودیت‌ها را نقض می‌کردند مجازات می‌شدند .[۱۳۱] مردان از تراشیدن ریش شان منع می‌شدند و ملزم بودند آن را مطابق میل طالبان بلند نگه دارند و بیرون از منزل عمامه بر سر بگذارند. .[۱۳۲][۱۳۳] نماز اجباری شده بود و آنان که به الزامات مذهبی پس از اذان احترام نمی‌گذاشتند دستگیر می‌شدند.[۱۳۲] قمار ممنوع بود، [۱۳۰] و دزدان با قطع دست یا پایشان مجازات می‌شدند.[۱۲۹] در سال ۲۰۰۰, ملا عمر رهبر طالبان رسماً تولید و قاچاق تریاک را در افغانستان ممنوع کرد. ;[۱۳۴][۱۳۵][۱۳۶] طالبان موفق شدند تا سال ۲۰۲۱ اکثریت تولید تریاک (۹۹٪) را محو کنند.[۱۳۵][۱۳۶][۱۳۷] در دوره حکومت طالبان استفاده‌کنندگان و قاچاقچیان مواد مخدر به شدت آزار می‌دیدند.[۱۳۴]

دیدگاه‌ها دربارهٔ بچه‌بازی

مقالهٔ اصلی: بچه‌بازی در افغانستان

رسم افغان بچه‌بازی، گونه ای از بردگی جنسی شاهدبازانه و میل جنسی به کودکان که به‌طور سنتی در بسیاری از ولایات افغانستان مرسوم بوده، در دوره حکومت شش ساله رژیم طالبان ممنوع بود.[۱۳۸] تحت حکومت امارت اسلامی افغانستان، بچه‌بازی، گونه ای از سوءاستفاده جنسی از کودکان بین مرد مسن تر و پسران خردسال رقصان در این کشور با مجازات اعدام[۱۳۹][۱۴۰] در این کشور مواجه بود.

این رسم در دوره حکومت جمهوری اسلامی غیرقانونی باقی ماند ولی مقررات به ندرت علیه مرتکبین قدرتمند اعمال می‌شد و گزارش شده پولیس ملی افغانستان در جرایم مرتبط همدست بوده است.[۱۴۱][۱۴۲][۱۴۳][۱۴۴] در دوران حکومت جمهوری اسلامی افغانستان، پس از آشکار شدن اتهاماتی مبنی بر بی اعتنایی تعمدی حکومت آمریکا نسبت به بچه بازی پس از حمله آمریکا به افغانستان مجادله ای شکل گرفت.[۱۴۵] ارتش آمریکا با ادعای این که سوءاستفاده تا حد زیادی مسئولیت «حکومت بومی افغانستان» بوده پاسخ داد.[۱۴۶] طالبان نقش آمریکا در سوءاستفاده از کودکان افغان را مورد انتقاد قرار داده است.

جنایات و اقدامات نقض حقوق بشر

مقاله‌های اصلی: نقض حقوق زنان در افغانستان و جنایات جنگی در افغانستان § طالبان

کشتار مردم هزاره

براساس گزارش‌های نهادهای بین‌المللی حقوق بشری، طالبان از در دورهٔ حاکمیت خود تاکنون دست به کشتار هزاران تن از مردم هزاره زده‌اند که از آن می‌توان به عنوان یک نسل‌کشی یاد کرد.[۱۴۷] قتل‌عام هزاره‌ها در شهر مزار شریف در ماه اوت سال ۱۹۹۸ که هزاران تن از هزاره‌ها در طی چند روز کشته شدند یکی از نمونه‌های این قتل‌عام‌ها به‌شمار می‌آید. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر والی طالبان در آن هنگام، پس از تصرف شهر مزار شریف از هزاره‌ها (به دلیل شیعه مذهب بودن) به عنوان کافر یاد کرده و قتل آنان و غارت اموال شان را جایز دانست.

قتل‌عام هزاره‌ها در فاصله سال‌های ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۰۱ در ولایت‌های سرپل و بامیان از نمونه‌های دیگر این کشتارهای جمعی است. دیده‌بان حقوق بشر با انتشار گزارشی ویژه در سال ۲۰۰۱ به بخش‌های مهمی از این قتل‌عام‌ها به صورت مستند پرداخته است.[۱۴۸]

مجسمه بودا در بامیان قبل و بعد از تخریب توسط طالبان در ۲۰۰۱

حملات به مدارس

در ۱۲ مه سال ۲۰۰۹ میلادی در «مکتب قزاق» در شمال کابل پنج دختر افغان برای مدت کوتاهی به کما رفتند و نزدیک به ۱۰۰ دانش آموز دیگر پس از حمله گاز به مدرسه خود نیاز به درمان داشتند. قربانیان استفراغ و سرگیجه داشتند و برخی از هوش رفتند. هواداران طالبان که با تحصیل دختران مخالف هستند، مقصر شناخته شدند.[۱۴۹] در سال ۲۰۱۱ در «دبیرستان توتیا» در مجموع ۴۶ دانش آموز و ۹ معلم پس از آنچه محمد آصف ننگ، یکی از مقامات وزارت آموزش و پرورش آن را «مسمومیت آشکار» توسط «دشمنان آموزش زنان» توصیف کرد، در بیمارستان مداوا شدند.[۱۴۹]

در سال ۲۰۱۲ بین ماه مه تا ژوئن، چهار حمله با سم به یک مکتب دخترانه در ولایت تخار در شمال افغانستان رخ داد[۱۵۰] همچنین دست کم ۱۴۰ دانش آموز دختر و معلم زن افغان پس از نوشیدن آب مدرسه که توسط مخالفان تحصیل دختران مسموم شده بود، در یک شفاخانه محلی بستری شدند.[۱۵۱] در سال ۲۰۱۲ گزارش شده است که دولت افغانستان و سازمان ناتو از دختران نمونه خون گرفته‌اند اما هیچ اثری از عوامل شیمایی وجود نداشته است. در همان سال این گمانه‌زنی هم مطرح شده که ممکن است این مسمومیت‌ها نتیجه هراس جمعی ناشی از به قدرت رسیدن دوباره طالبان باشد.[۱۵۲]

در سال ۲۰۱۳، ۷۴ دانش آموز دختر پس از استشمام بوی گاز در مکتب شان، «بی بی مریم»، در مرکز ولایت تخار، تالقان، بیمار شدند.[۱۵۰] در سال ۲۰۱۵، در ولایت هرات و ولایت نیمروز، بیش از ۳۰۰ دانش‌آموز دختر، طی حوادثی سریالی با مسمومیت تنفسی راهی بیمارستان شدند. برخی این حملات را به طالبان و مخالفت آنها با تحصیل دختران نسبت داده‌اند.[۱۵۳] مهاجمان اغلب تحصیلات دختران را هدف قرار می‌دادند. نامه‌های تهدیدآمیزی شبانه در خارج از مدارس، در مسیر مدرسه یا بیرون از خانه معلمان گذاشته می‌شد. این نامه‌ها در مناطق جنوبی، جنوب شرقی، مرکزی و شمالی پخش می‌شد و به تمام جوامع هشدار می‌داد که دختران خود را به مدرسه نفرستند. برخی از نامه‌ها هشدار می‌دادند که عدم رعایت این تقاضا منجر به تلافی‌جویی و حملات اسید و گاز می‌شود. همچنین از معلمان و کارمندان دولت تعطیلی مدارس به ویژه مدارس دخترانه را درخواست می‌کرد.[۱۵۴]

تخریب مجسمه‌های ایستاده بودا در بامیان

دو مجسمه بودا در شهر بامیان در مرکز هزاره‌جات، بلندترین مجسمه‌های ایستاده بودا در جهان محسوب می‌شدند (هر کدام با ارتفاع ۵۶ متر). سازمان علمی فرهنگی یونسکو این دو مجسمه را در فهرست ارزشمندترین آثار تاریخی جهان قرار داده بود که تنها آثار جهانی ثبت شده به عنوان میراث بشری از افغانستان بودند. طالبان در ماه مارس سال ۲۰۰۱ این مجسمه‌ها را در کنار کشتار و سرکوب مردم هزاره تخریب کردند.[۱۵۵]

رهبری و سازمان

پلیس طالبان پشت یک وانت درحال گشت‌زنی در خیابان‌های هرات

اعضای کابینه امارت اسلامی

کابینه افغانستان ارگان اداری امارت افغانستان است که مسئولیت حکومت‌داری و تطبیق سیاست‌های تعیین شده توسط رهبری را برعهده دارد. ریاست آن بر عهده رئیس‌الوزرا است و که به عنوان رئیس دولت فعالیت می‌کند.

مقام نام دوره تصدی وضعیت منبع(ها)
امیر ملا هبت‌الله آخندزاده ۲۰۱۶– [۱۵۶]
رئیس‌الوزرای افغانستان ملا محمدحسن آخند ۲۰۲۱- سرپرست [۱۵۷]
معاون رئیس‌الوزرا ملا برادر ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
معاون رئیس‌الوزرا ملا عبدالسلام حنفی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر دفاع ملا یعقوب ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر مالیه ملا هدایت‌الله بدری ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزارت تحصیلات عالی ملا عبدالباقی حقانی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷][۱۵۸]
وزیر اطلاعات و فرهنگ ملا خیرالله خیرخواه ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر معارف ملا نورالله منیر ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر امور خارجه امیر خان متقی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر امور داخله سراج‌الدین حقانی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۹]
وزیر ارشاد، حج و اوقاف نورمحمد ثاقب ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر عدلیه عبدالحکیم شرعی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر امور سرحدات، اقوام و قبایل نورالله نوری ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر احیا و انکشاف دهات محمد یونس آخندزاده ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر فوائد عامه عبدالمنان عمری ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر معادن و پترولیوم محمد عیسی آخند ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر انرژی و آب عبداللطیف منصور ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر ترانسپورت حمیدالله آخندزاده ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷][۱۶۰]
وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی نجیب‌الله حقانی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزیر امور مهاجرین و عودت‌کنندگان خلیل‌الرحمن حقانی ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]
وزارت امر بالمعروف، نهی عن المنکر و سمع شکایات شیخ محمد خالد ۲۰۲۱– سرپرست [۱۵۷]


سایر اعضای ارشد طالبان

اعضای ارشد طالبان به تاریخ اوت ۲۰۲۱ عبارتند از:[۱۶۱]

  • ملا هبت‌الله، فرمانده نیروهای طالبان از سال ۲۰۱۶، از علمای مذهبی ولایت قندهار و امیر کنونی امارت افغانستان.
  • ملا برادر، از بنیان‌گذاران طالبان در کنار ملا عمر. اهل ولایت اروزگان، او پیش از آزادی به درخواست آمریکا در پاکستان زندانی بود.
  • ملا یعقوب، پسر ملا عمر بنیان‌گذار این گروه و رهبر عملیات‌های نظامی طالبان.
  • ملا سراج‌الدین حقانی، رهبر گروه خانوادگی شبکه حقانیدارای پیوندهایی با القاعده. بر دارایی‌های مالی و نظامی این گروه بین مرز افغانستان و پاکستان نظارت می‌کند.
  • شیر محمد عباس ستانکزی، رئیس سابق دفتر سیاسی این گروه در دوحه. او که اهل ولایت لوگر است، دارای مدرک دانشگاهی فوق لیسانس است و به عنوان دانشجوی افسری در آکادمی نظامی هند آموزش دیده است.
  • عبدالحکیم اسحاقزی، مذاکره کننده ارشد دفتر سیاسی این گروه در دوحه، که در سال ۲۰۲۰ جانشین ستانکزی شد. او رئیس شورای پرقدرت علمای مذهبی طالبان است.
  • سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه. در پاکستان تحصیلات دانشگاهی انجام داده، و دبیر روزنامه انگلیسی زبان کابل تایمز در دهه ۱۹۹۰ و قائم مقام سفیر در پاکستان در آن دوره بوده.
  • ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان از سال ۲۰۰۷. او برای نخستین بار پس از افتادن کابل به دست این گروه در سال ۲۰۲۱ خود را علنی ساخت.

مرور کلی

حلقه رهبری طالبان را کسانی تشکیل می‌دادند که تعدادی از آنان هیچ‌گاه دیده نشدند و با رسانه صحبت نکردند و تصویری از آنان مشاهده نشده است.

در مجموع رهبری طالبان در آن‌زمان را می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد:

  1. طلاب: کسانی‌که رهبری اصلی را به عهده داشتند؛ به سرکردگی ملا عمر
  2. آن‌هایی که دیدی باز تر نسبت به قضایا داشتند؛ به رهبری ملا احسان الله
  3. میانه‌روها که شمارشان کمتر بود و نقش زیادی در قضایای بزرگ سیاسی نیز نداشتند، زیرا شاید در صورت میانه‌روی منافعشان به خطر می‌افتاد.

روابط خارجی

کشورها

پاکستان

گروه‌های مخالف طالبان همواره ادعا کرده‌اند که طالبان از سوی سازمان اطلاعات پاکستان یاری می‌شوند. این اتهام مداوم از سوی طالبان رد می‌گردد، درحالی‌که کشور پاکستان بزرگ‌ترین دوست طالبان شناخته می‌شود.[۱۶۲] گروه‌های مجاهد افغان بر این باور بودند که پاکستان به خاطر توجه نکردن دولتهای افغان به خط دیورند، نمی‌خواهند امنیت و حاکمیت یک دولت مقتدر را در افغانستان ببینند.
چالمرز جانسن در کتاب «برچیدن امپراتوری» در رابطه با همکاری پاکستان و آمریکا چنین می‌نویسد:

در پی توصیهٔ سازمان اطلاعات نظامی پاکستان به آمریکا، ویلیام یوسف کیسی تا آنجا پیش رفت که هزاران نسخه قرآن چاپ کرده و به مرزهای پاکستان با افغانستان منتقل کرد تا قرآن‌ها به دست مجاهدان افغانستان و ازبکستان برسند.[۱۶۳] پرویز مشرف یک حکومت وفادار اسلامی در کابل به رهبری پشتون‌ها ایجاد کرد. رابط آمریکا در پاکستان چنین افزوده بود: «امروز همهٔ احزاب پاکستان، خواه لیبرال یا مذهبی، همگی از طالبان حمایت می‌کنند؛ زیرا این مجاهدین جلوی ارتش هندوستان را در جامو و کشمیر و مرزهای شمالی پاکستان با افغانستان می‌گیرند. در طول دهه ۸۰ میلادی، آمریکا پیشرفته‌ترین سلاح‌ها را در اختیار مجاهیدن پشتون قرار داد.»[۱۶۴]

ایران

مقالهٔ اصلی: روابط ایران و طالبان
مقالهٔ اصلی: قتل دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف

در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۷۷ (۸ اوت ۱۹۹۸) کشتاری در کنسولگری ایران در مزار شریف به دنبال اشغال شهر توسط نیروهای طالبان رخ داد. در ابتدا مرگ هشت دیپلمات گزارش شد. مدتی بعد مرگ دو دیپلمات و یک روزنامه‌نگار دیگر نیز تأیید شد. بر پایه گفته‌های تنها بازماندهٔ این رویداد (الله‌مدد شاهسون) «از روزهای پیش از ۱۷ مرداد، درگیری‌ها در اطراف ساختمان کنسولگری شدت گرفته بود. ناگهان حدود ۱۰ نفر از آن‌ها پشت ساختمان رسیدند. ما را به زیرزمینی بردند و به تیر بستند.»[۱۶۵]

نیروهای قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جریان شورش ۲۰۰۱ هرات، به نیروهای نظامی آمریکایی در فتح هرات و خلع امارت اسلامی طالبان از قدرت در آن شهر، یاری رساندند. فرماندهی نیروی‌های ایرانی بر عهده سرلشکر رحیم صفوی بود. مأمورانی از سیا در کنار نیروهای کنترل عملیات در تهران، به‌طور مستقیم، عملیات را زیر نظر داشتند.[۱۶۶][۱۶۷][۱۶۸][۱۶۹]

روزنامه‌های آمریکایی وال استریت ژورنال و انگلیسی تلگراف در گزارشی (منتشره در ۱ اوت ۲۰۱۲) به نقل از منابع ناشناس افغانی و غربی مدعی شدند که یکی از اعضای رهبری طالبان در شورای کویته در اواخر ماه مه همان سال، اقدام به ایجاد و تأسیس دفتری در مرکز استان سیستان و بلوچستان و در شهر زاهدان کرده است.[۱۷۰]
روزنامه وال استریت ژورنال در ادامه گزارش خود مدعی شده، در شنودهای مکالمات تلفنی اطلاعاتی به‌دست آمده که نشان می‌دهد، اعضای سپاه قدس ایران در اوایل ماه ژانویه ۲۰۱۲ در مورد ارسال و تجهیز نیروهای طالبان در افغانستان با موشک‌های زمین به هوا گفتگو انجام داده‌اند.[۱۷۰]

روزنامه روسی نیزاویسمایا گازتا نیز در گزارش خود (منتشره در ۲ اوت ۲۰۱۲) به نقل از منابع افغانی و غربی ادعاهایی مشابه موارد بالا را منتشر کرده و در بخش دیگر اعلام داشته: «ایران و طالبان خود را آماده می‌کنند که در صورت حمله اسرائیل یا آمریکا به تاسیسات اتمی ایران، به عملیات انتقامی مشترک دست بزنند. علاوه بر این، ایرانی‌ها روی عقب‌نشینی نیروهای آمریکا از افغانستان در سال ۲۰۱۴ میلادی حساب کرده‌اند.»[۱۷۱]
این در حالی است که منابع و مقامات ایرانی موارد مطرح شده از این قبیل را به شدت رد نموده و این‌گونه اخبار را دروغ اعلام کردند.[۱۷۲]

طالبان از زمان افول خود در افغانستان در پی گسترش روابط بین‌المللی خود بوده و در این بین ایران نیز یکی از گزینه‌های آن‌ها بوده است. در پی این هدف یک هیئت از این گروه در اردیبهشت سال ۹۴ وارد ایران شد و با افرادی از مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروهای امنیتی دیدار کرد. حسن روحانی رئیس‌جمهور وقت ایران و همچنین وزارت امور خارجه این کشور بیان داشتند که از این رخداد بی‌اطلاع هستند، زیرا این اقدامات با دولت در میان گذاشته نمی‌شود و طرف آن هیئت تنها مقامات امنیتی کشور بودند. پیش از این نیز دو هیئت دیگر از طالبان به جمهوری اسلامی سفر کردند تا با مقامات امنیتی دیدار کرده و در نشست بیداری اسلامی شرکت کنند.[۱۷۳][۱۷۴][۱۷۵][۱۷۶]

رئیس امنیت ملی هرات با صدور اعلامیه‌ای اعلام کرد که مولوی شفیع مشهور به «حافظ عمری» مسئول نظامی و عضو رهبری طالبان درحالی‌که از خودروی سپاه پاسداران پیاده می‌شدند در استان هرات دستگیر شد.[۱۷۷] اغلب حملات تروریستی و ترورهای هدفمند و همچنین حمله به تأسیسات عمومی در استان هرات با فرماندهی او انجام شده است.[۱۷۸]

عربستان سعودی

عربستان سعودی به حمایت از طالبان متهم شده است.[۱۷۹] در نامه ای به کارکنان دیپلماتیک آمریکا در سال ۲۰۰۹ (که در جریان افشای اسناد دیپلماتیک آمریکا یک سال بعد افشا شد),وزیر امور خارجه آمریکا هیلاری کلینتون به دیپلمات‌های آمریکایی اصرار کرد بر تلاش خود برای سد کردن ارسال پول از کشورهای عربی خلیج فارس به تروریست‌ها در پاکستان و افغانستان بیفزایند، و نوشت «اهداکنندگان کمک مالی در عربستان سعودی شایان توجه‌ترین منبع بودجه گروه‌های تروریستی سنی در سطح جهان اند» و این که «از آنجا که عربستان سعودی همچنان از پایگاه‌های حساس حمایت مالی از القاعده، طالبان، لشکر طیبه و دیگر گروه‌های تروریستی است، اقدامات بیشتری باید صورت گیرد.»[۱۸۰]

آمریکا

مایک پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا در دیدار با هیئت طالبان، دوحه، قطر، در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰

آمریکا هرگز رسماً دولت طالبان در افغانستان را به رسمیت نشناخت. احمد رشید اظهار داشته که آمریکا بین ۱۹۹۴ و ۱۹۹۶ به‌طور غیرمستقیم از طریق همپیمانش پاکستان از طالبان حمایت می‌کرد، چرا که طالبان را ضد ایرانی، ضدشیعه و احتمالاً حامی غرب می‌دانست. واشینگتن همچنین امیدوار بود طالبان از توسعه برنامه‌ریزی شده توسط شرکت نفتی آمریکایی یونوکال حمایت کند. برای مثال، وقتی طالبان در سال ۱۹۹۵ هرات را تصرف کرد، و هزاران دختر را از مدرسه‌ها اخراج کرد، آمریکا نظری ابراز نکرد. در اواخر ۱۹۹۷، مادلین آلبرایت وزیر امور خارجه آمریکا شروع کرد آمریکا را از طالبان فاصله دهد، و شرکت نفتی یونوکال از مذاکرات احداث خط لوله از آسیای مرکزی کناره گرفت.[۱۸۱][۱۸۲][۱۸۳][۱۸۴]

سوزاندن یک خانه امن طالبان به دست سربازان آمریکا.

دولت ترامپ در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ یک پیمان صلح مشروط با طالبان امضا کرد،[۱۸۵][۱۸۶] که خواستار خروج سربازان آمریکایی از افغانستان در عرض ۱۴ ماه در صورت پایبندی طالبان به مفاد توافق می‌شد.[۱۸۷][۱۸۸]

گروه‌های پیکارجو

القاعده

در سال ۱۹۹۶، بن لادن از سودان به افغانستان نقل مکان کرد. او بدون دعوت ملا عمر آمد و گاه او را با اعلان جنگ‌هایش و فتواهایش علیه شهروندان کشورهای ثالث می‌آزرد، اما با گذر زمان روابط بین این دو گروه بهبود پیدا کرد، تا جایی که ملا عمر درخواست دوست گروه خود، عربستان سعودی، را رد کرد و با خلف وعده قبلی خود مبنی بر تحویل بن لادن به سعودی‌ها به شاهزاده ترکی از وزرای سعودی بی‌احترامی کرد.[۱۸۹][۱۹۰]

حمید میر روزنامه‌نگار پاکستانی در مصاحبه با اسامه بن لادن رهبر القاعده در افغانستان، در حدود ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸.

بن لادن توانست بین طالبان و القاعده ائتلافی تشکیل دهد. القاعده گردان ۰۵۵ که از اجزای سپاه طالبان بود را بین ۱۹۹۷ و ۲۰۰۱ آموزش داد. صدها جنگجوی عرب و افغان گسیل شده توسط بن لادن طالبان را در کشتار ۱۹۹۸ مزارشریف یاری کردند.[۱۹۱] از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ سازمان اسامه بن لادن و ایمن الظواهری تبدیل به دولتی مجازی درون دولت طالبان شده بود. روزنامه بریتانیایی دتلگرف در سپتامبر ۲۰۰۱ نوشت که ۲۵۰۰ عرب تحت فرماندهی بن لادن برای طالبان جنگیدند.[۱۹۲]

وضعیت نظامی در ۳ اوت ۲۰۲۱
  در کنترل حکومت مرکزی افغانستان، مأموریت حمایت قاطع، و ناتو
  در کنترل طالبان، القاعده، و همپیمانان

به گفته بن لادن، در نواری که به الجزیره فرستاده، طالبان در حملات ۱۱ سپتامبر درگیر نبودند: «من مسئولم… مردم و حکومت افغانستان هیچ چیز در خصوص این وقایع نمی‌دانستند.».[۱۹۳]

در ژوئیه ۲۰۱۲، یک فرمانده گمنام عالی‌رتبه اظهار داشت که «افراد ما القاعده را طاعونی می‌دانند که از آسمان‌ها بر ما نازل شد. برخی حتی به این نتیجه رسیده‌اند که القاعده در واقع جاسوس‌های آمریکا هستند. در اصل، طالبان خام و بی اطلاع از سیاست بودند و از القاعده در خانه‌هایشان استقبال کردند. ولی القاعده از مهمان نوازی ما سوء استفاده کرد.» او تا آنجا رفت که ادعا کند ۷۰٪ از طالبان از دست القاعده عصبانی اند، که بیانگر رابطه شکراب بین این دو گروه است.[۱۹۴][۱۹۵]

دولت اسلامی عراق و شام

همچنین ببینید: منازعه طالبان-داعش در افغانستان

طالبان رابطه ای منفی با دولت اسلامی عراق و شام – ولایت خراسان داشته است. داعش از جداشدگان از طالبان افغان به خصوص آنها که نسبت به رهبران یا فقدان پیروزی در میدان نبرد ناخرسند بودند به‌طور فعال شروع به عضوگیری کرد. این باعث شد اختر محمد منصور رهبر عالی طالبان نامه ای خطاب به ابوبکر البغدادی بنویسد، و بخواهد عضوگیری در افغانستان متوقف شود و استدلال کند که جنگ در افغانستان باید تحت رهبری طالبان باشد.[۱۹۶] در هر صورت بین این دو گروه در ولایت ننگرهار جنگ درگرفت و داعش تا ژوئن ۲۰۱۵ توانست برای اولین بار در افغانستان زمین به چنگ آورد.[۱۹۷] در سپتامبر ۲۰۱۵، داعش پس از ماه‌ها نبرد طالبان را از ولسوالی‌های معینی در ننگرهار به بیرون راند.[۱۹۸]

در آوریل ۲۰۱۶، طالبان گزارش کرد که شماری از رهبران ارشد و میانی ولایت خراسان در ننگرهار از داعش جدا شده و با اختر منصور رهبر طالبان بیعت کرده‌اند. جداشدگان شامل اعضایی از شورای مرکزی این گروه، شورای قضایی و شورای زندانیان و نیز فرماندهان میدانی و جنگجویان آن بودند.[۱۹۹]

اقتصاد

بازارهای پولی کابل در چند هفته ابتدایی پس از اشغال این شهر توسط طالبان در ۱۹۹۶ واکنش مثبت نشان دادند. اما ارزش افغانی کوتاه مدتی بعد افت کرد. طالبان مالیاتی ۵۰٪ای بر هر شرکت فعال در کشور اعمال کردند، کسانی که در پرداخت آن ناکام می‌ماندند، مورد حمله قرار می‌گرفتند. آنان مالیاتی ۶٪ بر هر گونه واردات به کشور اعمال کردند و تا ۱۹۹۸ کنترل فرودگاه‌ها و گذرگاه‌های مرزی اصلی کشور را در دست گرفتند که به آنها امکان می‌داد بر همه تجارت انحصار اعمال کنند. تا سال ۲۰۰۱، درآمد سرانه جمعیت ۲۵ میلیونی زیر ۲۰۰$ بود، و کشور در شرف فروپاشی کامل اقتصادی قرار داشت. تا سال ۲۰۰۷ اقتصاد شروع به بازیابی کرده بود و ذخیره خارجی تخمینی ۳ میلیارد دلار بود و رشد اقتصادی ۱۳٪ افزایش یافته بود.[۲۰۰][۲۰۱][۲۰۲][۲۰۳][۲۰۴][۲۰۵]

تریاک در خانه امن طالبان در ولایت هلمند

بر اساس پیمان ترانزیت بین افغانستان و پاکستان یک شبکه عظیم قاچاق توسعه یافت. تخمین زده می‌شود گردش مالی آن ۲٫۵ میلیارد دلار بوده باشد و طالبان بین ۱۰۰ و ۱۳۰ میلیارد دلار در سال جذب کرده باشد. این عملیات در کنار تجارت هلال طلایی مخارج مالی جنگ در افغانستان را تأمین می‌کرد و اثرات جنبی آن نابودی صنایع نوپا در پاکستان بود. احمد رشید توضیح داده که پیمان تجاری ترانزیتی با افغانستان بزرگ‌ترین منبع درآمد برای طالبان بوده است.[۲۰۶][۲۰۷][۲۰۸]

بین سال‌های ۱۹۹۶ و ۱۹۹۹، ملا عمر نظرات خود دربارهٔ تجارت مواد مخدر را برعکس کرد، ظاهراً به این دلیل که تنها به کافران آسیب می‌رساند. طالبان ۹۶٪ از مزارع خشخاش افغانستان را کنترل می‌کرد و تریاک را به یکی از بزرگ‌ترین منشاهای مالیات خود تبدیل کرد. بنا بر رشید، پول مواد مخدر، سلاح‌ها، مهمات و سوخت جنگ را تأمین مالی می‌کرد. در نیویورک تایمز, وزیر مالیه جبهه متحد اعلام کرد طالبان بودجه سالانه ندارد ولی به نظر می‌رسد سالی ۳۰۰ میلیون دلار خرج می‌کنند که تقریباً همه اش خرج جنگ می‌شود. او افزود که طالبان به طرز فزاینده ای به سه منبع مالی وابسته شده‌اند: «شقایق، پاکستانی‌ها و بن لادن.»[۲۰۸]

از لحاظ اقتصادی به نظر می‌رسد چاره دیگری وجود نداشته، با ادامه داشتن جنگ با ائتلاف شمال درآمد ناشی از تولید تریاک تنها عامل جلوگیری از گرسنگی در کشور بود. تا سال ۲۰۰۰، افغانستان در حدود ۷۵٪ از تولید جهانی را در اختیار داشت و در سال ۲۰۰۰ تخمین زده شده ۳۲۷۶ تن تریاک از خشخاش کشت شده در ۸۲٬۱۷۱ هکتار مزرعه تولید کرد. در این زمان عمر فرمانی در خصوص منع کشت تریاک صادر کرد و تولید به میزان تخمینی ۷۴ تن از ۱٬۶۸۵ هکتار مزرعه کاهش یافت. بسیاری از ناظران می‌گویند این ممنوعیت که در تلاش برای به رسمیت شناخته شدن از سوی آمریکا انجام شد تنها برای افزودن بر قیمت تریاک و افزایش سود از فروش مخزن‌های بزرگ موجود انجام شد. تولید ۱۹۹۹ بی‌سابقه بود و سال ۲۰۰۰ شاهد تولیدی کمتر ولی همچنان زیاد بود. قاچاق موجودی جمع شده توسط طالبان در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ ادامه داشت. در سال ۲۰۰۲، سازمان ملل به وجود انبارهای قابل توجه پر از تریاک در سال‌های قبل یاد کرد. گفته شده طالبان در سپتامبر ۲۰۰۱ درست قبل از حملات ۱۱ سپتامبر به کشاورزان افغان دوباره اجازه داد خشخاش بکارند.[۲۰۸][۲۰۹][۲۱۰][۲۱۱]

درگیری و مقابله با داعش

با نفوذ داعش خراسان در افغانستان، از آن جا که طالبان با برخی عقاید و اقدامات داعش از جمله جهاد نکاح مخالف بودند، به مقابله با آن‌ها پرداختند. درگیری‌های زیادی بین آن‌ها در افغانستان صورت گرفته است که از جمله آن‌ها می‌توان به درگیری‌هایی در ولایت‌های ننگرهار،[۲۱۲] فراه،[۲۱۳] جوزجان[۲۱۴] و غور[۲۱۵] اشاره کرد.

الگوگیری از جمهوری اسلامی ایران

برخی از ناظران پس از سیطره مجدد طالبان و استقرار دولت امارات اسلامی پیشنهاد کرده‌اند که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به عنوان یک الگوی مشروطه برای دولت جدید طالبان عمل کند و یک سیستم حکومتی به ظاهر جمهوری را با «دموکراسی محدود و پلورالیسم» معرفی کند که توسط «حاکمیت دینی» هدایت می‌شود.[۲۱۶][۲۱۷] هارون رحیمی، با این حال، خاطرنشان کرد که شرایط محلی در ایران اساساً با شرایط موجود در افغانستان متفاوت است و جنبه‌های دموکراتیک حکومت ایران توسط «گروهی از علمای دینی تأثیرگذار که همیشه خود را به عنوان نیروهای دموکراتیک معرفی کرده‌اند» محافظت می‌کند. اما این علمای به ظاهر دموکراتیک در امارات اسلامی افغانستان وجود ندارند.[۲۱۷]

تعارض منافع با عربستان سعودی

پس از حملات ۱۱ سپتامبر، رژیم سعودی مواضع یکسانی با آمریکا علیه طالبان افغانستان اتخاذ کرد. طالبان در آن ایام از عربستان سعودی انتظار داشت به مثابه اینکه یک کشور اسلامی است در مقابله با آمریکا در کنار آنها بایستد.[۲۱۸] این جریانات موجب شد رهبران طالبان از همان زمان نگاه مثبتی به سعودی نداشته باشند و حتی نزدیکی دولت اشرف غنی به عربستان سعودی را مورد انتقاد قرار می‌دادند به‌طوری که اعلام عید فطر که هر ساله به پیروی از عربستان سعودی دنبال می‌شد در اولین سال قدرت‌گیری مجدد طالبان، مستقل از عربستان اعلام گردید و برخی مقامات شناخته شده طالبان سخنانی علیه عربستان را مطرح کردند، مثلاً جنرال مبین که یک چهره تلویزیونی طالبان است در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی آریانا گفته است: «ما ایمان به سعودی نیاوردیم، ما به شریعت، کتاب خدا و احادیث رسول‌الله باور داریم.»[۲۱۹]

جستارهای وابسته

معنای طالبان را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ طالبان موجود است.

پیوند به بیرون

Insurgency

منابع

  1. ↑ «طالبان پس از حدود یک دهه در مورد علت مرگ ملاعمر صحبت کرد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Giustozzi, Antonio (2009). Decoding the new Taliban: insights from the Afghan field. Columbia University Press. p. 249. ISBN 978-0-231-70112-9.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Clements, Frank A. (2003). Conflict in Afghanistan: An Encyclopedia (Roots of Modern Conflict). ABC-CLIO. p. 219. ISBN 978-1-85109-402-8.
  4. ↑ Bezhan, Frud. "Ethnic Minorities Are Fueling the Taliban's Expansion in Afghanistan". Foreign Policy (به انگلیسی). Retrieved 26 August 2021.
  5. ↑ "The Non-Pashtun Taleban of the North: A case study from Badakhshan – Afghanistan Analysts Network". Afghanistan-Analysts.org. 3 January 2017. Retrieved 21 January 2018.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Deobandi Islam: The Religion of the Taliban U.S. Navy Chaplain Corps, 15 October 2001
  7. ↑ Maley, William (2001). Fundamentalism Reborn? Afghanistan and the Taliban. C Hurst & Co. p. 14. ISBN 978-1-85065-360-8.
  8. ↑ "Taliban – Oxford Islamic Studies Online". www.oxfordislamicstudies.com. Archived from the original on 12 August 2014.
  9. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Whine 54–72 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  10. ↑ Maley, William (1998). Fundamentalism Reborn?: Afghanistan and the Taliban. Hurst. p. 14. ISBN 978-1-85065-360-8.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ 'The Taliban'. Mapping Militant Organizations. Stanford University. Updated 15 July 2016. Retrieved 24 September 2017.
  12. ↑ Ogata, Sadako N. (2005). The Turbulent Decade: Confronting the Refugee Crises of the 1990s. W. W. Norton & Company. p. 286. ISBN 978-0-393-05773-7.
  13. ↑ Gopal, Anand (2016). "The Combined and Uneven Development of Afghan Nationalism". Studies in Ethnicity and Nationalism. 16 (3): 478–492. doi:10.1111/sena.12206. ISSN 1473-8481.
  14. ↑ Rashid, Taliban (2000)
  15. ↑ "Why are Customary Pashtun Laws and Ethics Causes for Concern? | Center for Strategic and International Studies". Csis.org. 19 October 2010. Archived from the original on 9 November 2010. Retrieved 18 August 2014.
  16. ↑ "Understanding taliban through the prism of Pashtunwali code". CF2R. 30 November 2013. Archived from the original on 10 August 2014. Retrieved 18 August 2014.
  17. ↑ D. Metcalf, Barbara. ""Traditionalist" Islamic Activism: Deoband, Tablighis, and Talibs". Social Science Research Council. Retrieved 1 November 2001.
  18. ↑ Michal Onderčo (2008). "How fundamentalists rule a country Traditionalism and modernity in the Taliban's rule" (PDF). Slovenská politologická revue. 3: 154–158.
  19. ↑ 9/11 seven years later: US 'safe,' South Asia in turmoil بایگانی‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. Retrieved 24 August 2010.
  20. ↑ Hamilton, Fiona; Coates, Sam; Savage, Michael (3 March 2010). "MajorGeneral Richard Barrons puts Taleban fighter numbers at 36000". The Times. London.
  21. ↑ "Despite Massive Taliban Death Toll No Drop in Insurgency". Voice of America. Archived from the original on 3 July 2016. Retrieved 17 July 2014.
  22. ↑ "Afghanistan's Security Forces Versus the Taliban: A Net Assessment". Combating Terrorism Center at West Point. 14 January 2021. Archived from the original on 15 August 2021. Retrieved 14 August 2021.
  23. ↑ "Remarks by President Biden on the Drawdown of U.S. Forces in Afghanistan". The White House. 8 July 2021. Archived from the original on 8 July 2021. Retrieved 17 August 2021.
  24. ↑ "Taliban Sweep in Afghanistan Follows Years of U.S. Miscalculations". The New York Times. 14 August 2021. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  25. ↑ "Taliban's Afghanistan takeover raises big questions for U.S. security chiefs". NBC News. 16 August 2021. Archived from the original on 16 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  26. ↑ "Recent Developments 2" (PDF). SIGAR. Retrieved 30 January 2024.
  27. ↑ Roggio, Bill, "Influential Taliban commander pledges to new emir", The Long War Journal, 22 August 2016.
  28. ↑ Multiple Sources:
  29. ↑ Multiple Sources:
  30. ↑ Multiple Sources:
  31. ↑ Giraldo, Jeanne K. (2007). Terrorism Financing and State Responses: A Comparative Perspective. Stanford University Press. p. 96. ISBN 978-0-8047-5566-5. Pakistan provided military support, including arms, ammunition, fuel, and military advisers, to the Taliban through its Directorate for Inter-Services Intelligence (ISI)
  32. ↑ "Pakistan's support of the Taliban". Human Rights Watch. 2000. Of all the foreign powers involved in efforts to sustain and manipulate the ongoing fighting [in Afghanistan], Pakistan is distinguished both by the sweep of its objectives and the scale of its efforts, which include soliciting funding for the Taliban, bankrolling Taliban operations, providing diplomatic support as the Taliban's virtual emissaries abroad, arranging training for Taliban fighters, recruiting skilled and unskilled manpower to serve in Taliban armies, planning and directing offensives, providing and facilitating shipments of ammunition and fuel, and … directly providing combat support.
  33. ↑ Multiple Sources:
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ "Why did Saudi Arabia and Qatar, allies of the US, continue to fund the Taliban after the 2001 war?". scroll.in. 22 December 2017. Retrieved 19 April 2018.
  35. ↑ Multiple Sources:
  36. ↑ Ramani, Samuel. "What's Behind Saudi Arabia's Turn Away From the Taliban?". The Diplomat.
  37. ↑ "Turkmenistan Takes a Chance on the Taliban". Stratfor. Archived from the original on 8 December 2019.
  38. ↑ Guelke, Adrian (2006). Terrorism and Global Disorder. Bloomsbury Academic. ISBN 978-1-85043-803-8. Retrieved 15 August 2012 – via Google Libros.
  39. ↑ Are Chechens in Afghanistan? – By Nabi Abdullaev, 14 December 2001 Moscow Times بایگانی‌شده در ۷ اوت ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
  40. ↑ Ali M Latifi (28 October 2022). "Afghanistan: Taliban uses Hamas meeting to send a message to the Muslim world". Middle East Eye.
  41. ↑ "Pakistan, Afghanistan show support to Palestine, calls for "cessation of hostilities"". The Economic Times. October 7, 2023. Archived from the original on October 7, 2023. Retrieved October 7, 2023.
  42. ↑ "Why Central Asian states want peace with the Taliban". DW News. 27 March 2018. 'Taliban have assured Russia and Central Asian countries that it would not allow any group, including the IMU, to use Afghan soil against any foreign state,' Muzhdah said.
  43. ↑ Roggio, Bill; Weiss, Caleb (14 June 2016). "Islamic Movement of Uzbekistan faction emerges after group's collapse". Long War Journal. Retrieved 6 August 2017.
  44. ↑ "Afghan militant fighters 'may join Islamic State'". BBC News. 2 September 2014. Retrieved 3 March 2017.
  45. ↑ "Afghanistan: Ghani, Hekmatyar sign peace deal". Al Jazeera. 29 September 2016.
  46. ↑ "ISIS Violence Dents Taliban Claims Of Safer Afghanistan". NDTV.com. 9 November 2021.
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ "Watch: in Pakistan Jaish-e-Muhammed & Lashkar-e-taiba rallies to celebrate Taliban takeover in Afghanistan". YouTube. Retrieved 23 August 2021.
  48. ↑ Stephen, Tankel (2010). "Lashkar-e-Taiba in Perspective". Foreign Policy.
  49. ↑ Katz, Rita (13 September 2021). "The Taliban's Victory Is Al Qaeda's Victory".
  50. ↑ "Taliban denies knowledge of al-Zawahiri's presence in Kabul, with some members blaming its Haqqani faction". CBS news. 4 August 2022. Retrieved 2023-04-04.
  51. ↑ "طالبان تاجیکستان اعلام موجودیت کرد! - خبرآنلاین". www.khabaronline.ir. Retrieved 2022-08-02.
  52. ↑ "Tajikistan Faces Threat from Tajik Taliban". www.cacianalyst.org (به انگلیسی). Retrieved 2023-05-06. Incidentally, the Taliban regime has denied the existence of the TTT…
  53. ↑ "The Curious Case of Masood Azhar's Disappearance" (به انگلیسی). The diplomat. Retrieved 2023-04-04.
  54. ↑ "Taliban's Retort To Pakistan: Jaish Chief Masood Azhar With You, Not Us". NDTV.com. Retrieved 2023-04-06.
  55. ↑ Roggio, Bill (12 July 2021). "Taliban advances as U.S. completes withdrawal". FDD's Long War Journal. Archived from the original on 24 July 2021. Retrieved 16 July 2021.
  56. ↑ Tom Wheeldon (18 August 2021). "Pakistan cheers Taliban out of 'fear of India' – despite spillover threat". France 24. The Afghan militants’ closeness to Pakistani jihadist group Tehrik-e-Taliban (TTP or, simply, the Pakistani Taliban) is a particular source of concern. The TTP have carried out scores of deadly attacks since their inception in the 2000s, including the infamous 2014 Peshawar school massacre. The Taliban and the TTP are "two faces of the same coin", Pakistani Army Chief General Qamar Javed Bajwa and ISI boss Lieutenant General Faiz Hameed acknowledged at an off-the-record briefing in July. Indeed, the Taliban reportedly freed a senior TTP commander earlier this month during their sweep through Afghanistan. "Pakistan definitely worries about the galvanising effects the Taliban's victory will have on other Islamist militants, and especially the TTP, which was already resurging before the Taliban marched into Kabul," Michael Kugelman, a South Asia expert at the Wilson Center in Washington, DC, told France 24. "It's a fear across the establishment."
  57. ↑ "Afghan Taliban reject TTP claim of being a 'branch of IEA'". 11 December 2021. Retrieved 11 December 2021."Afghan Taliban deny TTP part of movement, call on group to seek peace with Pakistan". 11 December 2021.
  58. ↑ Whitlock, Craig (June 8, 2006). "Al-Zarqawi's Biography". The Washington Post. Archived from the original on October 20, 2012. Retrieved 2023-11-30.
  59. ↑ Bergen, Peter. " The Osama bin Laden I Know, 2006
  60. ↑ "Taliban attack NATO base in Afghanistan – Central & South Asia". Al Jazeera. Retrieved 18 August 2014.
  61. ↑ "Rare look at Afghan National Army's Taliban fight". BBC News. Retrieved 18 August 2014.
  62. ↑ "ISIS reportedly moves into Afghanistan, is even fighting Taliban". 12 January 2015. Archived from the original on 13 February 2015. Retrieved 27 March 2015.
  63. ↑ "ISIS, Taliban announced Jihad against each other". The Khaama Press News Agency. 20 April 2015. Retrieved 23 April 2015.
  64. ↑ "Taliban leader: allegiance to ISIS 'haram'". Rudaw. 13 April 2015. Retrieved 23 April 2015.
  65. ↑ "Taliban say gap narrowing in talks with US over Afghanistan troop withdrawal". Military Times. 5 May 2019.
  66. ↑ Qazi, Shereena (9 November 2015). "Deadly Taliban infighting erupts in Afghanistan". www.aljazeera.com (به انگلیسی).
  67. ↑ Jonson, Lena (25 August 2006). Tajikistan in the New Central Asia. ISBN 978-1-84511-293-6. Archived from the original on 16 January 2016. Retrieved 17 December 2014.
  68. ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ ۶۸٫۲ "Currently listed entities". Public Safety Canada (published 21 June 2019). 3 February 2021. Retrieved 3 February 2021.
  69. ↑ "The list of prohibited foreign organizations in Kazakhstan". Electronic government of the Republic of Kazakhstan. 28 November 2019. Retrieved 4 March 2020.
  70. ↑ "List of terrorist and extremist organizations banned in Kyrgyzstan". 24.kg. 5 April 2017. Retrieved 3 March 2020.
  71. ↑ Единый федеральный список организаций, признанных террористическими Верховным Судом Российской Федерации [Single federal list of organizations recognized as terrorist by the Supreme Court of the Russian Federation]. Russian Federation National Anti-Terrorism Committee. Archived from the original on 2 May 2014. Retrieved 20 April 2014.
  72. ↑ "The list of terrorists and extremists". National Bank of Tajikistan. Retrieved 3 March 2020.
  73. ↑ Sönmez, Göktuğ; Bozbaş, Gökhan; Konuşul, Serhat (27 December 2020). "AFGAN TALİBANI: DÜNÜ, BUGÜNÜ VE YARINI". Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi (به ترکی استانبولی). 2 (2): 59–77. ISSN 2667-8063. Retrieved 10 August 2021.[پیوند مرده]
  74. ↑ "43 new designations specifically address threats posed by Qatar linked and based Al Qaida Terrorism Support Networks". Emirates News Agency. 9 June 2017. Retrieved 4 March 2020.
  75. ↑ "UAE, Saudi Arabia, Egypt, Bahrain declare details of new terror designations". Emirates News Agency. 25 July 2017. Retrieved 4 March 2020.
  76. ↑ Imtiaz Ali, الگو:FIL-Luge link, Spotlight on Terror, The Jamestown Foundation, Volume 4, Issue 2, 23 May 2007.
  77. ↑ Haroon Rashid (2 October 2003). The 'university of holy war', BBC Online.
  78. ↑ Mark Magnier (30 May 2009). Pakistan religious schools get scrutiny, Los Angeles Times.
  79. ↑ Tom Hussain (4 August 2015). "Mullah Omar worked as potato vendor to escape detection in Pakistan". McClatchy news. Retrieved 11 October 2016.
  80. ↑ Gunaratna, Rohan; Iqbal, Khuram (2012), Pakistan: Terrorism Ground Zero, Reaktion Books, p. 41, ISBN 978-1-78023-009-2
  81. ↑ «طالب کی است و چه می‌خواهد؟». هشت صبح (به عربی). ۲۰۱۳-۰۶-۲۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۲۶.
  82. ↑ Post, The Jakarta. "US welcomes Qatar decision on Taliban name change". The Jakarta Post (به انگلیسی). Retrieved 7 February 2017.
  83. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Clements02Clements0 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  84. ↑ ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ Maley, William (2002). The Afghanistan wars. Palgrave Macmillan. p. ?. ISBN 978-0-333-80290-8.
  85. ↑ ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ Shaffer, Brenda (2006). The limits of culture: Islam and foreign policy (illustrated ed.). MIT Press. p. 277. ISBN 978-0-262-69321-9. The Taliban's mindset is, however, equally if not more defined by Pashtunwali
  86. ↑ Post, The Jakarta. "US welcomes Qatar decision on Taliban name change". The Jakarta Post (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-27.
  87. ↑ Barnett Rubin. article. published by the Center on International Cooperation 2 November 2015 (originally published within الجزیره (شبکه خبری)). Archived from the original on 16 August 2021. Retrieved 11 November 2015.("...The Taliban … have repeatedly said that their jihad is limited to their own country...")
  88. ↑ J. Eggers – [۱] published by رند کورپوریشن [Retrieved 11 November 2015]
  89. ↑ «Biden's assessment that Taliban can be tamed is 'wishful thinking'». Financial Times. ۲۰۲۱-۰۸-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  90. ↑ «Who are the Taliban?» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۱۰-۱۰-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  91. ↑ «Interview with Taliban Spokesperson». irp.fas.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  92. ↑ "What Does the Taliban Want? | Wilson Center". www.wilsoncenter.org (به انگلیسی). Retrieved 2023-03-15.
  93. ↑ Facebook؛ Twitter؛ options، Show more sharing؛ Facebook؛ Twitter؛ LinkedIn؛ Email؛ URLCopied!، Copy Link؛ Print (۲۰۰۱-۱۱-۱۸). «Laura Bush Addresses State of Afghan Women». Los Angeles Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۷.
  94. ↑ «A Woman Among Warlords ~ Women's Rights in the Taliban and Post-Taliban Eras | Wide Angle | PBS». Wide Angle. ۲۰۰۷-۰۹-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۷.
  95. ↑ (Rashid 2000، صص. 132, 139)
  96. ↑ "U.S. , Gulf States Blacklist Afghan Taliban, Iranian Officers For Terrorist Financing". RadioFreeEurope/RadioLiberty.
  97. ↑ "Quetta: Symbol of Pakistan's war on militants or Taliban haven?". The National.
  98. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Akhundzada وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  99. ↑ ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ «توافقنامه آمریکا و گروه طالبان امضا شد؛ یک توافق تاریخی برای افغانستان». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  100. ↑ "Artistry In The Air -- Kite Flying Is Taken To New Heights In Afghanistan". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-27.
  101. ↑ Bhaskaran، Gautaman (۲۰۰۱-۰۳-۰۹). «Cultural 'cleansing' exposes outrageous methods of Taliban». The Japan Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۷.
  102. ↑ «GENERAL ASSEMBLY 'APPALLED' BY EDICT ON DESTRUCTION OF AFGHAN SHRINES; STRONGLY URGES TALIBAN TO HALT IMPLEMENTATION | Meetings Coverage and Press Releases». www.un.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۲۷.
  103. ↑ ۱۰۳٫۰ ۱۰۳٫۱ «globalsecuritystudies.com» (PDF). globalsecuritystudies.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۱۶.
  104. ↑ https://www.ecoi.net/en/file/local/1154721/1226_1369733568_ppig1.pdf
  105. ↑ ۱۰۵٫۰ ۱۰۵٫۱ «رمز موفقیت طالبان در چیست؟». BBC News فارسی. ۲۰۱۱-۱۰-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  106. ↑ «کریکت؛ نیرویی وحدت بخش در افغانستان جنگ زده». BBC News فارسی. ۲۰۱۶-۰۷-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  107. ↑ ۱۰۷٫۰ ۱۰۷٫۱ ۱۰۷٫۲ «طالبان از مدارس دیوبند سربرآورد/ جریان‌شناسی فکری گروه‌های افغان». خبرگزاری مهر. ۲۰۱۷-۰۷-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  108. ↑ «پرداخت پول به طالبان برای محافظت از نظامیان ایتالیایی». خبرگزاری مهر. ۲۰۱۱-۰۸-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  109. ↑ «اعلامیه مشترک افغانستان، آمریکا و ناتو: توافقنامه صلح آمریکا و طالبان، مشروط است». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  110. ↑ Stewart, Idrees (21 July 2021). "Taliban Consolidation and Foothold". Reuters. Reuters, Asia Pacific. Retrieved 26 July 2021.
  111. ↑ Roggio, Bill (9 July 2021). "Taliban squeezes Afghan government by seizing key border towns". FDD's Long War Journal. Retrieved 11 July 2021.
  112. ↑ «حملات گسترده طالبان پس از تاریخ مورد توافق برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان». رادیو فردا. ۲۰۲۱-۰۵-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  113. ↑ Roggio, Bill (25 July 2021). "Mapping Taliban Contested and Controlled Districts in Afghanistan". FDD's Long War Journal. Archived from the original on 12 July 2021. Retrieved 12 July 2021.
  114. ↑ "Taliban control 65% of Afghanistan, EU official says, after series of sudden gains". Reuters (به انگلیسی). 2021-08-10. Retrieved 2021-08-10.‏
  115. ↑ Makoii, Akhtar Mohammad; Beaumont, Peter (10 August 2021). "Taliban fighters capture Afghan city at strategic junction north of Kabul". گاردین.
  116. ↑ Latifi, Ali M (9 August 2021). "Taliban captures sixth Afghanistan provincial capital: Official". Al Jazeera English. Retrieved 9 August 2021.
  117. ↑ Lubold, Gordon; Trofimov, Yaroslav (23 June 2021). "Afghan Government Could Collapse Six Months After U.S. Withdrawal, New Intelligence Assessment Says". The Wall Street Journal. Retrieved 10 August 2021.
  118. ↑ "Gauging Pakistan's Position Amid the Turmoil in Afghanistan". Stratfor. 29 July 2021. Retrieved 10 August 2021.
  119. ↑ De Luce, Dan; Yusufzai, Mushtaq; Smith, Saphora (25 June 2021). "Even the Taliban are surprised at how fast they're advancing in Afghanistan". NBC News. Archived from the original on 7 July 2021. Retrieved 8 July 2021.
  120. ↑ "Taliban controls 65% of Afghanistan as rapid advance continues: E.U. official - National | Globalnews.ca". Global News (به انگلیسی). Archived from the original on 11 August 2021. Retrieved 11 August 2021.
  121. ↑ Baker, Rodger (9 August 2021). "Challenging Our Understanding of the Taliban". Stratfor. Archived from the original on 11 August 2021. Retrieved 12 August 2021.
  122. ↑ Lamothe, Dan; Hudson, John; Harris, Shane; Gearan, Anne (10 August 2021). "U.S. officials warn collapse of Afghan capital could come sooner than expected". The Washington Post. Archived from the original on 11 August 2021. Retrieved 11 August 2021.
  123. ↑ Seir, Ahmed; Faiez, Rahim; Akghar, Tameem; Gambrell, John. "Official: Taliban negotiators head to presidential palace". Associated Press. Associated Press. Retrieved 15 August 2021.
  124. ↑ "Afghan president to abdicate after Taliban entered Kabul: Sources". Al Arabiya English (به انگلیسی). 15 August 2021. Retrieved 15 August 2021.
  125. ↑ Mistlin (now), Alex; Sullivan (earlier), Helen; Harding, Luke; Harding, Luke; Borger, Julian; Mason, Rowena (2021-08-15). "Afghanistan: Kabul to shift power to 'transitional administration' after Taliban enter city – live updates". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Retrieved 2021-08-15.
  126. ↑ http://www.shia-news.com/fa/news/21322/ریشه-های-مذهبی-و-فرقه-ای-طالبان-پاکستان
  127. ↑ Matinuddin 1999, pp. 37, 42–43.
  128. ↑ ۱۲۸٫۰ ۱۲۸٫۱ ۱۲۸٫۲ ۱۲۸٫۳ Matinuddin 1999, pp. 35–36.
  129. ↑ ۱۲۹٫۰ ۱۲۹٫۱ ۱۲۹٫۲ ۱۲۹٫۳ ۱۲۹٫۴ ۱۲۹٫۵ Matinuddin 1999, p. 35.
  130. ↑ ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ Matinuddin 1999, p. 36.
  131. ↑ ۱۳۱٫۰ ۱۳۱٫۱ ۱۳۱٫۲ Matinuddin 1999, p. 34.
  132. ↑ ۱۳۲٫۰ ۱۳۲٫۱ Matinuddin 1999, p. 37.
  133. ↑ "US Country Report on Human Rights Practices – Afghanistan 2001". State.gov. 4 March 2002. Retrieved 4 March 2020.
  134. ↑ ۱۳۴٫۰ ۱۳۴٫۱ Matinuddin 1999, p. 39.
  135. ↑ ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ Farrell, Graham; Thorne, John (March 2005). "Where Have All the Flowers Gone?: Evaluation of the Taliban Crackdown Against Opium Poppy Cultivation in Afghanistan". International Journal of Drug Policy. الزویر. 16 (2): 81–91. doi:10.1016/j.drugpo.2004.07.007 – via ریسرچ‌گیت.
  136. ↑ ۱۳۶٫۰ ۱۳۶٫۱ Ghiabi, Maziyar (2019). "Crisis as an Idiom for Reforms". Drugs Politics: Managing Disorder in the Islamic Republic of Iran. کمبریج: انتشارات دانشگاه کمبریج. pp. 101–102. ISBN 978-1-108-47545-7. LCCN 2019001098.
  137. ↑ "Afghanistan, Opium and the Taliban". Archived from the original on 8 November 2001. Retrieved 4 March 2020.
  138. ↑ McFate, Montgomery (2018). "Conclusion". Military Anthropology: Soldiers, Scholars and Subjects at the Margins of Empire. نیویورک: انتشارات دانشگاه آکسفورد. p. 334. doi:10.1093/oso/9780190680176.003.0009. ISBN 978-0-19-068017-6. The Taliban outlawed bacha bazi during their six year-reign in Afghanistan, but as soon as the U.S. overthrew the Taliban, newly-empowered mujahideen warlords rekindled the practice of bacha bazi.
  139. ↑ "What About the Boys: A Gendered Analysis of the U.S. Withdrawal and Bacha Bazi in Afghanistan". Newlines Institute (به انگلیسی). 2021-06-24. Retrieved 2021-08-18.
  140. ↑ "Bacha bazi: Afghanistan's darkest secret". Human Rights and discrimination (به انگلیسی). Archived from the original on 22 August 2021. Retrieved 2021-08-18.
  141. ↑ Quraishi, Najibullah Uncovering the world of "bacha bazi" at نیویورک تایمز April 20, 2010
  142. ↑ Bannerman, Mark The Warlord's Tune: Afghanistan's war on children at بنگاه خبررسانی استرالیا February 22, 2010
  143. ↑ "Bacha bazi: the scandal of Afghanistan's abused boys". The Week. 29 January 2020. Retrieved 16 April 2020.
  144. ↑ "Afghanistan must end the practice of bacha bazi, the sexual abuse of boys". European Interest. 25 December 2019. Retrieved 16 April 2020.
  145. ↑ Goldstein, Joseph (2015-09-20). "U.S. Soldiers Told to Ignore Sexual Abuse of Boys by Afghan Allies". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2018-01-24.
  146. ↑ Londoño, Ernesto. "Afghanistan sees rise in 'dancing boys' exploitation". واشینگتن پست. Retrieved 24 September 2015.
  147. ↑ [afghanistanjusticeproject.org/dariversion.doc «پروژه عدالت افغانستان»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک).
  148. ↑ «کشتار هزاره‌ها در افغانستان».
  149. ↑ ۱۴۹٫۰ ۱۴۹٫۱ Boone, Jon (2010-08-25). "Taliban poison attack or mass hysteria? Chaos hits another Kabul girls' school". the Guardian (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-27.‏
  150. ↑ ۱۵۰٫۰ ۱۵۰٫۱ Hamdard, Folad (2013-04-21). "Afghan girls' school feared hit by poison gas". U.S. (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-27.‏
  151. ↑ Popalzai, Masoud (2012-04-17). "Extremists poison schoolgirls' water, Afghan officials say". CNN (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-27.‏
  152. ↑ "Afghanistan schoolgirls: poisoned or mass hysteria". ان‌بی‌سی نیوز (به انگلیسی). 4 July 2012.
  153. ↑ «مسمومیت بیش از سیصد دانش آموز دختر در افغانستان». یورونیوز. ۸ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۵ فوریه ۲۰۲۳.
  154. ↑ Commissioner, United Nations High (2023-02-27). "Education under Attack 2014 - Afghanistan". Refworld (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-27.‏
  155. ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Landscape and Archaeological Remains of the Bamiyan Valley". UNESCO World Heritage Centre (به انگلیسی). Retrieved 2023-03-15.
  156. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام BBC_successor_to_Mansour وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  157. ↑ ۱۵۷٫۰۰ ۱۵۷٫۰۱ ۱۵۷٫۰۲ ۱۵۷٫۰۳ ۱۵۷٫۰۴ ۱۵۷٫۰۵ ۱۵۷٫۰۶ ۱۵۷٫۰۷ ۱۵۷٫۰۸ ۱۵۷٫۰۹ ۱۵۷٫۱۰ ۱۵۷٫۱۱ ۱۵۷٫۱۲ ۱۵۷٫۱۳ ۱۵۷٫۱۴ ۱۵۷٫۱۵ ۱۵۷٫۱۶ ۱۵۷٫۱۷ ۱۵۷٫۱۸ ۱۵۷٫۱۹ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام TOLOnews_Taliban_Cabinet_2.0rc1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  158. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Tolo_male_female_separate وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  159. ↑ «سراج‌الدین حقانی رسماً وزیر کشور طالبان شد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۹-۱۰.
  160. ↑ "Turkish envoy, Taliban officials discuss Afghan situation".
  161. ↑ «Who are the Taliban leaders now controlling Afghanistan?» (به انگلیسی). ABC News. ۲۰۲۱-۰۸-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۵.
  162. ↑ https://www.crisisgroup.org/asia/south-asia/pakistan/resetting-pakistan-s-relations-afghanistan
  163. ↑ [کتاب برچیدن امپراتوری آخرین امید آمریکا - صفحه 15 تا 20]
  164. ↑ [کتاب برچیدن امپراتوری آخرین امید آمریکا - صفحه 20 تا 22]
  165. ↑ https://www.isna.ir/news/93112715048/ناگفته-های-تنها-بازمانده-ترور-دیپلماتهای-ایرانی
  166. ↑ 34 Years of Getting to No with Iran - POLITICO Magazine. Politico Magazine. Barbara Slavin. November 19, 2013. Permanent Archived Link. at WebCite. Retrieved and archived on July 4, 2016.
  167. ↑ USATODAY.com - Iran helped overthrow Taliban, candidate says. USA Today. Posted 6/9/2005 10:00 PM and Updated 6/9/2005 11:37 PM. Permanent Archived Link
  168. ↑ Iranian Special Forces Reportedly Fight Alongside US in Battle for Herat. Permanent Archived Link
  169. ↑ «uprising in Herat 2001. ویکی‌پدیای انگلیسی. نسخه ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۶».
  170. ↑ ۱۷۰٫۰ ۱۷۰٫۱ «گشایش دفتر نمایندگی طالبان در زاهدان». دویچه‌وله. ۲ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۵ اوت ۲۰۱۲.
  171. ↑ «روزنامه روسی: ایران علیه آمریکا با طالبان متحد شده است». دویچه‌وله. ۲ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۵ اوت ۲۰۱۲.
  172. ↑ «آیا طالبان در ایران دفتر دارد؟!». آفتاب‌نیوز. ۱۴ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در همان. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  173. ↑ https://www.bbc.co.uk/persian/blogs/2015/05/150527_fm_nazeran_wahid_mozhdeh_taliban_iran=submit. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)[پیوند مرده]
  174. ↑ http://www.radiofarda.com/content/f14_afghanistan_taliban_confirmed_its_delegation_trip_to_iran/27026382.html. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  175. ↑ http://www.seratnews.ir/fa/news/242523/طالبان-سفر-به-ایران-را-تایید-کرد. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  176. ↑ http://faradeed.ir/fa/news/1010/سفر-هیات-سیاسی-طالبان-به-ایران. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  177. ↑ «امنیت ملی: فرمانده طالبان پس از انتقال توسط سپاه پاسداران ایران بازداشت شد». دویچه وله دری. ۲۲ مه ۲۰۲۰.
  178. ↑ «دستگیری مسئول نظامی طالبان در هرات پس از پیاده شدن از خودروی سپاه پاسداران». ایران اینترنشنال. ۲ خرداد ۱۳۹۹.
  179. ↑ "Saudis Bankroll Taliban, Even as King Officially Supports Afghan Government". The New York Times. 12 June 2016.
  180. ↑ Walsh, Declan (5 December 2010). "WikiLeaks cables portray Saudi Arabia as a cash machine for terrorists". گاردین. London. Archived from the original on 15 December 2016.
  181. ↑ (Rashid 2000، ص. 176).
  182. ↑ (Rashid 2000، صص. 175–8).
  183. ↑ (Rashid 2000، ص. 177).
  184. ↑ "US pledges support for Afghan oil pipeline if Taliban makes peace". BBC News. 10 December 1997. Retrieved 9 April 2010.
  185. ↑ Basit, Abdul (June 2020). "The US-Taliban Deal and Expected US Exit from Afghanistan: Impact on South Asian Militant Landscape". Counter Terrorist Trends and Analyses. دانشگاه صنعتی نانیانگ، سنگاپور: International Centre for Political Violence and Terrorism Research. 12 (4): 8–14. JSTOR 26918076.
  186. ↑ Rai, Manish (21 March 2020). "U.S. -Taliban Deal: India should Chalk-out a New Strategy". OpedColumn.News.Blog.
  187. ↑ George, Susannah (29 February 2020). "U.S. signs peace deal with Taliban agreeing to full withdrawal of American troops from Afghanistan". The Washington Post.
  188. ↑ McLaughlin, Elizabeth; Martinez, Luis; Finnegan, Conor (27 May 2020). "Trump says 'it is time' for US troops to exit Afghanistan, undermining agreement with Taliban". ABC News.
  189. ↑ (Wright 2006، صص. 246–247, 287–288).
  190. ↑ (Wright 2006، صص. 288–289).
  191. ↑ (Rashid 2000، ص. 139).
  192. ↑ "Afghanistan resistance leader feared dead in blast". London: Ahmed Rashid in the Telegraph. 11 September 2001.
  193. ↑ Sedarat, Firouz (29 November 2007). "Bin Laden urges Europe to quit Afghanistan". Reuters. Retrieved 14 February 2021.
  194. ↑ "Taliban Commander Says Taliban Cannot Win Afghan War: Report – ABC News". ABC News. 2 May 2012. Retrieved 18 August 2014.
  195. ↑ "Preview: Michael Semple interviews a senior member of the Taliban". New Statesman. 11 July 2012. Retrieved 18 August 2014.
  196. ↑ "Taliban urge Islamic State to stop 'interference' in Afghanistan". Reuters. 16 June 2015. Archived from the original on 28 January 2016. Retrieved 3 October 2015.
  197. ↑ "Exclusive: In turf war with Afghan Taliban, Islamic State loyalists gain ground". Reuters. Archived from the original on 2 October 2015. Retrieved 3 October 2015.
  198. ↑ "IS Loyalists Kill 3 Police in First Attack on Afghan Forces". Associated Press. 27 September 2015. Archived from the original on 5 October 2015. Retrieved 3 October 2015.
  199. ↑ Roggio, Bill (11 April 2016). "Senior Islamic State Khorasan leaders defect to Taliban". The Long War Journal. Archived from the original on 12 April 2016. Retrieved 11 April 2016.
  200. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Skaine1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  201. ↑ Lansford, Tom (2011). 9/11 and the Wars in Afghanistan and Iraq: A Chronology and Reference Guide. ABC-CLIO. p. 147. ISBN 978-1-59884-419-1.
  202. ↑ Marsden, Peter (1998). The Taliban: war, religion and the new order in Afghanistan. Zed Books. p. 51. ISBN 978-1-85649-522-6.
  203. ↑ Pugh, Michael C.; Neil Cooper Jonathan Goodhand (2004). War Economies in a Regional Context: Challenges of Transformation. Lynne Rienner. p. 48. ISBN 978-1-58826-211-0.
  204. ↑ Castillo, Graciana del (2008). Rebuilding War-Torn States: The Challenge of Post-Conflict Economic Reconstruction. Oxford University Press. p. 167. ISBN 978-0-19-923773-9.
  205. ↑ Skaine, Rosemarie (2009). Women of Afghanistan in the Post-Taliban Era: How Lives Have Changed and Where They Stand Today. McFarland. p. 58. ISBN 978-0-7864-3792-4.
  206. ↑ Nojum, Neamatollah (2002). The Rise of the Taliban in Afghanistan: Mass Mobilization, Civil War and the Future of the Region. St Martin's Press. p. 178. ISBN 978-0-312-29584-4.
  207. ↑ Nojum, Neamatollah (2002). The Rise of the Taliban in Afghanistan: Mass Mobilization, Civil War and the Future of the Region. St Martin's Press. p. 186. ISBN 978-0-312-29584-4.
  208. ↑ ۲۰۸٫۰ ۲۰۸٫۱ ۲۰۸٫۲ Chouvy, Pierre-Arnaud (2010). Opium: uncovering the politics of the poppy. Harvard University Press. pp. 52ff.
  209. ↑ Shaffer, Brenda (2006). The limits of culture: Islam and foreign policy. MIT Press. p. 283. ISBN 978-0-262-69321-9.
  210. ↑ Thourni, Francisco E. (2006). Bovenkerk, Frank (ed.). The Organized Crime Community: Essays in Honor of Alan A. Block. Springer. p. 130. ISBN 978-0-387-39019-2.
  211. ↑ Lyman, Michael D. (2010). -2901437744506/page/309 Drugs in Society: Causes, Concepts and Control. Elsevier. p. -2901437744506/page/309 309. ISBN 978-1-4377-4450-7. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  212. ↑ خبرگزاری آریانا نیوز (12 ثور، 1396). «وقوع یک درگیری شدید میان طالبان و داعش در ولایت ننگرهار». تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  213. ↑ «وقوع یک درگیری میان داعش و طالبان در ولایت فراه».
  214. ↑ «داعش و طالبان به جان هم افتادند!».
  215. ↑ خبرگزاری افغان تلکس. «درگیری داعش و طالبان در ولایت غور!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۷.
  216. ↑ Bezhan, Frud (October 2, 2020). "Is The Taliban Seeking A 'Sunni Afghan Version' Of Iran?". RFERL. Retrieved August 16, 2021.
  217. ↑ ۲۱۷٫۰ ۲۱۷٫۱ Rahimi, Haroun (9 July 2021). "Can the Afghan government draft a new constitution with the Taliban?". responsiblestatecraft.org. مؤسسه کشورداری مسئولانه کویینسی. Retrieved August 16, 2021.
  218. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «روابط عربستان سعودی و طالبان چگونه دگرگون شد؟ | DW | 30.08.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۱۳.
  219. ↑ Shabhaye Kabul: with General Mobin in Eid al-Fitr 2022 / شب‌های کابل: با جنرال مبین در عید فطر ۱۴۰۱, retrieved 2022-05-13

پیوند به بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به طالبان در ویکی‌گفتاورد موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=طالبان&oldid=40445511»